الکنز الکبیر

الکنز الکبیر
پدیدآوران	ابن مسکویه، احمد بن محمد (نويسنده) امامی، ابوالقاسم (محقق) امامی، ابوالقاسم ( مقدمه نويس)
عنوان‌های دیگر	کتاب الکنز الکبیر
ناشر	مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1396ش
چاپ	1
موضوع	کیمیا و کیمیاگری - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	QD ۲۵/‮الف‬۲ک۲
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الكنز الكبير، اثر احمد بن محمد رازی، معروف به ابوعلی مسکویه (320-420ق)، کتابی است در علم کیمیا و بیان خصوصیات برخی از مواد معدنی.

کتاب با مقدمه‌ای به زبان فارسی از محقق، در شرح حال ابن مسکویه، آغاز شده است.

ابن مسکویه در کتاب خود، به سری و مخفی بودن این علم اشاره و آن را چنین توصیف نموده است: «این دانش، نه مانند سایر علوم است و نه صنعت آن همانند سایر صنایع است. این علم، در کتاب‌ها مرموز بوده و کسی نیست که از آن آگاه باشد تا بتوان نزد او تلمذ نمود، مگر اینکه فریب‌کار یا متقلبی باشد که هدفش بهره‌مندی از فریب‌خورده این دانش باشد تا با شبهات سوفسطائیه، به برخی از اهداف دنیوی خود برسد و اما کسی که به حقیقت آن رسیده است، نباید به آن اعتراف کند؛ چراکه اعتراف به آن در همه کار وی، مضر به حال اوست...».

نویسنده کیمیا را نوعی صناعت دانسته و معتقد است هرکسی که به دنبال آن است، باید ده شرط را رعایت کرده و ملزم به آن باشد. بنابراین، ابتدا به توضیح و تشریح این ده شرط پرداخته و بقیه مطالب را در سه مقاله، عرضه نموده است. این شروط، به‌ترتیب عبارتند از:

1. علم به اتقان؛
2. الفاتح بالبيان: آشنایی کامل با اصطلاحات و اسامی آلات و وسایل این علم؛
3. جده و امکان؛
4. صرف وقت و زمان کافی برای مطالعات و انجام تحقیقات و آزمایش‌های آن؛
5. وجود خلوت و مکانی آرام و مطمئن برای انجام آزمایش‌ها؛
6. دستیار مورد اعتماد و اطمینان؛
7. فراغت کامل برای انجام آزمایش‌های گوناگون؛
8. صبر و تحمل بر کتمان و رازداری؛
9. مداومت و تکرار آزمایش‌ها؛
10. صبور بودن، عجله نداشتن و مغرور نشدن.

در مقاله نخست، به معرفی و بیان خصوصیات «حجر اعظم» و شرح تدبیر آن، پرداخته شده است .

در مقاله دوم، از خواص و ویژگی برخی از حیوانات و برتری برخی از آنها بر برخی دیگر و...، سخن به میان آمده است مقاله سوم، درباره تدبیر معدنیات و خواص برخی از مواد معدنی است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.