شرح فصوص الحکم (تلمسانی)
| شرح فصوص الحکم (تلمسانی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تلمسانی، سلیمان بن علی (شارح)
ابن عربی، محمد بن علی (نویسنده) راشدی‌نیا، اکبر (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | فصوص الحکمه. شرح |
| ناشر | سخن |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1392ش. |
| چاپ | چاپ یکم |
| شابک | 978-964-372-642-3 |
| موضوع | ابن عربی، محمد بن علی، 560 - 638ق. فصوص الحکم - نقد و تفسیر
عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف? ف????5 / 283 BP |
شرح فصوص الحكم تلمسانی، اولین شرحی است که بر کتاب فصوص الحكم ابن عربی نوشته شده است. این کتاب به زبان عربی و در یک جلد نگاشته شده و به تصحیح اکبر راشدی‌نیا رسیده است.
دغدغه اصلی تلمسانی به‌عنوان نخستین شارح این کتاب، بیش از هر چیز، تبیین و توضیح مطالب مشکل کتاب بوده است، نه شرح تمام قسمت‌های آن؛ لذا ساختاری کاملا متفاوت نسبت به شروح بعدی دارد و یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، ساختار آن است؛ یعنی معرفی مواردی که در دوره متصل به زمان شیخ در نزد بزرگان عرفان مورد قبول و روشن بوده و مواردی که نیاز به توضیح داشته است[۱].
شرح فصوص تلمسانی، در دوره‌های مختلف مورد توجه عرفا قرار گرفته است[۲]. این کتاب، در شناخت بهتر فصوص و دوره‌ای که فصوص در آن تألیف شده یکی از منابع مهم است؛ چراکه مؤلف این اثر، به سبب آشنایی نزدیک با شیخ و شاگردی او، بهتر از هرکس به آرای ابن عربی آگاه است و تصوری صحیح و خالی از غلو از جایگاه او برای ما ارائه می‌کند. وی برخلاف مؤیدالدین جندی و دیگر شارحان، که هرگز ابن عربی را ندیده بودند، ولی تحت تأثیر عظمت او واقع شده و کلمات وی را به‌مثابه وحی منزل گرفته‌اند، عارفی است آزاداندیش و مستقل و به‌راحتی کلام ابن عربی را نقد می‌کند. او گاه نیز از ایجاز کلام ابن عربی گلایه کرده و گاه بر درازگویی او خرده گرفته است. تلمسانی، برخی مطالب فصوص را مناسب اهل حجاب و بعضی را مناسب اهل علم و بعضی مطالب را مناسب مقام معرفت دانسته، ولی اعتقاد دارد که این مطالب در مقام تحقیق، خالی از اشکال نیست[۳].
اصلی‌ترین ویژگی کتاب تلمسانی را می‌توان نقدهایی دانست که بر کلام شیخ وارد کرده است[۴]. درعین‌حال، وی نوآوری‌هایی در این کتاب دارد که به‌صورت فهرست‌وار می‌توان در موارد زیر از آنها نام برد:
- حقیقت کلی؛
- تعدد خاتم الاولیاء؛
- تبعیت اسما از موجودات؛
- ارجاع امکان به صفت قدرت؛
- اختلاف مجالی با ظهورات؛
- اعتماد به سخن مشایخ تصوف در نجوم؛
- ایجاد برخی اصطلاحات خاص[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح بر کتاب.