نهروالی، محمد بن احمد
| نام | نهروالی، محمد بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | احمد |
| متولد | 917ق |
| محل تولد | لاهور |
| رحلت | 990 ق |
| اساتید | پدرش علاءالدین احمد |
| برخی آثار | الإعلام بأعلام بيت‌الله الحرام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE16113AUTHORCODE |
قطب‌الدین محمد بن علاءالدین احمد مکی نُّهْرُوالی (917- 990ق)، مورخ، محقق، از علماى حنفى مذهب هند در قرن دهم هجرى
ولادت
نسبت او آن گونه که برخى توهم کرده‌اند، به نهروان نمى‌رسد، بلکه به گفته «أعلام الإعلام» به قریه‌اى از هند باز مى‌گردد که امروز به شهر تبدیل شده و به نُْهُروّالة مشهور است و در غرب هند و از اقلیم دوم به گجرات.
از طرف دیگر به او قطب‌الدین محمد مکی گویند، به دلیل مهاجرت او به حجاز و سکونت در آنجا.
قطب‌الدین در سال 917ق برابر با 1511 یا 1512م در لاهور متولد گردید. هنگامی که پدرش علاءالدین احمد به مکه سفر کرد، تا مقام معلمی مدرسه‌ای را که احمد شاه گجرات تأسیس شده بود را بر عهده بگیرد، پسرش قطب‌الدین را نیز با خود به مکه برد. تاریخ سفر به مکه باید قبل از 930ق بوده باشد، زیرا قطب‌الدین خود گزارش داده که در ذی‌الحجه سال 930ق برای اولین بار در سرزمین عرفات را تجربه کرده بودند، که پس از یک دوره طولانی خشکسالی سیلی عظیم درگرفته بود.
اساتید
اولین استاد او پدرش علاءالدین احمد بود، کتاب أخبار مكة و ما جاء فيها من الآثار ازرقی از جمله کتابهایی بود که نزد پدرش آموخت. همچنین از اساتید دیگر که در مکه ساکن بودند و یا به طور موقت به شهر مکه می‌آمدند، علوم مختلف را آموخت. محب‌الدین ابوالقاسم نویری و ابن دیبع، ابومحمد عبدالرحمان بن علی شیبانی عبدری زبیدی یمنی، ملقب به وجیه‌الدین (۸۶۶- ۹۴۴ق)، شیخ نقشبندی علاءالدین کرمانی، تصوف را به قطب‌الدین آموخت.
از دیگر اساتید او محمد بن نجم‌الدین صالحی را می‌توان نام برد.
سفر به مصر و استانبول
در سال 943ق برای آموزش بیشتر به مصر سفر کرد، و نزد برخی از شاگردان سیوطی علم آموخت و با محمد بن یعقوب علاءالله متوکل سوم آخرین خلیفه عباسی که در قاهره بود، ملاقات نمود.
او در زمینه فقه، اصول، تفسیر و سایر علوم تدریس مى‌نمود و کاتب اشراف مکه بود. فصاحت و بلاغت در برخى از آثارش مانند: «البرق الیمانی فی الفتح العثمانی» به خوبى نمایان است. از روحیات او چنین نقل کرده‌اند که به گردش در باغ و بوستان علاقه داشت. به دلیلى نامعلوم نزد اتراک از جایگاه والایى برخوردار بود و کسى از بزرگان آن‌ها حج به جاى نمى‌آورد مگر اینکه با او طواف به جاى آورد. آن‌ها به او کتب نفیس و عطایاى فراوانى تقدیم می‌کردند.
وفات
وى در سال 990ق بدرود حیات گفت.
آثار
- الإعلام بأعلام بلد الله الحرام
- تاریخ المدینة.
- البرق اليماني في الفتح العثماني