تكملة أمل الآمل
| تكملة أمل الآمل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدر، حسن (نويسنده)
محفوظ، حسینعلی (محقق) دباغ، عبدالکريم (محقق) دباغ، عدنان (محقق) |
| ناشر | دار المؤرخ العربي |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| چاپ | 1 |
| موضوع | جبل عامل شيعه - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 6 |
| کد کنگره | BP 55/2 /ح4 الف8095 1387 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تكملة أمل الآمل، نوشته سیدحسن صدر (متوفی 1354ق)، از جمله آثار ارزشمند علم رجال شیعی است که سیره مجتهدین، علما، مشاهیر و ادبای بزرگ را گرد آورده است.
کتاب به زبان عربی، با تحقیق حسین علی محفوظ، عبدالکریم دباغ و عدنان دباغ منتشر شده است. این کتاب از جمله آثار مهم رجالی است که تمامی نویسندگان پس از آن در شناخت تراجم به آن مراجعه کرده و از آن استفاده کرده‌اند[۱].
برخی از مطالب ذکرشده در تکمله، منحصر به فرد بوده و در دیگر منابع نیامده است.[۲].
أمل الآمل، از جمله آثار بسیار ارزنده شیعی است. «شیخ حرّ عاملی»، شرح حال دانشمندان را در دو بخش گرد آورده اسـت؛ بـخش نخست، به شرح حال 214 تن از علمای منسوب به جبل عامل اختصاص دارد و «أمل الآمل» نامیده شده و بخش دوم، اختصاص دارد به معرفی علمای متأخر از شیخ طـوسی و بـرخی معاصرین او غیر از علمای جبل عامل و «تذكرة المتبحرين في أحوال العلماء المتأخرين» خوانده شده است.[۳].
تكملة أمل الآمل، در شش جلد به همان شیوه أمل الآمل تألیف شده است. در جلد اول کتاب، اسامی 450 عالم شیعی عاملی که سه تن از آنها زن هستند، به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است. در انتهای کتاب نیز نام یک شخصیت (ابن خیاط عاملی) در بابی که با ابن آغاز شده و تعدادی نیز بر اساس کنیه آمده‌اند. پس از آن باب زنان هم جداگانه آمده است. از جلد دوم کتاب مجدداً دسته‌بندی جدیدی به ترتیب حروف الفبا آغاز شده و شرح حال 2841 شخصیت غیر عاملی ذکر شده است. در انتهای جلد ششم کتاب اعلامی که به کنیه معروفند، مانند ابوالبرکات اصفهانی، میرزا ابوالحسن جلوه یا ابوالحسن جرجانی ذکر شده‌اند. پس از آن تنها یک شخصیت (ابن ابیقرّه) تحت باب اعلامی که با ابن آغاز شده‌اند، ذکر شده است. در انتها نیز اعلام و علمای زن، مانند: مادر سید بن طاووس، دو دختر شیخ طوسی و سیده حکیمه دختر امام جواد(ع) معرفی شده‌اند. در خاتمه کتاب شهرهایی که مراکز علمی شیعه بوده‌اند، مانند کوفه، قم، حله، بغداد، حلب، جبل عامل و نجف و خاندان‌های اهل علم این شهرها معرفی شده‌اند.
محققین اثر در پاورقی‌های کتاب، آدرس آیات، روایات و منابع مطالب را ذکر و در مواردی هم که یافته‌های آنها با منبع ذکرشده در کتاب تطابق ندارد، به آن اشاره کرده‌اند.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- فاطمی، سیدحسن، «نقد أمل الآمل از منظر الذريعة»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند 1377، شماره 54، صفحه 37 تا 42.