تهرانی، مجتبی
آيت‌الله مجتبى تهرانى (۱۳۱۶- ۱۳۹۱ش)، فقیه شیعه و استاد اخلاق، از مراجع تقليد و مدرس حوزه‌هاى علميه تهران، مانند مدرسه مروى است كه در نجف اشرف تحصيل كرده است.
| نام | تهرانی، مجتبی |
|---|---|
| نامهای دیگر | آیت‌الله مجتبی تهرانی
آیت‌الله تهرانی، مجتبی شهیدی کَلهُری Mojtaba Tehrani |
| نام پدر | میرزا عبدالعلی تهرانی |
| متولد | 1312 ش |
| محل تولد | تهران |
| رحلت |
۱۲ دی ۱۳۹۱ شمسی (۷۵ سال) |
| اساتید | امام خمینی، سید حسین بروجردی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید محمد حسین طباطبایی، سید محمد محقق داماد |
| برخی آثار | در آمدی بر سیر و سلوک |
| کد مؤلف | AUTHORCODE9988AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1312ش در تهران ديده به جهان گشودند. پدر وی میرزا عبدالعلی تهرانی از شاگردان عبدالکریم حائری یزدی بود که در زمان حکومت رضاخان، با همراهی شیخ محمود شاه‌آبادی، نماز جماعت مسجد جامع بازار تهران را امامت می‌کرد. از پنج سالگی به مکتب رفت و در تا ده سالگی بخشی از مقدّمات دروس دینی را در مدرسۀ حاج ابوالفتح تهران گذراند.
سپس به‌همراه پدر به مدّت سه سال به مشهد مهاجرت کرد و مشغول دروس مقدّمات شد. به‌طور خصوصی در درس محمدتقی ادیب نیشابوری شرکت کرد. در سال ۱۳۳۴ه.ش در ۱۸سالگی به قم رفت. امام خمینی، سید حسین بروجردی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید محمد حسین طباطبایی، سید محمد محقق داماد از جمله اساتید او بودند. وی در ۲۵ سالگی به درجه اجتهاد رسید.
على‌رغم شهرت فراوان، متأسفانه هنوز زندگى‌نامه كاملى از ايشان منتشر نشده است، اما آنچه از خلال آثار ايشان به دست آمده است، در سطور زير ارائه مى‌شود:وجود فرهمند و فرازمند ايشان، همچون كوهسارانى است كه بر دامنه‌هاى نشاط انگيز و طراوت‌خيز آن، چشمه‌ساران زلالى جارى است كه شريعه‌ى انبوه دل‌هاى تشنه‌ى حكمت و معرفت و آبشخور خيل جان‌هاى شيفته و شائق اخلاق و سلوك است. سال‌ها است كرسى دروس فقه و اصول استاد، ركن ركين سطوح عالى حوزه‌ى علميه‌ى تهران و مجمع فضلاى مجدّ و مستعدّ امّ‌القراى انقلاب اسلامى است. هر صبحدم طلاب جان تشنه در محضر دروس استاد، حاضر و سيراب از آن خارج مى‌شوند. جلسات نورانى دروس تفسير استاد نيز، جوانان تحصيل كرده و مشتاق معارف قرآن را كهرباسان بر گرد خود فرا آورده است.
از ديرباز، محفل اشراقى دروس اخلاق و عرفان ايشان، كانون تجمّع طيف طالب طهارت و معرفت است. سال‌هاست كه هزاران جوان از سرچشمه‌ى صافى تعليمات شرقانى استاد سيراب و سرشار مى‌شوند و بوته‌ى انفاس قدسى و مواعظ بالغه‌ى او، نفوس مستعدّ و قلوب معدّ را مى‌گدازد و جان‌ها و دل‌هاى گداخته را تزكيه مى‌سازد؛ چرا كه استاد خود تنديس پارسايى و تجسم ساده‌زيستى است و مظهر نفسانيت‌ستيزى و جاه‌گريزى و مجمع علم و عمل است.
استاد، از شاگردان برجسته‌ى امام خمينى(ره) و از مواريث ملكوتى آن بزرگوار و از ساقه‌هاى آن طوباى طيبه به شمار مى‌رود كه بر اثر الفت و مؤانست بسيار با آن حضرت، در شخصيت فقهى، اخلاقى و عرفانى او فانى شده است. هم از اين‌رو است كه خوشه‌چينان محضر تعليم و تربيتش، از او رايحه‌ى روح خدا را به دِماغ جان مى‌شنوند.
دروس معنوى استاد، اخلاق نظرى انتزاعى متعارف نيست و نيز بازگفت تقليدى اخلاق فلسفى و يونانى نمى‌باشد؛ همچنين تعليمات سلوكى ايشان با عرفان مسلكى نسبتى ندارد؛ زيرا دروس استاد آميزه‌اى از اخلاق نبوى و عرفان علوى است كه با اتّكا به منطق اجتهاد، از زلال آيات و روايات برگرفته و با رعايت نياز نسل امروز، سامان يافته و از جويبار لسان معظّم‌له در كام تشنه‌ى طالبان سلوك الى‌اللَّه فرو مى‌ريزد.
مجموعه‌ى مباحث چندين ساله‌ى اخلاق و عرفان ايشان، تاكنون بر دو هزار درس بالغ شده و همچنان نيز اين كوثر پرفيض در فيضان و جريان است.
وفات
او در روز سه شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۱ در سن ۷۵ سالگی درگذشت و مقام معظم رهبری آیت‌الله سید علی خامنه‌ای بر پیکرش نماز خواند، و در صحن اصلی حرم مطهر سید عبدالعظیم حسنی مدفون گردید.
آثار
- اخلاق الهى.
- كيش پارسايان.
- درآمدى بر سير و سلوك.
- تعاون.
منابع مقاله
1- رشاد، على اكبر، درآمدى بر سير سلوك (دروس حضرت آيت‌الله استاد مجتبى تهرانى)، پاييز 1378، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى، چاپ سوم.