تجلی زن در آثار مولوی
| تجلی زن در آثار مولوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ثقفی، زلیخا (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات ترفند |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1386 |
| چاپ | چهارم |
| موضوع | نظریه دربا‌ره زنان مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ ق,زنان در ادبیا‌ت,قرن ۷ ق - تا‌ریخ و نقد شعر فارسی |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۷/ز۹ث۷ |
تجلی زن در آثار مولوی تألیف زلیخا ثقفی، این کتاب، در سه بخش، انعکاس سیمای زن در آثار منثور و منظوم مولانا را به طور مبسوط مورد بررسی قرار می‌دهد. عناوین بخش‌ها عبارت است از: کلیات جلوه‌های زن در آثار منثور مولوی؛ جلوه‌های زن در مثنوی مولوی.
در بخش اول، با عنوان کلیات، کوشیده است که سیمای زن را در اسلام، قرآن، ادب فارسی، عصر مغول و عرفان اسلامی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.
در این بررسی نشان داده که پیامبر اسلام تنها کسی بوده است که حیثیت انسانی و اجتماعی زنان را به آنان بازگردانده است و نیز نشان داده که در میان سلسله حکومت‌های ایران تا عصر صفوی، تنها در دورۀ حکومت ترکان و ایلخانان مغول، دورۀ شوکت و قدرت و عزت زن در ایران بوده است.
در بخش دوم، با عنوان جلوه‌های زن در آثار منثور مولوی، با بررسی کتاب‌های مناقب العارفین افلاکی، فیه مافیه، مکتوبات و مجالس سبعه دیدگاه مترقی و متعالی مولانا را نسبت به زنان بیان کرده و از خلال رویدادها، حکایات و نامه‌های مولانا، نمونه‌هایی از سیرۀ نیک و رفتار شایسته او با زنان ذکر کرده است.
در بخش سوم، جلوه‌های زن در مثنوی را مورد جستجو قرار داده و کوشیده است تمام مطالبی را که به نحوی مرتبط با زنان است در دوازده موضوع، فصل‌بندی و تدوین نماید، طوری که در هر فصل مجموع حکایت‌ها، نکته‌ها و تمثیل‌هایی که با موضوع آن فصل مناسب است، همراه با شرح، تفسیر، نحوۀ تلقی و چگونگی برخورد مولانا، جمع آمده است.
برخی از عناوین فصل‌ها و لُب مطالب آن‌ها عبارت است از:
- پرتویی از آفتاب نبوی؛ در این فصل با ذکر داستان‌های گم‌شدن پیامبر از کنار حلیمه، عایشه و باران غیبی و پنهان شدن عایشه از نابینا، دیدگاه و نحوۀ تلقی مولانا را شرح و بررسی می‌کند.
- همراه با تفاسیر؛ در این فصل حکایت زنانی که نامشان در قرآن آمده و در مثنوی انعکاس یافته، مانند حضرت مریم، مادر موسی، آسیه، زلیخا و زهره از منظر مولانا بررسی شده است.
- زنان بد کنش؛ عنوان فصل دیگری است که در آن حکایات همسر نوح، همسر ابولهب و همسر شیخ خرقانی نقل و مورد بررسی قرار گرفته است.
- در ذیل عنوان رمز و تمثیل؛ ماجرای اعرابی و زنش که به ترتیب، نماد عقل و نفس محسوب می‌شوند، جفت بودن پدیده‌ها، غلبۀ زن بر عاقلان و غلبه جاهلان بر زن شرح شده است.
- در فصل دیگر با عنوان زیر پای مادران باشد جنان؛ داستان‌هایی که درون‌مایه‌ای از احساس و عواطف مادری دارد یا مبیّن نقش مادری است، از منظر مثنوی شرح و بررسی شده است.
- هزل و یا تعلیم؛ یکی از فصل‌های مهم این کتاب است که در آن حکایاتی با محتوای هزلی که از نگاه مولانا همه تعلیم محسوب می‌شود، مانند صوفی و زنش، زن و امرود بُن، خاتون و کنیزک، زاهد و کنیزک، زن جوحی و قاضی، عجوزۀ کابلی و مانند این‌ها مورد شرح و بررسی قرار گرفته است و... .
علاوه بر پی‌نوشت‌های هر بخش، منابع و مآخذ نیز در پایان کتاب آمده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص203-204
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.