شعر الهذليين في العصرين الجاهلي و الإسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

دیوان شاعران قبیله هُذَل از ویژگی‌های ممتاز و یگانه‌ای برخوردار است و نیز با نشانه‌هایی که دارد، شاعرانش را در مکتب خاصی گِرد هم می‌آورد. اشعار هذلیان از دیرباز، دو گونه دسته‌بندی شده است؛ یکی، «دیوان هذلیان» است که هرچند بیشتر مجموعۀ آن اشعار در بستر زمان گُم گشته است، کسانی از قبیله‌های عرب به حفظ شعر هذلی کوشیده‌اند؛ دوم، اشعاری است که لا به لای آثار کهن یافت می‌شود. نویسنده، دسته اخیر را منبع پژوهش خود قرار داده است. در این گونۀ اخیر، اشعاری تعمیم‌پذیر و نیز اشعاری موجَز و مبهم دیده می‌شود که البته همین، نشانه‌ای از تأثیر هذیل در ضمیر و جان ادبی پیشینیان است. در عصر کنونی برخی مستشرقان، برخی نسخه‌های خطی را چاپ کرده‌اند همچنین مصریان نسخه‌ای را که دست «شنقیطی» بوده است، عرضه نموده‌اند. با این حال، برخی از ادیبان، هذلیان را مردمی بدون پبشینۀ تاریخی می‌انگارند که زیستشان بی‌ضابطه بوده است و از گذشته‌شان جز آنچه در برخی از شعر شاعران هُذلی آمده است، رد پایی نیست. از این رو، نویسنده خواسته است پیچیدگی‌ها و کاستی‌های تاریخی این قبیله را واکاوی کند.

کتاب [[زک‍ی‌، اح‍م‍د ک‍م‍ال|کمال زکی]] در دو باب سامان یافته است: او در نخستین فصلِ باب اول به ریشه قبیله‌ای هذیل، اقامتگاه‌های هذلیان و مناقشه تاریخی بر سر زیستگاه ایشان از دوران جاهلیت عرب تا عصر اُمویان می‌پردازد. کمال زکی در فصل دوم نمایی از زیست اقتصادی و اجتماعی قبیله را ارائه می‌دهد تا شعر هُذَیل و تقسیم ثنائی آن بهتر فهمیده شود.

==پانویس ==