سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله بن خفیف شیرازی

سیرت الشیخ الکبیر أبوعبدالله إبن خفیف شیرازي
پدیدآوران	دیلمی، علی بن محمد (نويسنده) جنيدشيرازی، ركن الدين يحيي (مترجم) شیمل، آنه‌ ماری (مصحح) هاشم‌پور سبحانی، توفیق (سایر)
عنوان‌های دیگر	سیرت شیخ کبیر ابو عبدالله ابن خفیف شیرازی
ناشر	بابک
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1363ش
چاپ	1
موضوع	خفیف‌ شیرازی، محمد بن‌ خفیف‌، قرن‌ ۴ - سرگذشتنامه - عارفان - سرگذشت‌نامه
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‭BP۲۸۰/۱‬ ‭/د۹س۹۰۴
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله بن خفیف شیرازی، ترجمه‌ای از عربی به فارسی به قلم رکن‌الدین یحیی بن جنید شیرازی (قرن ۸-۹ق‌) است. متن عربی این کتاب به قلم یکی از شاگردان ابن خفیف به نام ابوالحسن علی بن محمد دیلمی (قرن چهارم هجری) اکنون در دسترس نیست. در کتاب حاضر، شخصیت و سیره مؤسس‌ سلسله خفیفیّه‌ (از مشایخ‌ صوفیه فارس) مشهور به «شیخ کبیر» (درگشته ۳۷۱ق‌) بر اساس حکایات و خواب‌ها و گفته‌ها معرفی می‌شود. این اثر، با تصحیح و مقدمه اسلام‌پژوه و خاورشناس سرشناس آلمانی آنه‌ ماری شیمل (1922-2003م) و با اهتمام ادیب و مترجم معاصر، توفیق هاشم‌پور سبحانى (متولد 1317ش)، منتشر شده است.

هدف و روش

• توفیق هاشم‌پور سبحانى با اشاره به اینکه «سیره ابن خفیف» را تصادفی از کهنه‌فروشی در آنکارا خریدم و در آن، غلط‌هایی یافتم و یادداشت کردم، افزوده است: برای یافتن اطلاعاتی درباره نویسنده و مترجم فارسی، جستجو کردم، ولی مطلبی نیافتم و به مقدمه خانم شیمل مراجعه کردم و آن را جامع و غنی یافتم و همان مقدمه (آلمانی و ترکی) را به فارسی ترجمه کردم و فهرستی از اشتباهات چاپی فراهم ساختم.
• آنه‌ ماری شیمل تأکید کرده است: اهمیت ابوعبدالله در آن نیست که اسلوب صوفیانه‌ای اشاعه دهد و عمق بخشد...، بلکه پیوندی است که بین صوفیان دوره کلاسیک و مشایخ طبقات پنجم و ششم ایجاد کرده است.

ساختار و محتوا

این اثر، از 13 باب و ملحقات به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. مولد و منشأ شیخ (3 فصل)؛
2. ابتدای احوال شیخ و ارادت و اجتهاد او در عبادت و اول کسی که از مشایخ یافت (19 فصل)؛
3. سفرهای شیخ کبیر (6 فصل)؛
4. شرح احوال مشایخی چند که شیخ ایشان را در مکه یافت (26 فصل)؛
5. احوال و حوادث زندگی شیخ و رنج‌ها و مجاهدت‌های او (5 حکایت)؛
6. نعت مشایخی چند که شیخ ایشان را در عراق یافت (39 فصل)؛
7. مشایخی چند که شیخ ایشان را در فارس یافت (43 فصل)؛
8. مشایخی چند که شیخ ایشان را در شیراز یافت (22 فصل)؛
9. شرح خواب‌هایی که شیخ دیده بود و خواب‌هایی که دیگران در مورد او دیدند (10 فصل)؛
10. شرح کرامات شیخ (14 فصل)؛
11. مشایخ حدیث که شیخ بر ایشان سماع حدیث کرد (بدون فصل)؛
12. مصنفات و مجموعات شیخ (2 فصل)؛
13. وفات شیخ (بدون فصل).

• ملحقات: افزوده‌هایی به برخی از فصل‌ها است، از جمله وصیت‌نامه شیخ (ص220-310).

فارسی قدیم

نثر فارسی اثر حاضر، متناسب با زبان و فرهنگ قرن هشتم و نهم هجری قمری است و فهمش برای نسل کنونی، چندان آسان نیست؛ به‌عنوان مثال در این کتاب، از واژگان «کی»، «آفریذه»، «بوذ»، «خواهذ» و «آنک» به‌ترتیب به‌جای «که»، «آفریده»، «بود»، «خواهد» و «آن‌که» استفاده می‌شود.

نمونه مباحث

• «شیخ روزی با حقّ تعالی مناجات می‌کرد و این لفظ می‌گفت کی: طوبی لمن لم يزده أنسه بك إلّا وقارا؛ یعنی کی خنک آن کسی را کی انس او به حق، نیفزاید مگر آهستکی و عظمت....».

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.