جاحظ، عمرو بن بحر

جاحظ، عمرو بن بحر

نام	جاحظ، عمرو بن بحر
نام‎های دیگر	جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ البصری عمرو بن بحر الجاحظ ابی‌عثمان عمرو بن بحر بن محبوب
نام پدر	بحر
متولد	146،150 و 160ق
محل تولد	بصره
رحلت	255 يا 256ق
اساتید	ابوعبيده اصمعى ابوزيد انصارى ابوزيد انصارى نظّام
برخی آثار	شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط) رسائل الجاحظ البخلاء البرصان و العرجان و العمیان و الحولان البغال
کد مؤلف	AUTHORCODE02166AUTHORCODE

ابوعثمان عمر بن بحر (۱۶۰-۲۵۵ق)، معروف به جاحظ، متكلم و اديب معتزلى

او دایی یموت بن مزرع عبدی است.

ولادت

در بصره زاده شد.در تعيين تاريخ ولادت او بين سال‌هاى 146،150 و 160ق اختلاف نظر وجود دارد.

اساتید

وى در لغت و ادبيات شاگرد ابوعبيده، اصمعى و ابوزيد انصارى و در كلام شاگرد نظّام و مصاحب و هم مباحثۀ حنين بن اسحاق و سلمويه مى‌باشد.جاحظ گرايش سياسى مشخصى نداشت و غالباً تابع جريان‌هاى حاكم بود. کتاب‌هاى خود را به درباريان تقديم كرده، صله مى‌گرفت و تا آخر عمر به اين روش ارتزاق نمود.او در جوانى در بغداد و مدتى نيز در سامرا اقامت كرد و سپس به بصره بازگشت، همچنين به دمشق و انطاكيه نيز سفر كرد. جاحظ داراى هوش بسيار و حافظه‌اى قوى بود. به گفته مبرّد، وى شيفتۀ مطالعه بود و وقتى كتابى به دست مى‌گرفت تا تمام آن را نمى‌خواند كنارش نمى‌گذاشت.

جاحظ در كلام، ادبيات عرب، حديث، تفسير، تاريخ و حتى علوم طبيعى سرآمد و در فنون گوناگون صاحب تأليف بود.وى توان آن را داشت كه بصورت مستدل با زيركى به اثبات مطلبى بپردازد و سپس با همان روش به ردّ آن اقدام نمايد. جاحظ به دروغ‌پردازى شهرت داشت و احاديث را به سخره مى‌گرفت. خواهرزاده‌اش، يموت بن مزرّع او را بى‌دين خوانده است. با وجود اين گفته‌اند کتاب‌هايش داراى الفاظى شيوا و ساده است و در آنها تناسب معنا و لفظ از هرنوعى(عاميانه، ادبى و غيره)حفظ شده است و با داشتن برخى انحرافات، نقش مهمى در روشن‌سازى اذهان دارد. جاحظ به محتواى برخى آثارى كه مى‌نگاشت هيچگونه اعتقادى نداشت و صرفا در قبال پولى كه دريافت مى‌كرد به نگارش آنها اقدام مى‌نمود.

وفات

جاحظ در محرم سال 255 يا 256ق بر اثر بيمارى فلج و نقرس در بصره درگذشت.

آثار

كتاب «العثمانيه» كه بعداً خود مؤلف نقض آن را نوشت و نيز «كتاب النساء» که در برترى زنان نوشته از اين دسته‌اند.

از جاحظ بيش از صد اثر برجاى مانده كه به موضوعات مختلف دينى، سياسى، تاريخى، علم اخلاق، پيشه‌ها و اصناف، حيوانات، جغرافيا، جدل، بازيها، قصه و غيره مى‌پردازد.

وابسته‌ها

التاج في أخلاق الملوك

الرسائل الأدبية، رسائل الجاحظ

شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط)

رسائل الجاحظ

البخلاء

مصطلحات نقدیة و بلاغیة في کتاب البیان و التبیین للجاحظ

البرصان و العرجان و العمیان و الحولان

البغال

البيان و التبيين

الحیوان

المحاسن و الأضداد

تاج، آیین کشور داری در ایران و اسلام

مطلوب کل طالب من کلام علی ابن ابیطالب

البيان و التبيين و أهم الرسائل

صد کلمه منظوم (فارسی) از سخنان گزیده حضرت علی علیه‌السلام

کلمات قصار امام علی(ع)

الجرد الغامدة في قواصم الرافضة