تحريرات في الأصول
| نام کتاب | تحریرات فی الأصول |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | خمینی، مصطفی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 159/8 /خ8ت3 |
| موضوع | اصول فقه شیعه |
| ناشر | موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی (س) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1418 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2715AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
تحريرات في الأصول، تاليف سيد مصطفى خمينى، فرزند امام خمينى است.
كتاب اصول فقه، يك دورۀ درس خارج اصول آیت‌الله سيد مصطفى خمينى در حوزۀ علميّۀ نجف اشرف است و از مباحثى ارزشمند و ديدگاهى نو در مباحث اصولى برخوردار است.
ايشان در كتاب خود به اكثر نظريات علماى علم اصول و مباحث مهم اين علم اشاره دارد.
اهميت
كتاب «تحريرات في الأصول» در نوع و سبك خود بى‌نظير است و شامل نظريات و آراء جديدى از مؤلف است كه تغيير و تحولات عميقى را در علم اصول به وجود آورده است.
اين كتاب؛ شامل بسيارى از نظريات و آراء اصولى حضرت امام خمينى نيز مى‌باشد و براى دستيابى به بسيارى از ديدگاه‌هاى ايشان بسيار سودمند است.
شيوۀ نگارش
آیت‌الله سيد مصطفى خمينى در اين كتاب با طرح نظريات ديگر علما و نقد و بررسى آنها با تحقيقاتى شگرف و دقتى فراوان و طرح اشكالات و پاسخ آنها مجموعه‌اى گرانبها را به يادگار نهاده است.
وى سعى فراوانى در طرح مباحث لازم و ضرورى و پرهيز از مباحث اضافى و غير ضرورى دارد.
علاوه بر آنكه توجه زيادى نيز به بحث در مقدمات مهم و شرح و بسط كامل آنها نموده است.
گزارش محتوا
آیت‌الله سيد مصطفى خمينى در اين كتاب ارائه كنندۀ يك مكتب اصولى جديد است كه شامل بسيارى از نظريات و آراء علمى عميق و جديد مى‌باشد.
وى به نقد و بررسى بسيارى از مكاتب اصولى ديگر كه داراى طرفداران و مدافعان فراوانى هستند نيز پرداخته است.
وى با اين شيوه به تنقيح و پاك سازى بسيارى از مباحث أصولى و تأسيس يك فكر و سبك جديد پرداخته كه گرفته شده از ديدگاه‌هاى حضرت امام در مباحث فقهى و اصولى به شمار مى‌آيد؛ مانند:
1 - جواز رجوع به عرف در تشخيص مصاديق.
2 - تفكيك ميان مسائل أصولى و عقلى مانند خلط ميان فلسفه و اصول و يا عدم استحالۀ دور و تسلسل در مسائل اصولى و ديگر امور اعتبارى و اختصاص آن به امور واقعى.
3 - أماره بودن استصحاب و بسيارى از مباحث مهم و ارزشمند ديگر.
قدرت ابتكار و حيات فكرى مؤلف را بخوبى مى‌توان در اين كتاب مشاهده كرد.
وى گاهى مسأله‌اى را چنان بيان مى‌كند و با ادله‌اى محكم از آن دفاع مى‌كند كه خواننده گمان مى‌برد اين همان رأى و ديدگاه اوست.
سپس شروع به رد آن استدلال كرده و بيانى جديد و استوارتر از قبل آورده و به خواننده ارائه مى‌دهد كه او را شگفت زده مى‌سازد.
گاهى دستيابى به نظريات ايشان بسيار مشكل مى‌شود، چرا كه وى نظريات عميق و علمى خود را براى هر كس آشكار نساخته و فقط آن را براى اهل تحقيق و اجتهاد عرضه مى‌دارد.
كتاب حاضر به طرح نظريات حضرت امام دربارۀ مسائل علمى و اصولى نيز پرداخته است.
ايشان در بيان و طرح آن نظريات احتياط و دقت فراوانى به خرج داده، چرا كه نظريات نو و ابتكارى حضرت امام مخالفان فراوانى از ميان متحجران و مقدس نمايان در آن زمان به وجود آورده بود.
آیت‌الله سيد مصطفى خمينى در اين كتاب با بررسى دقيق و عميق به تأييد يا نقد نظريات حضرت امام پرداخته است.
گاهى با برهان‌هايى تازه و جديد شروع به اثبات و تأييد آنها مى‌كند. گاهى نيز نظريات امام را كبراى قضاياى ديگرى قرار داده و از آنها نتايج جديدى را به دست مى‌آورد.
مثلا در مسألۀ «توجه خطاب به جاهل و غير قادر»، مشهور عقيده به قبح اين خطاب دارند؛ ولى حضرت امام عقيده به عدم قبح دارد، با توجه به اين نكته كه خطابات گاهى شخصى است و گاهى قانونى و كلى است و در صورت دوم استهجان و قبحى ثابت نشده است.
آیت‌الله سيد مصطفى خمينى اين نظريه را كبراى كلى قرار داده و در مسالۀ جمع ميان احكام واقعى و ظاهرى از آن استفاده كرده و ملتزم به فعليت احكام واقعى و بقاء ارادۀ مولى نسبت به همه مى‌شود، چرا كه احكام واقعيه كلى هستند و شامل مصيب و مخطئ به صورت يكسان مى‌گردند.
ويژگى‌ها
از ويژگى‌هاى جالب كتاب حاضر آن است كه مؤلف هنگام طرح مباحث، به حوادث سياسى، اجتماعى و. . . كه در آن زمان اتفاق مى‌افتاده اشاره دارد.
وى در بخش‌هايى از مباحث اين كتاب حمله به رژيم شاه كرده و جنايات او را در حق ملت و دين و علماى مجاهد اسلام و به خصوص پدر بزرگوارش امام خمينى يادآور مى‌شود.
گاهى نيز به زيارت اربعين رفتن با پاى پياده از نجف اشرف تا كربلا و زيارت حرم امام حسين(ع) براى بزرگ داشت شعائر الهى اشاره دارد.
همچنانكه به اخراج جمع فراوانى از ايرانيان به خصوص طلاب حوزۀ علميّۀ نجف از عراق اشاره دارد و اعلام مى‌دارد كه اين دسائس از نقشه‌هاى استكبار و كفر جهانى است.
گاهى وى از يك مطلب به پنج عبارت تعبير مى‌آورد كه خواننده در آغاز همه را تفنن در عبارت مى‌پندارد؛ ولى اصحاب فن و خبرگان اين علم، متوجه معناى دقيق و فرق هر عبارت با عبارت ديگر مى‌شوند و اين حكايت از دقت نظر و احاطۀ ايشان به مباحث اصولى دارد.
تاريخ نگارش
ايشان همان گونه كه از برخى كلماتشان معلوم مى‌شود، همزمان با نگارش اين كتاب در درس خارج «كتاب البيع» حضرت امام نيز شركت مى‌كرده است.
وى كتاب حاضر را همزمان با دورۀ دوم درس خارج اصول خود در نجف اشرف نگاشته كه بين سال‌هاى 1347ش تا سال 1356 - سال شهادت وى و اوج انقلاب اسلامى ايران - بوده؛ لذا موفق به اتمام مباحث پايانى استصحاب و بحث تعادل و تراجيح نشده است.
نسخۀ خطى
1 - نسخه‌اى در كتابخانۀ حضرت آیت‌الله نجفى مرعشى در شهر مقدس قم.
اين نسخه تنها نسخۀ خطى اين كتاب است كه توسط بيت حضرت امام در اختيار آن كتابخانه قرار گرفته است.
نسخۀ موجود در برنامه
ناشر: مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى «قده»
نوبت چاپ: اول
سال انتشار: 1418 هجرى قمرى
قطع: وزيرى
تعداد جلد: شش جلد
تعداد صفحات مقدمه: 22 صفحه
تعداد صفحات متن: 2728 صفحه
تعداد صفحات فهرست: 81 صفحه
پیوندها
مطالعه کتاب تحریرات فی الأصول در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور