جوانمردان در تاریخ: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'های ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی ') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''جوانمردان در تاریخ''' تألیف علی حصوری، رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در | '''جوانمردان در تاریخ''' تألیف علی حصوری، رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در دوره‌ی معاصر تقریبا نشان جوانمردان - که در آیین های پهلوانی و چند فرقه‌ی درویشی خلاصه شده بود- از میان رفت. چنان که از رساله های جوانمردان برمی آید، جوانمردی از پدیده های بزرگ و کم و بیش فراگیر اجتماعی و رساله های جوانمردان از مدارک باارزش تاریخ در ایران و تا حدی در همه‌ی سرزمین های اسلامی است. | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در | رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در دوره‌ی معاصر تقریبا نشان جوانمردان - که در آیین های پهلوانی و چند فرقه‌ی درویشی خلاصه شده بود- از میان رفت. چنان که از رساله های جوانمردان برمی آید، جوانمردی از پدیده های بزرگ و کم و بیش فراگیر اجتماعی و رساله های جوانمردان از مدارک باارزش تاریخ در ایران و تا حدی در همه‌ی سرزمین های اسلامی است. با این همه، این رساله ها تاکنون از دیدگاه تاریخی نگریسته و بررسی نشده اند. تقریبا همه‌ی پژوهشگران به جنبه‌ی متن شناسانه، ادبی و غالبا صوفیانه‌ی این رساله ها توجه کرده اند. | ||
در کشور ما، به رغم | در کشور ما، به رغم سابقه‌ی دراز در تاریخ نویسی و داشتن مورخان دانشمند و گسترش رشته های تاریخ، هنوز رساله های جوانمردی با همه‌ی فراوانی و تنوع در بررسی های تاریخی جایی نیافته اند. این موضوع بدان سبب مهم است که تا حدی وضع اهل حرفه را در دوره هایی از تاریخ ایران، به ویژه آنچه سده های میانه نامیده می شود، روشن تر می کند. دیگر اینکه در بررسی خشک تاریخی برخی از این متون، داده های صوفیانه در سایه‌ی تاریخ قرار می گیرد و از این منظر لازم است کاری جداگانه و با دیدی دیگر پیش گرفت. نویسنده با دیدی دیگر تاریخ ایران را بررسی می کند. از نظر ایشان کمتر دوره‌ای در تاریخ ایران هست که اسناد و مدارک آن درست بررسی و ارزیابی شده باشد. تعیین جای تاریخی و در نتیجه کارکرد واقعی این رساله ها مهم ترین کاری است که باید در خصوص آن ها صورت گیرد و بی شک نباید سهم آن ها را در گسترش تصوف از یاد برد، هرچند می باید به تفاوت های آن ها نیز توجه کرد. | ||
بخشی از تصوف ما با نام جوانمردی مشهور شده است. جوانمردی، همچون | بخشی از تصوف ما با نام جوانمردی مشهور شده است. جوانمردی، همچون شاخه‌ی سیاسی تصوف، نامی همگانی و در نتیجه نادرست برای شماری فرقه، از فرقه های صوفیانه تا قلندرانه و رندانه، شده است که گاه فقط همانندی ظاهری دارند و برخی حتی این همانندی را هم ندارند. این کاربرد سابقه ندارد و در گذشته جوانمردی فقط برای فرقه‌ای صوفیانه و ویژه‌ی اهل حرفه به کار می رفته است. | ||
رساله های جوانمردان، که مهم ترین منابع ما برای بررسی مشرب جوانمردی اند، کمتر در قالب کتاب و بیشتر جزوه هایی اند که اخلاقی آراسته و رفتاری پاک و منزه را تبلیغ می کنند، چنان که به نظر می آید نقد آن ها به مراتب شایسته تر از توصیف آن هاست. مخصوصا کسی که آشنایی نزدیکی با تاریخ ایران نداشته باشد، هنگام خواندن این گونه نوشته ها با رویکرد اخلاقی پاک و اندرزهایی فریبا روبه رو می شود و شاید همین فریبندگی سبب شده است که کمتر بتوان با آن ها با | رساله های جوانمردان، که مهم ترین منابع ما برای بررسی مشرب جوانمردی اند، کمتر در قالب کتاب و بیشتر جزوه هایی اند که اخلاقی آراسته و رفتاری پاک و منزه را تبلیغ می کنند، چنان که به نظر می آید نقد آن ها به مراتب شایسته تر از توصیف آن هاست. مخصوصا کسی که آشنایی نزدیکی با تاریخ ایران نداشته باشد، هنگام خواندن این گونه نوشته ها با رویکرد اخلاقی پاک و اندرزهایی فریبا روبه رو می شود و شاید همین فریبندگی سبب شده است که کمتر بتوان با آن ها با روحیه‌ی انتقادی برخورد کرد. در نوشتار حاضر مولف کوشیده است نشان دهد که این رساله ها از جمله نتایج و دنباله‌ی آن سیاستی در تاریخ ایران است که پس از دوره‌ی اشکانی و با رشد شهرنشینی و صنعت گرایی می خواسته است نیروی کار و اهل حرفه‌ی شهری در ایران از دایره‌ی دید و فرمان حکومت بیرون نرود و سر خویش نگیرد. این کوشش به شکل دیگری، و نه به شکل جوانمردی، در دوره‌ی ساسانی هم صورت گرفته بود. بنابراین همه‌ی نشانه ها در رساله های جوانمردان، با توجه به اینکه هدف آن ها جذب اهل حرفه است، ما را به این نتیجه می رساند که وضعیت اهل حرف را از دوره‌ای بررسی کنیم که مقدمه‌ی تاریخ ایران در دوره‌ی اسلامی است، به ویژه که این دوره، یعنی دوره‌ی ساسانی، پدر واقعی دوره‌ی اسلامی است و از این لحاظ تفاوتی میان این دو نیست. بنابراین هدف این کتاب گزارشی دیگر و تاریخی تر، اما کوتاه، از این گونه اسناد است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2474 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
نسخهٔ ۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۰
| جوانمردان در تاریخ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حصوری، علی (نویسنده) |
| ناشر | پردیس دانش |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۷ش |
| شابک | 5-143-300-600-978 |
| کد کنگره | |
جوانمردان در تاریخ تألیف علی حصوری، رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در دوره‌ی معاصر تقریبا نشان جوانمردان - که در آیین های پهلوانی و چند فرقه‌ی درویشی خلاصه شده بود- از میان رفت. چنان که از رساله های جوانمردان برمی آید، جوانمردی از پدیده های بزرگ و کم و بیش فراگیر اجتماعی و رساله های جوانمردان از مدارک باارزش تاریخ در ایران و تا حدی در همه‌ی سرزمین های اسلامی است.
گزارش کتاب
رساله های جوانمردی از جمله میراث های فرهنگی ملی ماست، گرچه در دوره‌ی معاصر تقریبا نشان جوانمردان - که در آیین های پهلوانی و چند فرقه‌ی درویشی خلاصه شده بود- از میان رفت. چنان که از رساله های جوانمردان برمی آید، جوانمردی از پدیده های بزرگ و کم و بیش فراگیر اجتماعی و رساله های جوانمردان از مدارک باارزش تاریخ در ایران و تا حدی در همه‌ی سرزمین های اسلامی است. با این همه، این رساله ها تاکنون از دیدگاه تاریخی نگریسته و بررسی نشده اند. تقریبا همه‌ی پژوهشگران به جنبه‌ی متن شناسانه، ادبی و غالبا صوفیانه‌ی این رساله ها توجه کرده اند.
در کشور ما، به رغم سابقه‌ی دراز در تاریخ نویسی و داشتن مورخان دانشمند و گسترش رشته های تاریخ، هنوز رساله های جوانمردی با همه‌ی فراوانی و تنوع در بررسی های تاریخی جایی نیافته اند. این موضوع بدان سبب مهم است که تا حدی وضع اهل حرفه را در دوره هایی از تاریخ ایران، به ویژه آنچه سده های میانه نامیده می شود، روشن تر می کند. دیگر اینکه در بررسی خشک تاریخی برخی از این متون، داده های صوفیانه در سایه‌ی تاریخ قرار می گیرد و از این منظر لازم است کاری جداگانه و با دیدی دیگر پیش گرفت. نویسنده با دیدی دیگر تاریخ ایران را بررسی می کند. از نظر ایشان کمتر دوره‌ای در تاریخ ایران هست که اسناد و مدارک آن درست بررسی و ارزیابی شده باشد. تعیین جای تاریخی و در نتیجه کارکرد واقعی این رساله ها مهم ترین کاری است که باید در خصوص آن ها صورت گیرد و بی شک نباید سهم آن ها را در گسترش تصوف از یاد برد، هرچند می باید به تفاوت های آن ها نیز توجه کرد.
بخشی از تصوف ما با نام جوانمردی مشهور شده است. جوانمردی، همچون شاخه‌ی سیاسی تصوف، نامی همگانی و در نتیجه نادرست برای شماری فرقه، از فرقه های صوفیانه تا قلندرانه و رندانه، شده است که گاه فقط همانندی ظاهری دارند و برخی حتی این همانندی را هم ندارند. این کاربرد سابقه ندارد و در گذشته جوانمردی فقط برای فرقه‌ای صوفیانه و ویژه‌ی اهل حرفه به کار می رفته است.
رساله های جوانمردان، که مهم ترین منابع ما برای بررسی مشرب جوانمردی اند، کمتر در قالب کتاب و بیشتر جزوه هایی اند که اخلاقی آراسته و رفتاری پاک و منزه را تبلیغ می کنند، چنان که به نظر می آید نقد آن ها به مراتب شایسته تر از توصیف آن هاست. مخصوصا کسی که آشنایی نزدیکی با تاریخ ایران نداشته باشد، هنگام خواندن این گونه نوشته ها با رویکرد اخلاقی پاک و اندرزهایی فریبا روبه رو می شود و شاید همین فریبندگی سبب شده است که کمتر بتوان با آن ها با روحیه‌ی انتقادی برخورد کرد. در نوشتار حاضر مولف کوشیده است نشان دهد که این رساله ها از جمله نتایج و دنباله‌ی آن سیاستی در تاریخ ایران است که پس از دوره‌ی اشکانی و با رشد شهرنشینی و صنعت گرایی می خواسته است نیروی کار و اهل حرفه‌ی شهری در ایران از دایره‌ی دید و فرمان حکومت بیرون نرود و سر خویش نگیرد. این کوشش به شکل دیگری، و نه به شکل جوانمردی، در دوره‌ی ساسانی هم صورت گرفته بود. بنابراین همه‌ی نشانه ها در رساله های جوانمردان، با توجه به اینکه هدف آن ها جذب اهل حرفه است، ما را به این نتیجه می رساند که وضعیت اهل حرف را از دوره‌ای بررسی کنیم که مقدمه‌ی تاریخ ایران در دوره‌ی اسلامی است، به ویژه که این دوره، یعنی دوره‌ی ساسانی، پدر واقعی دوره‌ی اسلامی است و از این لحاظ تفاوتی میان این دو نیست. بنابراین هدف این کتاب گزارشی دیگر و تاریخی تر، اما کوتاه، از این گونه اسناد است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران