مشار، خان‌بابا
| نام | مشار، خان بابا |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1279 ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1359 ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1890AUTHORCODE |
خان بابا مشار در سال 1279ش در تهران، در خانواده‌اى از دودمان قاجار، زاده شد. خانواده وى از ملاكين دوره قاجارى بوده و لذا وى مى‌توانست با تكيه بر درآمد آن املاك، زندگى راحتى داشته باشد. اما عشق و علاقه به كتاب و كتابخوانى كه از همان دوران كودكى همراه او بود، وى را به راهى كشاند كه با تحمل رنج‌ها و سختى‌هاى بسيار روزگار بگذراند و براى رسيدن به هدف از هيچ تلاشى فروگذار نكند.
وى كه از همان كودكى پول‌هاى عيدى و توجيبى خود را صرف خريد كتاب مى‌كرد، به فكر تدوين فهرست كتاب‌هايش افتاد تا هنگام خريد كتاب، يك كتاب را دوبار نخرد. همين امر مقدمه‌اى شد براى كار بزرگى كه مدت سى سال از بهترين روزهاى زندگى او را شامل شد. او پس از اتمام تحصيلات مقدماتى و متوسطه، از سال 1298ش، در وزارت ماليه به كار مشغول شد. همزمان نزد اساتيد وقت به تحصيل علوم قديمه پرداخت. در وزارت ماليه در قسمت بايگانى كار مى‌كرد. چند كلاس مالى را هم كه براى كارمندان وزارت خانه تشكيل شده بود، اداره مى كرد. در سال 1325ش به تقاضاى خود، پس از بيست و يك سال خدمت، بازنشسته شد و به امور كشاورزى پرداخت. بعد از اين سال، كار تدوين فهرست را به طور جدى شروع كرد. امرى كه بسيار مورد علاقه‌اش بود و از سال‌ها پيش مقدماتش را فراهم كرده بود. مشار با وجود بيمارى كه داشت و از بيمارى لرز شبانه كه مدت دو سال گريبانگير وى بود، رنج مى‌برد، ولى همچنان مشغول كار بود و به قول خودش با جان كندن به كار اشتغال داشت.
وى پس از قريب شصت سال تلاش پى‌گير در تدوين بزرگ‌ترين كتاب‌شناسى آثار چاپى فارسى، پس از سه سال تحمل بيمارى، در 29 شهريور 1359ش، در سن هشتاد سالگى درگذشت.
وى با خلق اثر ارزنده فهرست كتابهاى چاپى فارسى، كه از آن به كتاب‌شناسى ملى ايران تعبير شده است، خدمت بزرگى به جامعه علمى و دانش دوستان اين سرزمين نمود. وى با تلاش طاقت‌فرسا و اهتمام فراوان، اين امر خطير را طى سى سال و با گذراندن اوقات خود در كتابخانه‌ها و كتاب‌فروشى‌هاى شهرهاى مختلف، به ثمر رساند و يادگارى ارزشمند و در خور تقديرى از خود برجاى گذاشت.
وى از افراد عاشق و سخت‌كوشى بود كه شبانه روز عمر خود را در راه تدوين و تحقيق سپرى كرد. وى با عنوان اولين فهرست‌نويس كتابهاى چاپى فارسى، با زحمات فراوان، پشتكار مثال‌زدنى و با ذوق و انگيزه بالا، با اين كه تحصيلات دانشگاهى نداشت، سال‌هاى طولانى از عمر خود را صرف تحقيق و پژوهش كرد و كتابى تدوين نمود كه در نوع خود بى‌نظير و منحصر به فرد بود و با نگارش اين كتاب، راه و روش جديدى را براى آيندگان ابداع نمود. اهميت اين كار بزرگ زمانى ملموس‌تر مى‌گردد كه بدانيم وى به لحاظ آكادميك هيچ تجربه و تخصصى در اين قبيل امور، به ويژه در امر فهرست‌نگارى نداشته است. از سوى ديگر حوزه كارى او نيز به اين عرصه ارتباط نمى‌يافت. اما عشق و علاقه او به كتاب باعث انجام اين كار ماندنى و بزرگ براى استفاده محققين و دانش‌پژوهان شد.
آثار و تأليفات
از ايشان كتاب هاى سودمند زير بر جاى مانده است:
فهرست كتابهاى چاپى فارسى
فهرست كتابهاى چاپى عربى
كتاب مؤلفين كتب چاپى و عربى
تصحيح كتاب الفصول المختارة (مجالس در مناظرات)، تألیف شيخ مفيد، با ترجمه آقا جمال خوانسارى.
وابسته‌ها
فهرست کتابهای چاپی عربی: از آغاز چاپ تا کنون، سایر کشورها: بیشتر از سال 1340ه ببعد