مشيخة إبن طهمان

مشيخة إبن طهمان
پدیدآوران	ابن طهمان‌، ابراهيم‌ (نويسنده) مالک، محمد طاهر (محقق)
سال نشر	1403ق - 1983م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف26 م5 115 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مشيخة ابن طهمان، اثر ابراهیم بن طهمان (متوفی 163ق/779م)، کتابی است در علم حدیث که با تحقیق محمد طاهر مالک، منتشر شده است.

برخی معتقدند اثر حاضر، بخشی از کتاب «السنن في الفقه» است که امروزه موجود نبوده، اما بنا بر نام آن و دوره زمانی نگارشش، می‌توان آن را جزو نخستین کتاب‌های فقهی حدیثی تاریخ اسلامی برشمرد. برخی نیز کتاب «مشيخة ابن طهمان» را عنوان مستقلی در آثار او می‌دانند.

محقق کتاب بر این باور است که کتاب‌ «مشيخة ابن‌ طهمان‌» همان‌ «سنن‌» است‌ که‌ قبل‌ از صحاح‌ تصنیف‌ شده‌ و حاوی‌ ۲۰۸ حدیث‌، مشتمل‌ بر ابواب‌ فقهى‌ و اصول‌ عقاید است‌. برخی هم معتقدند آنچه به نام «مشيخة ابن طهمان» منتشر شده است، کتاب مستقلی است که «نسخة ابن طهمان» نام دارد و یکی از چندین نسخه حدیثی اوست.

ابن طهمان این کتاب را در سال 158ق، در نیشابور، املا نموده و بنابراین می‌توان آن را از نخستین نصوص نگارش‌یافته در علوم حدیث، بشمار آورد. در مقدمه مفصلی که محقق به ابتدای کتاب افزوده، دلیل سفر نویسنده به نیشابور را رد فرقه جهمیه دانسته و معتقد است کتاب او، مشتمل بر احادیثی است که عقاید و تفکرات این فرقه را، به چالش کشیده و درصدد رد و ابطال آن می‌باشد.

آنچه نشان‌دهنده اهمیت و ارزش کتاب است، توجه به این نکته می‌باشد که محدثین بسیاری، در نگارش آثار و تصنیفات خود، از مطالب و احادیث این کتاب، بهره برده‌اند که از جمله آنها، می‌توان به سه فرزند او و محمد بن خالق و عبدالله بن راشد سلمی (متوفی 209ق) که از شاگردان او بودند، اشاره نمود.

کتاب دربردارنده مجموعه 208 روایت است که 85 روایت از آن، درباره مسائل شرعی بوده و 50 روایت از 85تا، در مواقع مختلف است و 35 حدیث دیگر آن مطابق دو باب مذکور در کتب «السنن» آمده است؛ 22تای آن در مکان واحد (از شماره 151 تا شماره 172) مربوط به حج و بقیه، یعنی 13 حدیث در مکان واحد (از شماره 173 تا شماره 185) به بیوع مربوط می‌گردد و....

این کتاب، 24 حدیث در موضوع عقاید را نیز در خود جای داده که بیشتر این احادیث، در سنن ابن داود و سنن ابن ماجه، موجود می‌باشد.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. بی‌نام، برگرفته از سایت «افق اندیشه»، انتشار در 16 مهر 1402، به آدرس:

https://ofoghandisha.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%DB%8C-163%D9%87-%D9%82-158%D9%87-%D8%B4/