۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'یش' به 'یش'
جز (جایگزینی متن - 'میک' به 'میک') |
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
# امهات ادله فقهیه، که عبارتند از کتاب، سنت، عقل و اجماع<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/9 ر.ک: همان9]</ref>. | # امهات ادله فقهیه، که عبارتند از کتاب، سنت، عقل و اجماع<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/9 ر.ک: همان9]</ref>. | ||
مباحث الفاظ خود به شانزده بخش و هر بخش بهاقتضای خود، به فصولی تقسیم | مباحث الفاظ خود به شانزده بخش و هر بخش بهاقتضای خود، به فصولی تقسیم میشود که در ادامه این جلد، در شانزده بخش زیر، بهتفصیل، تشریح شده است: | ||
# دلالت و معانی مفرد و مرکب و جزئی و کلی: دلالت، یا لفظی است یا غیر لفظی و هریک یا وضعی است، یا طبعی و یا عقلی که برای هریک، مثالی زده شده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/13 ر.ک: همان، ص13]</ref> و سپس، اقسام مرکب، توضیح داده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/15 ر.ک: همان، ص15]</ref>. | # دلالت و معانی مفرد و مرکب و جزئی و کلی: دلالت، یا لفظی است یا غیر لفظی و هریک یا وضعی است، یا طبعی و یا عقلی که برای هریک، مثالی زده شده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/13 ر.ک: همان، ص13]</ref> و سپس، اقسام مرکب، توضیح داده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/15 ر.ک: همان، ص15]</ref>. | ||
# حقیقت شرعیه: عبارت است از الفاظ مخصوصی که شارع آن را بهعنوان حقیقت، برای عبادات و غیر عبادات که از مخترعات شارع باشند، استعمال نماید، مانند صوم، صلات، زکات و... نویسنده در این قسمت، به بررسی اختلاف علما پیرامون وجود حقیقت شرعیه، پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/22 ر.ک: همان، ص22]</ref>. | # حقیقت شرعیه: عبارت است از الفاظ مخصوصی که شارع آن را بهعنوان حقیقت، برای عبادات و غیر عبادات که از مخترعات شارع باشند، استعمال نماید، مانند صوم، صلات، زکات و... نویسنده در این قسمت، به بررسی اختلاف علما پیرامون وجود حقیقت شرعیه، پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/22 ر.ک: همان، ص22]</ref>. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
# اوامر: این بخش، خود به یازده مبحث تقسیم شده و پیرامون هریک، مباحثی مطرح شده است. این یازده مبحث عبارتند از: ماده امر و معنای آن؛ امر دلالت بر چه معنایی دارد؛ امر دلالت بر مره دارد یا تکرار؛ امر دلالت بر فور دارد یا تراخی؛ اقسام واجب؛ مقدمه واجب؛ آیا اقتضای امر نهی از ضد امر هست یا نه؛ امر آمر با علم به فقد شرط؛ نسخ واجب؛ واجب تخییری و واجب موسع<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>. | # اوامر: این بخش، خود به یازده مبحث تقسیم شده و پیرامون هریک، مباحثی مطرح شده است. این یازده مبحث عبارتند از: ماده امر و معنای آن؛ امر دلالت بر چه معنایی دارد؛ امر دلالت بر مره دارد یا تکرار؛ امر دلالت بر فور دارد یا تراخی؛ اقسام واجب؛ مقدمه واجب؛ آیا اقتضای امر نهی از ضد امر هست یا نه؛ امر آمر با علم به فقد شرط؛ نسخ واجب؛ واجب تخییری و واجب موسع<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>. | ||
# نواهی: این بخش، به سه مبحث تقسیم شده است: ماده و صیغه نهی؛ اجتماع امر و نهی و دلالت نهی بر فساد در عبادات<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/72 ر.ک: همان، ص72]</ref>. | # نواهی: این بخش، به سه مبحث تقسیم شده است: ماده و صیغه نهی؛ اجتماع امر و نهی و دلالت نهی بر فساد در عبادات<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/72 ر.ک: همان، ص72]</ref>. | ||
# منطوق و مفهوم: نویسنده در این بخش، ابتدا به توضیح این موضوع پرداخته است که هر چیزی دارای پنج وجود است: وجود خارجی، لفظی، ذهنی، کتبی و ترسیمی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/84 ر.ک: همان، ص84]</ref> و سپس به بررسی این امر پرداخته است که منطوق و مفهوم چیست و چه معنایی دارد و این دو در لباس چه وجودی در صحنه موجودات، محقق | # منطوق و مفهوم: نویسنده در این بخش، ابتدا به توضیح این موضوع پرداخته است که هر چیزی دارای پنج وجود است: وجود خارجی، لفظی، ذهنی، کتبی و ترسیمی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/84 ر.ک: همان، ص84]</ref> و سپس به بررسی این امر پرداخته است که منطوق و مفهوم چیست و چه معنایی دارد و این دو در لباس چه وجودی در صحنه موجودات، محقق میشوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/86 ر.ک: همان، ص86]</ref>. دیگر مباحث این بخش، عبارتند از اقسام مفهوم؛ مفهوم شرط، صفت، غایت و لقب و حصر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/89 ر.ک: همان، ص89-102]</ref>. | ||
# عام و خاص: این بخش، به نه فصل به شرح زیر تقسیم شده است: تعریف عام و خاص؛ اقسام عام؛ الفاظی که دلالت بر عموم و خصوص دارند؛ توافق عام و خاص؛ مخصص چیست و چند قسم است؛ عمل به عام قبل از تحقیق از خاص؛ تعقب ضمیر به عام؛ تخصیص عام به مفهوم موافق و مخالف؛ تعقب استثناء به عمومات و تخصیص قرآن با سنت و خبر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>. | # عام و خاص: این بخش، به نه فصل به شرح زیر تقسیم شده است: تعریف عام و خاص؛ اقسام عام؛ الفاظی که دلالت بر عموم و خصوص دارند؛ توافق عام و خاص؛ مخصص چیست و چند قسم است؛ عمل به عام قبل از تحقیق از خاص؛ تعقب ضمیر به عام؛ تخصیص عام به مفهوم موافق و مخالف؛ تعقب استثناء به عمومات و تخصیص قرآن با سنت و خبر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>. | ||
# مطلق و مقید: در این بخش، پس از تعریف مطلق و مقید، به موضوع دلالت مطلق و اجتماع مطلق و مقید، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/134 ر.ک: همان، ص134]</ref>. | # مطلق و مقید: در این بخش، پس از تعریف مطلق و مقید، به موضوع دلالت مطلق و اجتماع مطلق و مقید، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/134 ر.ک: همان، ص134]</ref>. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
# محکم: حکمی که معنای آن منصوص است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/140 ر.ک: همان، ص140]</ref>. | # محکم: حکمی که معنای آن منصوص است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/140 ر.ک: همان، ص140]</ref>. | ||
# ظاهر: حکمی که دلالت آن به مدلول خود، ظنی باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/140 ر.ک: همان]</ref>. | # ظاهر: حکمی که دلالت آن به مدلول خود، ظنی باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/140 ر.ک: همان]</ref>. | ||
# مؤول: حکم و جملهای که از ظاهر آن، غیر از آنچه ظاهرا استفاده | # مؤول: حکم و جملهای که از ظاهر آن، غیر از آنچه ظاهرا استفاده میشود، اراده میگردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8542/1/141 ر.ک: همان، ص141]</ref>. | ||
جلد دوم، شامل قسمتی از ادله عقلیه اصول استنباط است که در چهار بخش زیر، ارائه شده است: | جلد دوم، شامل قسمتی از ادله عقلیه اصول استنباط است که در چهار بخش زیر، ارائه شده است: | ||
بخش اول، مباحث مربوط به قطع: این بخش، ده مبحث، به شرح زیر را در خود جای داده است: | بخش اول، مباحث مربوط به قطع: این بخش، ده مبحث، به شرح زیر را در خود جای داده است: | ||
در مبحث اول، این سؤال مطرح گردیده است که قطع چیست و چه معنایی دارد و در اصول استنباط، از آن چه ارادهای | در مبحث اول، این سؤال مطرح گردیده است که قطع چیست و چه معنایی دارد و در اصول استنباط، از آن چه ارادهای میشود. قطع اصولی، نقطه مقابل ظن و شک و عبارت از انکشاف حکم واقع و وصول قاطع به حکم واقعی میباشد و وقتی کسی به حکمی قطع پیدا نمود، بهلحاظ حجیت قطع، واجب و لازم است که بر اساس آن، عمل نماید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/7 ر.ک: همان، ج2، ص7-8]</ref>. | ||
در مبحث دوم، مراحل چهارگانه حکم تشریح شده و قطع طریقی و موضوعی، توضیح داده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>. | در مبحث دوم، مراحل چهارگانه حکم تشریح شده و قطع طریقی و موضوعی، توضیح داده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
در این بخش، مطالب مربوط به حجیت ظواهر الفاظ، اجماع منقول، شهرت، خبر واحد و دلیل انسداد ذکر شدهاند؛ زیرا نویسنده معتقد است این مباحث، بهلحاظی، طریقیت برای حجیت ظن خاص دارند و بهلحاظی، از آن جهت که خودشان یکی از مباحث ادله عقلیه و یکی از امارات غیر علمی هستند که به دستور شارع، برای انکشاف تکلیف در مورد ظن و تردید به آنها احتجاج شده است، موضوعیت دارند. بنابراین نویسنده هریک از آنها را یکی از مباحث این بخش و درعینحال، یکی از ادله حجیت ظن تلقی و تحت عنوان مبحث مربوط به ظواهر، قول لغوی، اجماع منقول، شهرت، خبر واحد، ظن مطلق و دلیل انسداد، مختصرا توضیح داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/50 ر.ک: همان، ص50-51]</ref>. | در این بخش، مطالب مربوط به حجیت ظواهر الفاظ، اجماع منقول، شهرت، خبر واحد و دلیل انسداد ذکر شدهاند؛ زیرا نویسنده معتقد است این مباحث، بهلحاظی، طریقیت برای حجیت ظن خاص دارند و بهلحاظی، از آن جهت که خودشان یکی از مباحث ادله عقلیه و یکی از امارات غیر علمی هستند که به دستور شارع، برای انکشاف تکلیف در مورد ظن و تردید به آنها احتجاج شده است، موضوعیت دارند. بنابراین نویسنده هریک از آنها را یکی از مباحث این بخش و درعینحال، یکی از ادله حجیت ظن تلقی و تحت عنوان مبحث مربوط به ظواهر، قول لغوی، اجماع منقول، شهرت، خبر واحد، ظن مطلق و دلیل انسداد، مختصرا توضیح داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/50 ر.ک: همان، ص50-51]</ref>. | ||
در بخش سوم از جلد دوم و تمام جلد سوم، به بحث از اصول عملیه پرداخته شده است. اصول عملیه عبارت است از قواعد کلی عقلی یا نقلی که عقل یا نقل به آنها دلالت داشته و همیشه بعد از جستجو و تفحص از ادله شرعیه حکم یا احکامی و بعد از یأس و ناامیدی از وجود ادله شرعیه آن حکم یا احکام، متوسل به قاعدهای از قواعد اصول عملیه | در بخش سوم از جلد دوم و تمام جلد سوم، به بحث از اصول عملیه پرداخته شده است. اصول عملیه عبارت است از قواعد کلی عقلی یا نقلی که عقل یا نقل به آنها دلالت داشته و همیشه بعد از جستجو و تفحص از ادله شرعیه حکم یا احکامی و بعد از یأس و ناامیدی از وجود ادله شرعیه آن حکم یا احکام، متوسل به قاعدهای از قواعد اصول عملیه میشویم. این اصول را شیخ منحصر به چهار اصل یا قاعده نموده که عبارتند از: اصل برائت، استصحاب، اشتغال و تخییر. ولی اصول عملیه، منحصر به این چهار اصل نیست، بلکه هر حکم، قاعده و اصل عقلی و نقلی که شک در حکم آن جعل شده باشد، مانند قاعده طهارت، قاعده ید، قاعده شک بعد از فراغ و... از اصول عملیه میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8543/1/101 ر.ک: همان، ص101]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||