نهاية الحكمة (فیاضی)
| نهاية الحكمة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طباطبایی، سید محمدحسین (نویسنده) فیاضی، غلامرضا (مصحح) |
| ناشر | مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، مرکز انتشارات |
| مکان نشر | ايران - قم |
| چاپ | 4 |
| موضوع | فلسفه‌اسلامی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | BBR 1392 /ن9 1386 |
نهاية الحكمة، تعلیقه و شرح و توضیح غلامرضا فیاضی (معاصر) بر تمام کتاب «نهاية الحكمة» علامه محمدحسین طباطبایی (متوفی 1360ش) در موضوع فلسفه اسلامی است. نگارش این اثر به زبان عربی در 14 رمضان 1422 به پایان رسیده و در چهار جلد منتشر شده است.
در مقدمه کتاب، اهمیت آثار علامه طباطبایی در تبیین مباحث حکمت متعالیه این‌گونه تبیین شده است: «در بین آثار متعدد علامه طباطبایی(ره) به‌حق مىتوان دو کتاب نفیس و قیم بدایة الحکمة و نهایة الحکمة را بسان دو گوهر درخشان و پر تلألؤ بر حلقه حکمت صدرایى دانست. به‌راستی این دو کتاب توانستند زلال حکمت متعالیه را در ساغر پیراسته خود بریزند و از خس و خاشاک اوهام پاک و منزه بدارند تا به کام تشنه‌کامان رسانیده، صفحه زرین حقیقت را در جان آنان ورق بزند»[۱].
همچنین به برخی ویژگی‌های کتاب اشاره شده و نکاتی در رابطه با آن مطرح شده است:
- از جمله امتیازات این کتاب آن است که گرچه این تعلیقات محصول تراوش‌هاى اندیشه بلند و افکار ناب مؤلف فرزانه آن (غلامرضا فیاضی) است و در طى سالها تدریس کتب مختلف فلسفى به‌خصوص کتاب شریف نهایة الحکمه به خامه تواناى ایشان مرقوم شده است، لیکن ازاین‌جهت که دستنویسهاى استاد بارها مورد مداقه برخى فضلا قرار گرفته از نظر محتوا درخور توجه شایان است، لذا ضرورى است خوانندگان گرانقدر با نگرش عمیق به آن نگریسته تا معارف و مفاهیم آن را به نحو مطلوبى فرابگیرند[۲].
- نسخه‌هاى موجود از کتاب نهایة الحکمة حتى برخى از آن‌ها که با بازنگرى و تصحیح مجدد اخیراً به طبع رسیده است خالى از اغلاط نیست، ولى متنى که اکنون به همراه تعلیقات استاد منتشر شده است بارها مورد مداقه و تصحیح استاد قرار گرفته است و از نظر صحت و ویرایش متن در نوع خود کم‌نظیر است[۳].
- هدف اصلى از ارائه این تعلیقات تبیین و توضیح اسرار و رموز عبارات و مفاهیم کتاب نهایة الحکمه و رفع برخى از اشکالات طرح شده در مورد مطالب آن است و ازاین‌جهت براى عموم محصلین علوم عقلى و به‌خصوص براى مدرسین این کتاب شریف بسیار سودمند خواهد بود. ولى در مواردى که استاد تشخیص داده‌اند هرچند به اشاره و ایجاز به‌پای نقد و تحلیل آراء علامه ازیکطرف و نظرات فلاسفه از طرف دیگر نشسته‌اند و در مواضع مختلفى به این اندازه نیز اکتفا نکرده و به ارائه نظرات محققانه خود پرداخته‌اند[۴].
- برخى از نکات مهم که در تنظیم و صفحه‌بندى مطالب موردنظر قرار گرفته از قرار زیر است:
- شماره تعلیقات هر فصل از عدد 1 شروع می‌شود و سلسه‌وار تا آخر فصل ادامه دارد. در تمامى فصلها به این شیوه عمل شده است. علت این امر آن است که بعدها به هر علتى در صفحات کتاب تغییر داده شود با ذکر شماره تعلیقه هر فصل به‌راحتی مىتوان به مطلب مورد نظر دست یافت.
- لفظ یا جمله مورد نظر در هر تعلیقه‌اى عیناً در ابتداى هر تعلیقه با «قوله» ذکر شده است و تعلیقه مربوط به هر شماره‌اى که در متن آمده در همان صفحه قابل رؤیت است. اصرار بر این نکته سبب شد که در پاره‌اى از موارد به علت طولانى بودن تعلیقه و ادامه آن تا صفحات بعد، متن کتاب نیز قطع شده و ادامه آن بعد از نقطه‌چین به صفحات بعد منتقل شود.
- گاهى براى یک لفظ یا جمله یا مطلب موجود در متن دو تعلیقه یا بیشتر وجود دارد که هرکدام از آن‌ها از زاویه‌ایى به آن لفظ یا جمله یا مطلب نگریسته است؛ ولى چون تمامى آن تعلیقات مربوط به یک لفظ یا جمله یا مطلب است فقط یک شماره براى آن در نظر گرفته شده است؛ هرچند براى تمایز بین تعلیقات مختلف عبارت متن بدون شماره تکرار شده است[۵].
فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن ذکر شده است. این نسخه به لحاظ تعداد و عناوین فصول با نسخه جامعه مدرسین تطابق دارد.
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و متن کتاب.