الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده دوم
نزول سورة هل أتی في أهلبيت المصطفی صلواتاللهعلیهماجمعین، نوشته سید علی حسینی میلانی، کتابی است به زبان عربی و با موضوع کلام شیعه. نویسنده در این اثر با استناد به روایات اهل تسنن به تفسیر آیاتی از سوره دهر (که در شأن اهلبیت(ع) نازل شده؛ یعنی آیات پنجم تا بیستودوم) پرداخته است.
آیات مورد استناد در کتاب، آیههای پنجم تا بیستودوم سوره انسان هستند که در شأن اهلبیت رسولالله(ص)؛ یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) نازل شدهاند. نویسنده ضمن ذکر روایتی درباره شأن نزول این آیه میگوید: چون حسن و حسین(ع) مریض شدند و پیامبر(ص) به عیادت آنان رفت، علی(ع) و فاطمه(س) و همچنین خادمشان فضه نذر کردند در صورت بازیابی سلامتی این دو سبط پیامبر(ص)، سه روز روزه بگیرند. پس از بهبودی، چون چیزی در خانه امیرالمؤمنین(ع) نبود، ایشان سه صاع جو قرض کرد و حضرت زهرا(س) آن را آرد کرده و با آن نان پخت. اما لحظه افطار روز اول مسکین و روز دوم یتیم و روز سوم اسیری به در خانه آمدند و همه اهل خانه افطارشان را به آنان دادند و پس از این ماجرا آیات مذکور از سوره انسان درباره آنان نازل شد.
نویسنده در فصل اول بیان میکند که نزول سوره انسان در شأن اهلبیت(ع) در بسیاری از کتابهای معتبر تفسیر، حدیث، مناقب، تراجم صحابه و... اهل تسنن آمده است. او دوازده تن از راویان این روایت از صحابه را نام میبرد. همچنین سیوهشت نفر از ائمه تفسیر و حدیث از جمله ابوجعفر طبری در «كفاية الطالب في مناقب علي بن أبيطالب»، ابواسحاق ثعلبی در «التفسير الكبير»، ابن مغازلی شافعی در «مناقب علي بن أبيطالب»، زمخشری در «الكشاف» و... را نام میبرد که این حدیث را روایت کردهاند.
سپس نصوص حدیث را به اسناد از امیرالمؤمنین(ع)، زید بن ارقم، ابن عباس، حبری و... ذکر میکند و به کلمات علمای اهل تسنن مانند قرطبی در تفسیرش، سبط ابن جوزی در «تذكرة خواص الأمة»، آلوسی در «روح المعاني» و دیگران مبنی بر شهرت روایت استناد میکند و بعد نمونههایی از اشعار شاعران در نزول سوره هل أتی در شأن اهلبیت(ع) را میآورد.
نویسنده سپس کلام ابن عبدربه قرطبی مالکی در احتجاج مأمون بر چهل تن از فقیهان در مسئله مفاضله و ذکر آیات سوره هل أتی و سخن از نزول آن در شأن امیرالمؤمنین(ع) را نقل میکند. وی همچنین مینویسد که بسیاری از بزرگان حفاظ، فضه خادمه زهرا(س) را از صحابه دانستهاند. او کلام سبط ابن جوزی مبنی بر رد ادعای موضوعیت حدیث را هم نقل میکند و نکات دیگری مانند اینکه سائلین در این سه روز ملائکه از جانب خدا بودهاند که برای امتحان اهلبیت نازل شده بودهاند یا ذکر نعمتهای بهشتی غیر از حورالعین در این سوره به جهت غیرت خدا به فاطمه زهرا(س) را ذکر کرده است. نویسنده پس از این مطالب، یکی از راویان این حدیث (که راویان آن به ترتیب، حسکانی از ابومحمد جوهری از مرزبانی از ابوالحسن علی بن محمد از حمیری از حسن بن حسین از حبان بن علی از کلبی از ابوصالح از ابن عباس هستند) را ذکر میکند و سپس به تصحیح تکتک راویان آن از قول علمای اهل تسنن میپردازد. از نظر نویسنده در مورد سایر طرق هم همین کار امکانپذیر است، اما همین یک مورد کفایت میکند.