الدرر في شرح الإیجاز: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الدرر في شرح الإیجاز''' شرح محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم، بر کتاب «الإیجاز المتسم بسمةالإعجاز» در موضوع صرف و نحو، به زبان عربی، نوشته ابوعلى، فضل بن حسن بن فضل طبرسى (468 یا 469-532 یا 548ق) است که تحقیق و تصحیح آن را علی هاشم اسدی انجام داده‌است. | '''الدرر في شرح الإیجاز''' شرح [[بیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین|محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری]] (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم، بر کتاب «الإیجاز المتسم بسمةالإعجاز» در موضوع صرف و نحو، به زبان عربی، نوشته [[طبرسی، فضل بن حسن|ابوعلى، فضل بن حسن بن فضل طبرسى]] (468 یا 469-532 یا 548ق) است که تحقیق و تصحیح آن را [[اسدی، علی هاشم|علی هاشم اسدی]] انجام داده‌است. | ||
این کتاب برای کمک به دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در سطح کارشناسی ارشد در دو درس صرف و نحو تألیف شده‌است. <ref>ر.ک: کلمه ناشرین؛ ص5</ref> | این کتاب برای کمک به دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در سطح کارشناسی ارشد در دو درس صرف و نحو تألیف شده‌است. <ref>ر.ک: کلمه ناشرین؛ ص5</ref> | ||
اسدی(محقق) می‌نویسد: | [[اسدی، علی هاشم|اسدی]](محقق) می‌نویسد: | ||
موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود. | موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود. | ||
این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: ابن حاجب و ابن هشام و ابن عقیل و مانند آنان. <ref>ر.ک: مقدمه تحقیق؛ ص11</ref> | |||
این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: [[ابن حاجب (ابهام زدایی)|ابن حاجب]] و [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] و [[ابن عقیل، عبدالله بن عبدالرحمن|ابن عقیل]] و مانند آنان. <ref>ر.ک: مقدمه تحقیق؛ ص11</ref> | |||
مزایای نسخه: | مزایای نسخه: | ||
#این تنها نسخه موجود از کتاب است. | #این تنها نسخه موجود از کتاب است. | ||
#مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، سیبویه، اخفش، | #مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[اخفش، سعید بن مسعده|اخفش]]، [[کسایی، علی بن حمزه|کسائی]]، فراء، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]]، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و ....تألیف کرده‌اند، اعتماد کرده‌است. | ||
#بیشترین استفاده مؤلف از کتاب | #بیشترین استفاده مؤلف از کتاب «[[المفصل في صنعة الإعراب|مفصل]]» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و «[[ایضاح]]» [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]] و «[[المقتصد في شرح الايضاح|مقتصد]]» [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]] بوده‌است. | ||
#حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب. | #حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب. | ||
#هیچ صفحه‌ای از صفحات کتاب نیست مگر کمی، که بالا یا پایین متن، تفسیر بعضی از کلمات مشکل و یا تبیین حالت اعرابی و ترکیب آن، نباشد. <ref>ر.ک: همان؛ ص12-15</ref> | #هیچ صفحه‌ای از صفحات کتاب نیست مگر کمی، که بالا یا پایین متن، تفسیر بعضی از کلمات مشکل و یا تبیین حالت اعرابی و ترکیب آن، نباشد. <ref>ر.ک: همان؛ ص12-15</ref> | ||
مصنف، رأی صاحب ایجاز را با کلمه «قوله» و اقوال زمخشری، ابو علی فارسی و عبدالقاهر جرجانی و برخی افراد که کمتر از آن‌ها در کتاب‌های نحوی یاد می‌شود مانند بصیر | مصنف، رأی صاحب ایجاز را با کلمه «قوله» و اقوال [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]]، [[فارسی، حسن بن احمد|ابو علی فارسی]] و [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]] و برخی افراد که کمتر از آن‌ها در کتاب‌های نحوی یاد می‌شود مانند [[بصیر اصفهانی]]، [[بطیطی]] و [[ابن فرخان]] را نیز نقل می‌کند و سپس نظرات خود را با استشهاد از آیات و اشعار و امثال، در حاشیه بیان می‌کند. در این بین مصنف آراء جدید نحوی خود را نیز ابراز می‌کند.<ref>ر.ک: همان؛ ص19-18</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
نسخهٔ ۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۲۶
| الدرر في شرح الإیجاز | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین (نويسنده)
اسدی، علی هاشم (محقق) طبرسی، فضل بن حسن (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | الایجاز. شرح ** شرح الایجاز المتسم بسمه الاعجاز لابی علی الطبرسی |
| ناشر | سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی |
| مکان نشر | ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 1387ش - 1429ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-971-125-3 |
| موضوع | زبان عربی - صرف و نحو - طبرسی، فضل بن الحسن، 468؟ - 548ق. الایجاز - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ط2 الف9022 6141 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الدرر في شرح الإیجاز شرح محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم، بر کتاب «الإیجاز المتسم بسمةالإعجاز» در موضوع صرف و نحو، به زبان عربی، نوشته ابوعلى، فضل بن حسن بن فضل طبرسى (468 یا 469-532 یا 548ق) است که تحقیق و تصحیح آن را علی هاشم اسدی انجام داده‌است.
این کتاب برای کمک به دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در سطح کارشناسی ارشد در دو درس صرف و نحو تألیف شده‌است. [۱]
اسدی(محقق) می‌نویسد:
موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود.
این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: ابن حاجب و ابن هشام و ابن عقیل و مانند آنان. [۲]
مزایای نسخه:
- این تنها نسخه موجود از کتاب است.
- مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، سیبویه، اخفش، کسائی، فراء، مبرد، ابوعلی فارسی، ابن جنی، عبدالقاهر جرجانی، زمخشری و ....تألیف کرده‌اند، اعتماد کرده‌است.
- بیشترین استفاده مؤلف از کتاب «مفصل» زمخشری و «ایضاح» ابوعلی فارسی و «مقتصد» عبدالقاهر جرجانی بوده‌است.
- حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب.
- هیچ صفحه‌ای از صفحات کتاب نیست مگر کمی، که بالا یا پایین متن، تفسیر بعضی از کلمات مشکل و یا تبیین حالت اعرابی و ترکیب آن، نباشد. [۳]
مصنف، رأی صاحب ایجاز را با کلمه «قوله» و اقوال زمخشری، ابو علی فارسی و عبدالقاهر جرجانی و برخی افراد که کمتر از آن‌ها در کتاب‌های نحوی یاد می‌شود مانند بصیر اصفهانی، بطیطی و ابن فرخان را نیز نقل می‌کند و سپس نظرات خود را با استشهاد از آیات و اشعار و امثال، در حاشیه بیان می‌کند. در این بین مصنف آراء جدید نحوی خود را نیز ابراز می‌کند.[۴]
پانویس
منابع مقاله
- کلمه ناشرین
- مقدمه محقق