تيسير الکريم الرحمن في تفسير کلام المنان

تيسير الکريم الرحمن في تفسير کلام المنان معروف به تفسير السعدى اثر عبدالرحمن سعدى، تفسيرى مختصر با نثرى روان به زبان عربى مى‌باشد.

‏تیسیر الکریم الرحمن في تفسیر کلام المنان
پدیدآوران	مرعشلی، محمد عبدالرحمن (مصحح) ابن عقیل، عبدالله بن عبدالعزیز (مقدمه نويس) سعدی، عبدالرحمن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	تفسیر السعدی: تیسیر الکریم الرحمن فی تفیسر کلام المنان
ناشر	دار إحياء التراث العربي
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1421 ق یا 2001 م
چاپ	2
موضوع	تفاسیر اهل سنت - قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏98‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏7‎‏ت‎‏9‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مؤلف در اين تفسير به حل الفاظ لغوى و تبيين معناى مراد و نيز به اقوال علماى سلف در حل الفاظ قرآنى و تفسير آن اكتفا كرده است. روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب ابن تيمية، ابن قيم و محمد بن عبدالوهاب مى‌باشد.

انگيزۀ تأليف تفسير

مؤلف در مقدمه آورده كه هدف او از نگارش اين تفسير اين بوده كه برخى تفاسير اطناب گرايى را پيش گرفته كه به رغم ارزش علمى براى خواص، براى عموم ملال آور است، و برخى چنان مختصرند كه فقط به حل مسائل لغوى پرداخته، و از معنى غفلت كرده‌اند، بدون توجه به اين نكته كه لفظ وسيله‌اى است براى در نظر گرفتن و بررسى معنا و اصل همان معناى مقصود است. سعى من در اين تفسير بررسى معنا است و از اشتغال به الفاظ لغوى و حل معضل آنها دورى گزيدم زيرا مفسرين ديگر به آن پرداخته‌اند.

مقدمۀ تفسير

مفسر پيش از آغاز تفسير سورۀ حمد، مقدمه‌اى در چند بخش ارائه داده است. در بخش اول هدف از نگارش و شيوۀ خود را توضيح مى‌دهد، در بخش دوم اصول و كلياتى دربارۀ تفسير، توضيحاتى در فضل قرآن و فوائد مهمى مربوط به تفسير قرآن از كتاب «بدائع الفوائد» ابى قيم، مطرح نموده و در بخش سوم، به شرح اسماء حسناى الهى كه به تكرار در قرآن آمده‌اند، پرداخته است.

روش تفسير

روش كلى وى در ارائه مطالب اين است كه بدون هيچ مقدمه‌اى و حتى بدون اطلاعاتى كلى دربارۀ سوره‌ها، از آيه شروع مى‌كند، بخشى از آيه را برمى‌گزيند و پيرامون معناى آن توضيحاتى مفيد و مختصر آورده است، لغات آن را بطور اجمال بيان مى‌دارد، تركيبات عبارات قرآنى را شرح مى‌دهد، بحث نحوى، اعرابى، اختلاف قرائات و ديگر مباحث علمى در آن ديده نمى‌شود. و زمينه را با عبارتى مناسب (نه طولانى و نه كاملا مختصر) و روشن-ادا مى‌نمايد. در نقل روايات و آثار مأثور و آراى تفسيرى نيز اختصار را رعايت مى‌نمايد امّا به منابع هيچ يك از آنها اشاره‌اى نشده است، كما اينكه در مباحث تفسيرى و لغوى نيز مصادر را متعرض نمى‌شود.

در مباحث كلامى، به تناسب آيه، وارد مى‌شود، و مخالفان را نيز رد مى‌نمايد. و در اين موارد بر مذهب سلفى اهل سنت رفتار نموده است. در اختلافات فقهى تعصبى از خود نشان نمى‌دهد و به تفصيل به مسائل فقهى نمى‌پردازد و هيچ نظرى را مستدل نمى‌سازد. بلكه بر اساس مذهب اهل سنت و جماعت تا آنجا كه براى فهم آيات لازم بوده به آنها پرداخته است.

اين نسخه به اشراف دكتر محمد عبدالرحمن مرعشلى و تقريظ سه تن از علماى عربستان سعودى، توسط دار احياء التراث العربى و مؤسسة التاريخ العربى به طور مشترك در بيروت، به چاپ رسيد كه نوبت سوم آن به سال 1421 ق، 2001‌م در يك مجلد به قطع وزيرى در 1135 صفحه، انجام گرفته است.

در اين نسخه مصحف شريف در وسط صفحه و تفسير متناسب با آن هماهنگ شده است. مقدمه‌اى از طرف ناشر به همراه تفريظهاى سه گانه و مقدمه‌اى نيز در شرح حال مصنف، آثار و جايگاه علمى و اخلاقى وى توسط يكى از شاگردان ايشان، ابتداى نسخۀ حاضر آورده شده است. در پايان آن نيز فهرستى از موضوعات تفسير بر اساس سوره‌هاى قرآن راهنماى محققان خواهد بود.

منابع مقاله

1. مقدمات تفسير «تيسير الكريم الرحمان» و خود تفسير
2. دانشنامۀ قرآن و قرآن پژوهى به كوشش بهاء‌الدين خرمشاهى ج1 ص689 و ص46
3. المفسرون حياتهم و منهجهم سيد محمد على ايازى ص395
4. تفسير و تفاسير جديد بهاء‌الدين خرمشاهى ص199