سلطان العشاق: تفاوت میان نسخه‌ها

[[افراسیابی، غلامرضا|افرسیابی]] نام کتابش را از  گفتار «[[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیز‌ نسفی]]» در‌ کتاب [[مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الكامل|انسان کامل]] وی برگرفته است؛ [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|نسفی]] نخستین بار، [[عین‌القضات همدانی، عبدالله بن محمد|عین‌القضات]] را سلطان العشاق خوانده بود.<ref>ر.ک: غلامی، طاهره، ص54</ref>[[افراسیابی، غلامرضا|‏افراسیابی]] در هشت باب زندگی، زمانه و باورهای عین القضات را بررسی می‌کند؛ در باب نخست، نویسنده زندگی عین القضات را از منابع کهن و کنونی، با درج عین مطالب و نشانی کتاب‌ها نوشته است. این منابع عبارتند از: «[[درة الأخبار]]»‌ ترجمه [[منشی یزدی]]؛ «[[تاريخ الوزراء|تاریخ‌ الوزراء]]»‌ [[ابوالرجاء قمی‌، نجم‌‌الدین|ابوالرجاء قمی]]؛ «[[الأنساب (سمعاني)|الأنساب]]» و «[[اللباب فی تهذیب الأنساب]]» [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|سمعانی]]؛ «[[معجم البلدان]]» [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموی]]؛ «[[نزهة الارواح و روضة الافراح (تاریخ الحکماء)|نزهت الأرواح]]» [[شهرزوری، محمد بن محمود|شمس‌الدین شهرزوری]]؛ «[[نسائم الاسحار من لطائم الاخبار در تاریخ وزراء|نسائم الأسحار]]» [[منشی کرمانی، ناصرالدین|منشی کرمانی]]؛ «[[تقويم البلدان|تقویم البلدان]]» [[ابوالفداء، اسماعیل بن علی|ابو الفداء]]؛ «[[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|میزان الاعتدال]]» [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]]؛ «[[مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان|مرآت الجنان]]» [[یافعی، عبدالله بن اسعد|یافعی]]؛ «[[طبقات الشافعیة الکبری|طبقات‌ الشافعیه]]» [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|سبکی]]؛ «[[آثار الوزراء]]» [[ع‍ق‍ي‍ل‍ي‌، ح‍اج‍ي‌ ب‍ن‌ ن‍ظام‌|سیف‌الدین عقیلی]]؛ «[[نفحات الأنس]]» [[جامی، عبدالرحمن|جامی]]؛ «[[لسان الميزان (7 جلد)|لسان المیزان]]» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]]؛ «[[دستور الوزراء]]» [[خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین|خواندمیر]]؛ «[[هفت اقلیم]]» [[رازی، امین احمد|امین احمد رازی]]؛ «[[شذرات الذهب في أخبار من ذهب|شذرات الذهب]]» [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|ابن العماد]]؛ «[[طرائق الحقائق|طرائق الحقایق]]» [[معصوم‌علی‌شاه، محمدمعصوم بن زین‌العابدین|محمد معصوم شیرازی]]؛ «[[تذکره ریاض العارفین (هدایت)|ریاض العارفین]]»‌ [[هدایت، رضاقلی|رضا‌ قلی هدایت]]؛ «[[ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب|ریحانة الأدب]]» [[مدرس، محمدعلی|محمدعلی مدرس]]؛ «خزینة الأصفیاء» مفتی غلام سرور صاحب؛ «[[هدية العارفين، أسماء المؤلفين و آثار المصنفين|هدیة العارفین]]» [[بغدادی، اسماعیل|اسماعیل پاشا]].

باب سوم پژوهشی در آثار عین القضات است؛ افراسیابی آن‌ها را بدون تفکیک‌نمودن کتاب‌هایی که به یقین از او است، از آثاری که منسوب به وی است، به خواننده می‌شناساند. البته او نادرستی انتساب برخی کتاب‌ها مانند «رسالة غایة الإمکان فی درایت إمکان» و «لوایح» را به خواننده نشان می‌دهد.<ref>ر.ک: همان، ص55-54</ref>‏