۱۴۵٬۹۸۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR118044J1.jpg | عنوان = المناظرات(ابن هیثم، جعفربن احمد) | عنوانهای دیگر = الازهار و مجمع الانوار الملقوطه من بساتین الاسرار مجامع الفواکه الروحانیه و الثمار | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن هیثم، جعفربن احمد (نويسن...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''كتاب المناظرات'''، از ابوعبدالله جعفر بن احمد بن محمد بن اسود بن هیثم (متولد حدود 270)، که بهلحاظ تاریخى و باورشناسى فرقه اسماعیلیه، مقدمات پیدایش دولت فاطمى و چگونگى نفوذ تشیع در شمال آفریقا، اثرى ارجمند و جالب توجه است. | '''كتاب المناظرات'''، از [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابوعبدالله جعفر بن احمد بن محمد بن اسود بن هیثم]] (متولد حدود 270)، که بهلحاظ تاریخى و باورشناسى فرقه اسماعیلیه، مقدمات پیدایش دولت فاطمى و چگونگى نفوذ تشیع در شمال آفریقا، اثرى ارجمند و جالب توجه است. | ||
متن کتاب را بهطور کامل از اثری متأخر به | |||
متن کتاب را بهطور کامل از اثری متأخر به نام «الأزهار و مجمع الأنوار الملقوطة من بساتين الأسرار و مجامع فواكه الروحانية و الثمار»، تألیف [[ابن نوح، حسن|حسن بن نوح بن یوسف بن محمد بن آدم هندی بهروچی]] (متوفی 11 ذیقعده 949) برگرفتهاند. | |||
==جایگاه کتاب== | ==جایگاه کتاب== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
مؤلف کتاب، خود از داعیان اسماعیلیه، است و در آن، گفتگوهاى خود را در مقام یک نوآموز جوان با رهبران دعوت اسماعیلى در قیروان، آنهم در چند ماهه نخست و مهم این دعوت ثبت کرد. | مؤلف کتاب، خود از داعیان اسماعیلیه، است و در آن، گفتگوهاى خود را در مقام یک نوآموز جوان با رهبران دعوت اسماعیلى در قیروان، آنهم در چند ماهه نخست و مهم این دعوت ثبت کرد. | ||
وى که در اصل، عالمى اهل قیروان و شیعى بود، با علاقهمندى به آرمان فاطمى و دعوت اسماعیلى تغییر کیش داد و این براى وى چشماندازى غیر معمول بود. او درحالىکه از درون محیط عالمانه قبلىاش به جنبش مىپیوست، توانست دیدگاه مفصل و بىنظیرى را از چگونگى واکنش عالمان قیروان به قدرت جدید و سیاستهاى دینىاش عرضه کند. به این ترتیب، کتاب ابن هیثم، اطلاعات دقیقى را درباره زادبوم وى فراهم مىسازد و در کل، در مناظرات متنوعش، تصویر عقلى کمیابى را از آن زمان و مکان عرضه مىکند. | |||
وى که در اصل، عالمى اهل قیروان و شیعى بود، با علاقهمندى به آرمان فاطمى و دعوت اسماعیلى تغییر کیش داد و این براى وى چشماندازى غیر معمول بود. او درحالىکه از درون محیط عالمانه قبلىاش به جنبش مىپیوست، توانست دیدگاه مفصل و بىنظیرى را از چگونگى واکنش عالمان قیروان به قدرت جدید و سیاستهاى دینىاش عرضه کند. به این ترتیب، کتاب [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابن هیثم]]، اطلاعات دقیقى را درباره زادبوم وى فراهم مىسازد و در کل، در مناظرات متنوعش، تصویر عقلى کمیابى را از آن زمان و مکان عرضه مىکند. | |||
المناظرات که گزارشى از دعوت اسماعیلى و داعیان آن در حین کار است، بىهمتاست و گزارشى است شخصى از به عضویت درآمدن یک هواخواه شیعى، تغییر کیش او، سوگند وفادارى و تربیت او در مقام یک داعى جدید. در این گزارش، هم چند نکته بسیار مهم و هم اشاراتى درباره وظیفه بعدى خود مؤلّف در همان دعوت وجود دارد. در مجموع، این متن تا حد زیادى به آگاهى ما از سلطه فاطمى در آفریقاى شمالى و از نقش دقیق بسیارى از شخصیتهاى محورى فاطمى در این سلطه مىافزاید<ref>ر.ک: جاودان محمد و جوان آراسته امیر، ص11-15</ref>. | المناظرات که گزارشى از دعوت اسماعیلى و داعیان آن در حین کار است، بىهمتاست و گزارشى است شخصى از به عضویت درآمدن یک هواخواه شیعى، تغییر کیش او، سوگند وفادارى و تربیت او در مقام یک داعى جدید. در این گزارش، هم چند نکته بسیار مهم و هم اشاراتى درباره وظیفه بعدى خود مؤلّف در همان دعوت وجود دارد. در مجموع، این متن تا حد زیادى به آگاهى ما از سلطه فاطمى در آفریقاى شمالى و از نقش دقیق بسیارى از شخصیتهاى محورى فاطمى در این سلطه مىافزاید<ref>ر.ک: جاودان محمد و جوان آراسته امیر، ص11-15</ref>. | ||
بخش اعظم کتاب مناظرات ابن هیثم با ابوعثمان سعید بن حداد مالکی (219-302ق824/-915م) در مسئله امامت است که در حضور ابوعبدالله شیعی صورت گرفته است<ref>ر.ک: شریف عسکری، آیات، ص99</ref>. | بخش اعظم کتاب مناظرات ابن هیثم با [[ابوعثمان سعید بن حداد مالکی]] (219-302ق824/-915م) در مسئله امامت است که در حضور ابوعبدالله شیعی صورت گرفته است<ref>ر.ک: شریف عسکری، آیات، ص99</ref>. | ||
==برخی از نکات مهم== | ==برخی از نکات مهم== | ||
در کتاب، به مطالب مهمی اشاره شده که در منابع دیگر اسماعیلیه نیامده است. این موارد چنین است: | در کتاب، به مطالب مهمی اشاره شده که در منابع دیگر اسماعیلیه نیامده است. این موارد چنین است: | ||
# آگاهیهایی درباره فرق و گروههای امامیه: در مجادلات و گفتگوهای بین ابوعبدالله شیعی و ابن هیثم، مباحث مختلفی آمدهاست؛ از جمله سخنانی درباره فرقهها و نحلههای امامیه. از گفتههای ابن هیثم بهنحو تلویحی دریافت میشود، عقیده اکثریت جامعه شیعه در اعتقاد به دوازده امام است. ابوعبدالله درباره ترتیب ائمه از ابن هیثم سؤال کرده است. ابن هیثم ترتیب ائمه را تا امام صادق(ع)، همانند آنچه که در مذهب امامیه مورد قبول است، ذکر کرده و در وصف جامعه امامیه پس از وفات امام صادق(ع) میگوید: شیعه بعد از ایشان به چهار فرقه تقسیم شدهاند: فطحیه، اسماعیلیه، معتقدان به امامت مبارک بن علی عبدی و اکثر آنها که به امامت امام موسی بن جعفر(ع) و امامان بعد از وی معتقد هستند. | # آگاهیهایی درباره فرق و گروههای امامیه: در مجادلات و گفتگوهای بین ابوعبدالله شیعی و [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابن هیثم]]، مباحث مختلفی آمدهاست؛ از جمله سخنانی درباره فرقهها و نحلههای امامیه. از گفتههای [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابن هیثم]] بهنحو تلویحی دریافت میشود، عقیده اکثریت جامعه شیعه در اعتقاد به دوازده امام است. ابوعبدالله درباره ترتیب ائمه از [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابن هیثم]] سؤال کرده است. ابن هیثم ترتیب ائمه را تا [[امام جعفر صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]]، همانند آنچه که در مذهب امامیه مورد قبول است، ذکر کرده و در وصف جامعه امامیه پس از وفات [[امام جعفر صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] میگوید: شیعه بعد از ایشان به چهار فرقه تقسیم شدهاند: فطحیه، اسماعیلیه، معتقدان به امامت مبارک بن علی عبدی و اکثر آنها که به امامت [[امام موسی کاظم علیهالسلام|امام موسی بن جعفر(ع)]] و امامان بعد از وی معتقد هستند. | ||
گزارشهای ابن هیثم از انشعابات امامیه بعد از وفات امام صادق(ع)، مفصلتر از منابع دیگر است؛ خاصه درباره مبارک و فرزند او. نکته جالب دیگر اشاره به ابواب است<ref>ر.ک: همان، ص100-101</ref>. | گزارشهای [[ابن هیثم، جعفربن احمد|ابن هیثم]] از انشعابات امامیه بعد از وفات [[امام جعفر صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]]، مفصلتر از منابع دیگر است؛ خاصه درباره مبارک و فرزند او. نکته جالب دیگر اشاره به ابواب است<ref>ر.ک: همان، ص100-101</ref>. | ||
# احادیث در فضیلت امام علی(ع): مؤلف، به احادیث مختلفی چون حدیث جابر، حدیث منزلت، حدیث کسا و ماجرای غدیر خم اشاره کرده است. | # احادیث در فضیلت [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]]: مؤلف، به احادیث مختلفی چون حدیث جابر، حدیث منزلت، حدیث کسا و ماجرای غدیر خم اشاره کرده است. | ||
# اشاره به آثار کهن امامیه. | # اشاره به آثار کهن امامیه. | ||
# اشاره به ادبیات عامیانه شیعه<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>. | # اشاره به ادبیات عامیانه شیعه<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>. | ||
==ترجمه المناظرات== | ==ترجمه المناظرات== | ||
اکنون این اثر بههمراه مقدمهاى طولانىتر از پلاى واکر، ترجمه شده است. متن انگلیسى را آقاى محمد جاودان و متن عربى را آقاى امیر جوان | اکنون این اثر بههمراه مقدمهاى طولانىتر از پلاى واکر، ترجمه شده است. متن انگلیسى را آقاى [[محمد جاودان]] و متن عربى را آقاى [[امیر جوان آراسته]]، تحت عنوان «پیدایی فاطمیان و گفتگوهای درونی شیعیان در المناظرات»، به فارسى برگرداندهاند. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||