الاستغناء في أحکام الإستثناء: تفاوت میان نسخه‌ها

| کد کنگره = 1361  ‎‏/‎‏ق‎‏4‎‏الف‎‏5 6151 PJ  

'''الاستغناء فی احکام الاستثناء'''نوشته [[قرافی، احمد بن ادریس|شهاب‌الدین ادريس بن عبد الرحمن ابن عبداللّه صنهاجى قرافی]](626-682، 684 ق) از عالمان اصول، فقه و علوم عقلی و از بزرگان و مشایخ مذهب مالکی  است<ref> سیوطی، عبد الرحمن، ج‏1، ص 273-274 </ref> این اثر درباره استثناء از موضوعات نحوی ادبیات عربی است و توسط [[محسن، طه|طه محسن]] تحقیق شده است.

هرچند که بنیان کتاب بر موضوعی نحوی استوار شده است با این وجود مسائل متعدد غیر نحوی مرتبط با لغت، صرف، بلاغت، فقه، اصول، کلام، و معانی و بیان  و مسائل مختلف آن از جمله مجاز، استعاره، حصر، تقدیم و تاخیر و دیگرمسائل را نیز شامل شده است. <ref> مقدمه، ص 47-57 </ref>  

نویسنده ساختار کتاب را در یک تمهید و پنجاه و یک باب تنظیم کرده است. وی در تمهید به انگیزه تألیف اشاره کرده سپس به مطالب اصلی پرداخته و سخن خود را با موضوع الفاظ آغاز نموده است. او هر یک از بخش‌های کتاب را به موضوعی اختصاص داده که مرتبط با موضوع استثناء است. بخش‌های مختلف کتاب به لحاظ حجم با هم متفاوت می‌باشند. او در ارائه موضوعات مختلف کتاب آنها را به مسائل و فوائد تقسیم کرده است و عناوین  کوچک بسیاری اعم از فوائد، سؤالات، و تنبیهات را در این اثر گردآوده است. <ref> رک: همان، ص 38- 39 </ref>  

قرافی ضمن اشاره به آرای اصولیان در خصوص استثنا تلاش کرده با تکیه بر کتب و مصادر نحوی مهم، میان نظرات آنان و نحویان در مباحث نحوی هماهنگی ایجاد نماید. <ref> رک: همان، ص 60 </ref>  

مؤلف در مباحث مطرح شده به نظرات فقها پیرامون اسثتثنا در آیاتی که متضمن احکام شرعی است توجه کرده و بخش‌های پایانی کتاب را به استثنای مورد توجه فقها که در برخی از مباحث فقهی مطرح  است، اختصاص داده است. <ref> رک: همان، ص 61 </ref>

اثر یاد شده سرشار از آیات قرآنی است که نویسنده به‌عنوان شاهد آورده و در اغلب موارد به شیوه پرسش به توضیح مطالبی پیرامون لفظ، حکم، اعراب آیه و نوع استثایی که آیه متضمن آن است  با تکیه بر منابع تفسیری، پرداخته است. <ref> رک: همان،  ص 58 </ref>