راه عرفانی عشق: تعالیم معنوی مولوی

راه عرفانی عشق: تعالیم معنوی مولوی
پدیدآوران	چیتیک، ویلیام سی (نویسنده) عباسی، شهاب‌الدین (مترجم)
ناشر	پیکان
مکان نشر	تهران
سال نشر	1385
چاپ	دوم
کد کنگره	‏

راه عرفانی عشق: تعالیم معنوی مولوی تألیف ویلیام چیتیک؛ ترجمه شهاب‌الدین عباسی؛ این کتاب، به شرح و بیان عقاید صوفیانه تعالیم معنوی مولانا می‌پردازد و می‌کوشد تا حد امکان از خود چیزی نگوید و آموزه‌های عرفانی مولانا را با آثار خود مولانا شرح و تفسیر کند.

از آنجا که آثار مولانا، خصوصاً مثنوی، برخلاف ساختار متعارف دیگر کتاب‌ها، فاقد موضوع‌بندی است؛ این وضعیت از نگاه محققان مانع فهم بهتر تعالیم عرفانی مولانا تلقی شده است. ویلیام چیتیک، مولوی‌شناس برجسته آمریکایی، با توجه به این مشکل، برای دسترسی آسان به آرا اندیشه‌های بنیادین مولانا، طرح جدیدی ارائه داده و بر اساس آن، این اثر را تدوین و تألیف کرده است. مبنای اصلی طرح وی همان سه بُعد تصوف است که به نام‌های شریعت، طریقت و حقیقت یاد می‌شود. او تلاش کرده است آموزه‌های مولانا را حول این سه محور مورد بررسی قرار دهد. مؤلف در توضیح این طرح می‌نویسد در متون درسی کلاسیک صوفیان، بُعد سوم تعالیم، یعنی حقیقت، عمدتا با عنوان مقامات و حالا حالات مورد بحث قرار می‌گیرد؛ اما مولانا مقامات و احوال را صریحاً مورد بحث قرار نمی‌دهد؛ ولی تجربه‌های معنوی را که یک رهرو از سر می‌گذراند و یا صفات و حالاتی که باید در کسب آن‌ها کوشش نماید به تفصیل بسیار مورد بحث قرار می‌دهد. نگارنده هم به تبع مولانا بخش اعظم کتابش را به شرح و بسط حالات و مقامات عرفانی بر اساس مثنوی معنوی، دیوان کبیر و فیه مافیه اختصاص داده و آن را روان‌شناسی صوفیانه نام نهاده است. قابل ذکر است که این کتاب در اصل برای خوانندگان غربی نگاشته یافته نگارش یافته و چند تن از مولوی‌شناسان غربی ارزش، اعتبار و تازگی آن را تأیید کرده و اظهار نموده‌اند که این کتاب، نخستین اثری است که شرح کاملی از آرا و اندیشه‌های بنیادین مولوی را به مدد سخنان خود مولوی به خواننده غربی ارائه می‌دهد.

راه عرفانی عشق، مشتمل بر مقدمهم و سه بخش با عناوین: نظریه؛ سلوک؛ و وصال با خدا است. در مقدمه، دربارۀ زندگی، اثار و تعالیم مولانا و ابعاد سه گانه تصوف توضیحاتی داده شده است.

در بخش نخست، با عنوان نظریهف دربارۀ مفاهیمی چون صورت و معنی، وجود و عدم، روح، قلب، عقل، خدا و جهان و انسان به تفصیل بحث می‌کند.در بخش دوم، با عنوان سلوک، مباحثی چون شکّاکان و منکران، انبیا و اولیا، و آداب طریقت مطرح می‌شود.

در بخش سوم: با عنوان وصال با خدا که بیش از نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده، مطالب بیشتری مانند فنای خود، عشق، فراق و وصال، خیال و اندیشه، شعر و صور خیال، معشوق، شراب و طرب معشوق معشوق، ذکر می‌شود و هر یک با ریز موضوعات بسیار، مورد شرح و بسط قرار می‌گیرد.پیوست‌های کتاب نیز عبارت است از: یادداشت‌های توضیحی، یادداشت‌های مربوط به ترجمه، کتاب‌شناسی، فهرست منابع و فهرست اعلام.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.