عرفان شرق و غرب: تفاوت میان نسخه‌ها

می‌توان گفت [[اوتو، رودولف|اوتو]] نوعی وحدت میان همه گونه‌های عرفان تشخیص می‌دهد، ولی این وحدت را بر این مبنا تبیین می‌کند که عرفان همان آگاهی دینی است که تشدید شده و تعالی یافته و به خدای «به کلی دیگر» که محدود در وجوه عقلانی، اخلاقی یا عاطفی صرف نیست، معطوف شده است. این موضوع را بر مبنای ساحت «پیشاتجربی» روان آدمی تبیین می‌کند. از سوی دیگر، با تأکید بر اینکه، عرفان لزوماً نوعی اتحاد نیست، راهی برای تبیین اینکه چگونه می‌توان میان انواع عرفان فرق گذاشت، می‌یابد. در این کتاب به خصوص برای تفهیم و تشریح عرفان مورد نظر خویش که آن را بر دو  نمونۀ شنکره و اکهارت مبتنی ساخته است، می‌کوشد. مکاتب عرفانی مقابل آنها را متذکر می‌شود. برای مثال، در کل فصل ششم از بخش نخست، موضع مشترک آن دو عارف در مخالفت با اشراق‌گرایی، عرفان تجربه‌گرایی عاطفی و عرفان طبیعت را به تفصیل بررسی می‌کند. و حتی افزون بر این، در بخش میانی تحت عنوان «گذر از بخش نخست به بخش دوم» به بحث دقیق و موشکافانه‌ای دربارۀ تمایزات انواع تجربه عرفانی و تشریح این تمایزات، بر طبق نمونه‌های هندی، مبادرت می‌جوید. به راستی او به واقعیت تنوع عرفان حتی در دوره زمانی واحد و در محدودۀ جغرافیایی واحد، عنایت دارد و برای تبیین آن می‌کوشد.

ولی کار چنین مقایسه‌ای با نشان دادن شباهت‌ها به سرانجام نمی‌رسد. باید در پس آن شباهت‌ها، تفاوت میان طرف‌های مقایسه را که البته به «سنخ معنوی» واحدی تعلق دارند، نشان داد. این بدان معناست که در متن همان توافق صوری که میان آنها موجود است، «آن روح خاص، آن نبوغ و استعداد بومی که به رغم شباهت‌های ساختاری، به تجربه درونی عرفان در شرق و غرب، رنگ و بوهای کاملاً متفاوتی می‌بخشد» به تصویر کشیده شود. و این کاری است که [[اوتو، رودولف|اوتو]] در بخش دیگری از کتاب، این بار نیز در ده فصل به آن مبادرت کرده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3389 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>