قمشه‌ای، محمدرضا

قمشه‌‎ای، محمدرضا بن ابوالقاسم

نام	قمشه‌‎ای، محمدرضا بن ابوالقاسم
نام‌های دیگر	ح‍ک‍ی‍م‌ ص‍ه‍ب‍ا، م‍ح‍م‍درض‍ا ص‍ه‍ب‍ا ق‍م‍ش‍ه‌ای‌، م‍ح‍م‍درض‍ا صهباى قمشه‏‌اى، محمدرضا آقا محمدرضا قمشه‏‌اى‏ قمشه‌‎ای اصفهانی، محمدرضا
نام پدر	شيخ ابوالقاسم
متولد	1234ق
محل تولد	قمشه اصفهان
رحلت	1306ق برابر با ۱۷ مهر ۱۲۶۷ش
اساتید	ميرزا حسن نورى محمدجعفر لاهيجى سيد رضى لاريجانى
برخی آثار	مجموعه آثار حكیم صهبا به همراه زندگی‌نامه عارف الهی آقا محمدرضا قمشه‌ای مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس تمهید القواعد
کد مؤلف	AUTHORCODE04767AUTHORCODE

محمدرضا قمشه‌اى (1234-1306ق)، معروف به حکیم صهبا، عارف، فيلسوف، فقيه، متكلم شيعه اثنی‌عشرى و یکی از حکمای اربعه تهران

ولادت

ميرزا محمدرضا بن شيخ ابى‌القاسم صهباى قمشه‌اى فرزند شيخ ابوالقاسم، در سال 1234ق در قمشه اصفهان متولد شد.

پدرش از فضلاء و علماء در قمشه بود. ايشان از عارفان الهى و حكماى اربعه تهران است كه مدرس عرفانى و حكمى خاص خود را بر مبناى آثار محى‌الدين عربى و شارحانش و مشرب صدرايى تشكيل داده است.

وى انتقال‌دهنده مكتب عرفانى اصفهان به حوزه تهران بوده و فتح باب عرفانيات در تهران از وى آغاز شده است. مى‌گويند سلسله اساتيدش به ملاعلى نورى و آقامحمد بيدآبادى و سپس تا ملاصدرا و از وى تا شيخ الرئيس ابن سينا مى‌رسد.

تحصیلات

او پس از تحصيل حكمت نزد آقا ميرزا حسن نورى و حاج محمدجعفر لاهيجى، شروع به تحصيل در عرفان نظرى و آثار محى‌الدين و صدرالدين قونوى نزد آقا سيد رضى لاريجانى كرد و پس از استاد، بر كرسى تدريس عرفان و آثار محى‌الدين عربى نشست. وى بيشترين استفاده را از عارف بزرگوار آقا سيّد رضى لاريجانى برد.

ايشان احاديث و رواياتى كه مقام و منزلت والاى اهل‌بيت(ع) را بيان می‌كردند، قبول كرده و به معانى احاديث كه از ظواهر آن‌ها فهميده مى‌شود، پايبند بودند. علاوه بر اين، نسبت به فقيهان احترام زيادى قائل بود و آن‌ها را دوست مى‌داشت و در بسيارى از مسائل شرعى به آن‌ها رجوع مى‌نمود.مى‌گويند متقابلاً فقهاى عظام به اهل حكمت و عرفان احترام نهاده از امثال او در بعض موارد كه مورد هجمه متعصبين و متحجرين قرار مى‌گرفتند، دفاع كرده و از مقامات عالى آنان ياد نموده‌اند. ولى به هر حال، بر اساس عوامانه كردن دين توسط برخى از فقها به دليل عدم تفقّه در جامعيت دين؛ حكم به تكفير حكما و عرفامی‌كردند. به طورى كه در مورد ايشان برخى بر سر منابر، حكم به تكفيرمى‌نمودند.

وفات

ايشان در سال 1306ق برابر با ۱۷ مهر ۱۲۶۷ش در تهران وفات يافت. مدفن او را صاحب الطرائق در ابن بابویه نزدیک حاج آخوند محلاتی ذکر می‌کند. ولی مدفن اصلی‌اش را سر قبر آقا - امام جمعه تهران - به ایوان سنگی کوچکی دانند که به علت خیابان کشی در آن محل، جنازه آقا محمدرضا را از آنجا به ابن بابویه برده دفن کرده‌اند

آثار

1. رساله ولايت
2. رساله موضوع الخلافة الكبرى
3. رساله در شرح حديث زنديق
4. رساله فى الفرق بين الاسماء الذات و الصفات
5. رساله در شرح اسفار اربعة
6. رساله در موضوع علم
7. حواشى بر اسفار
8. تعليقات بر شواهد الربوبية
9. رساله در تحقيق معانى جوهر در لسان اهلاللّه
10. حواشى بر فص محمدى و فص نوحى و فصوص ديگر
11. حواشى بر كتاب تمهيد القواعد ابن تركة
12. حواشى بر مفتاح قونوى
13. رساله وحدة الوجود
14. ديوان اشعار با تخليص صهبا
15. رسالة فى الرد على الاعتراض على دليل الامتناع امتزاج مفهوم واحد من الحقائق المختلفة
16. رساله جوابيه در شرح فقره (اللهم انى اسئلك مِن بهائك بابهاه و كل بهائك بهى)

منابع مقاله

1. وب سايت دايرۀ المعارف طهور
2. پایگاه عرفان و حکمت

وابسته‌ها

مجموعه آثار آقا محمدرضا قمشه‌ای حکیم «صهبا» به همراه زندگی‌نامه

تمهید القواعد

رسائل قیصری