علیاری تبریزی، علی بن عبدالله

نام	علیاری تبریزی، علی بن عبدالله
نام‌های دیگر	آیت‌الله علیاری تبریزی علیاری، علی بن عبدالله غروی علییاری، علی قراچه‌داغی، علی بن عبدالله
نام پدر	عبدالله
متولد	پنجم رمضان 1236ق
محل تولد	قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز)
رحلت	1327 ق
اساتید	شیخ مرتضى انصارى میرزاى شیرازى
برخی آثار	ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة بهجة الآمال في شرح زبدة المقال
کد مؤلف	AUTHORCODE00253AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، علیاری تبریزی (ابهام زدایی) را ببینید.

برای دیگر کاربردها، غروی (ابهام زدایی) را ببینید.

على بن عبدالله علیارى تبریزی (1236-1327ق)، نخستین شخصیت معروف علمى خاندان علیارى است که صاحب «ریحانة الادب»، ایشان را از اکابر علماى طراز اول اوایل قرن چهاردهم هجرى و فقیه، اصولى، محدث، رجالى، طبیب، نجومى، ریاضى‌دان، حکیم، متکلم، ادیب، شاعر و در یک جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند.

ولادت

حاج ملا على علیارى در پنجم رمضان 1236ق در قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز) متولد شد و همانجا نشو و نما یافت و بعدها در زادگاه و املاک نیاکانش قریه «علیار» اقامت گزید

تحصیلات

پس از گذراندن دوران تحصیل ابتدایى و مکتب‌خانه‌ای، وارد حوزه علمیه تبریز شد و به فراگیرى ادبیات، منطق، فقه، اصول، قرآن، حدیث و سائر علوم مرسوم پرداخت.

اساتید

وی از محضر آیات عظام شیخ مرتضى انصارى، میرزاى شیرازى، میرزا محمدحسن شیرازى، حاج سید حسین کوه‌کمرى، شیخ رازى آل یاسین و شیخ مهدى فتونى موفق به اخذ اجازه اجتهاد گردید و پس‌ازآن به شهر تبریز مراجعت نمود و به تألیف و تدریس مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، ریاضیات و «قانون» ابن‌ سینا را نیز تدریس مى‌نمود.

مراجعت به تبریز

علامه علیارى پس‌ازآنکه به مرتبه اجتهاد رسید و اجازه‌نامه‌های کتبى از فقها و اساتیدش گرفت، در حدود سال 1287ق، به آذربایجان برگشت و تا آخر عمر در تبریز اقامت گزید و به تدریس، تحقیق، تألیف و حل‌وفصل امور شرعى مردم مشغول شد.

شاگردان

علییاری تبریزی با تدریس علوم و تهذیب نفوس، به تربیت طالبان علم و معنویت همت گماشت و شاگردان بسیارى را تقدیم تاریخ تشیع کرد. مشهورترین شاگردان وى عبارت بودند از:

آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزى(متوفاى 1337ق): از فقهاى بزرگ عصر مشروطه در تبریز و از مشایخ روایى آیت‌الله مرعشى نجفى (سید شهاب‌الدین) بود.
شیخ محمدحسن سردرودى: داراى تألیفاتى بود، ازجمله: کتابى در موضوع زندگى حضرت علی‌اکبر(علیه‌السلام) و رساله‌ای خطى در موضوع زندگى استادش محقق علیارى که در سال 1333ق تألیف کرده است.
میرزا جعفر تبریزى نوجه دهى.
میرزا حسن علیارى (فرزند خود محقق علیارى).
میرزا جعفر تبریزى: فقیه، ادیب و مفسّر قرآن. وى برادر کوچک حاج رضا صرّاف تبریزى شاعر اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و غزل‌سرای بزرگ آذربایجان بود.
سید شمس‌الدین حسینى مرعشى: پدر مرحوم آیت‌الله‌العظمی سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى(ره) مرجع تقلید معاصر.
سید محمد مولانا تبریزى: از فقها و مجتهدان بزرگ قرن چهاردهم هجرى.
میرزا فرج‌الله عباچى زاده تبریزى: از علما و خطباى معروف تبریز در دوره مشروطیت و بعدازآن.

وفات

حاج ملاعلى علیارى در روز پنجشنبه چهارم رجب 1327ق در تبریز وفات یافت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در «وادی‌السلام» به خاک سپرده شد.

آثار

منتهى الآمال فى تتمیم زبدة المقال، منظومه‌ای در علم رجال و تکمیل کتاب منظوم رجالى «زُبدةُ المقال» سید حسین بروجردى(1238-1284ق) است.
بهجة الآمال فى شرح زُبدة المقال، بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب نویسنده این اثر در علم رجال است.
ایضاح الغوامض فى تقسیم الفرایض، در فقه.
تعلیقه بر «ریاض الأحکام»، در فقه.
تعلیقه بر «الروضة البهیّة»: در فقه.
دلائل الأحکام في شرح الشرائع: در فقه.
هدایة الطالبين لعمل المقلدین، (رساله عملیه توضیح المسائل).
نهج الإعلان فیما یثبت به دخول رمضان، در تعیین و تشخیص روز اول ماه مبارک رمضان.
مشکوة الوصول الى علم الأصول.
مناهج الأحکام فى اصول الفقه، در شرح معالم الاصول.
حاشیه بر قوانین میرزاى قمى، در اصول.
حاشیه بر معالم الأصول.
شرح زُبدة الأصول.
شرح الإشارات و التنبیهات ابن‌ سینا: فلسفى، عرفانى.
تعلیقه بر «أسفار» صدرالمتألهین شیرازى.
تعلیقه بر شوارق الإلهام.
تقویم تامّ در سیصدوشصت‌وشش ورق، در نجوم.
شرح صحیفه اسطرلاب: نجوم و ستاره‌شناسی.
تعلیقه بر «تشریح فلک الافلاک»، در نجوم و ستاره‌شناسی.
منهاج الملّة فى تعیین الوقت و القبله، در نجوم و جغرافیا.
شرح چغمینى: نجوم و ستاره‌شناسی.
الوافیه فى شرح لغز الکافیه، تألیف شیخ بهایی.
المطرّز فى شرح اقسام اللُغَز، ادبى و فصاحت و بلاغت.
ریاض المقاصد: در شرح قصیده شیخ حسن بن راشد در مدح حضرت صاحب‌الزمان(عج)، ادبى، کلامى، تاریخى، حدیثى. این کتاب را در جوانى و قبل از مهاجرت به نجف اشرف در تبریز نوشته است.
شرح المطوّل، ادبى، معانى، بیان و بدیع.
تعلیقه بر «الرعایة فى علم الدرایه» شهید ثانى، در علم درایه و حدیث.
شرح دعاى سمات، در موضوع حدیثى، اخلاقى، عرفانى.
تعلیقه بر قانون ابن‌ سینا.
شرح انوار ملکوت، در شرح یاقوت نوبختى.
رسالة فى الجفر، در موضوع علوم غریبه.
رسالة فى الرّمل، در موضوع علوم غریبه.
شرح قصیده تائیه «مدارس آیات» دعبل خزاعى^[۱].