هاتف اصفهانی، احمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==شغل، شاعران همدوره== | ==شغل، شاعران همدوره== | ||
هاتف گذشته از تبحر در ادبیات و سایر علوم، طبیب بوده و از این راه کسب روزی میکرده است. اشتغالش به این کار و نارضایتی نسبی او از این امر را میتوان در این شعر وی دید: | هاتف گذشته از تبحر در ادبیات و سایر علوم، طبیب بوده و از این راه کسب روزی میکرده است. اشتغالش به این کار و نارضایتی نسبی او از این امر را میتوان در این شعر وی دید: | ||
'''خون دل من چکد ز ناله من | '''خون دل من چکد ز ناله من گر به دست اندکی بیفشاری''' | ||
'''از شکایات من یکی این است | '''از شکایات من یکی این است که سپهرم ز واژگونکاری''' | ||
'''داده شغل «طبابت» و زین کار | '''داده شغل «طبابت» و زین کار چاکران مراست بیزاری''' | ||
'''فلک انباز کرده ناچارم | '''فلک انباز کرده ناچارم با فرومایگان با زاری''' | ||
'''که گمان داشت کز تنزل دهر | '''که گمان داشت کز تنزل دهر کار عیسی کشد به بیطاری'''<ref>ر.ک: همان، ص331</ref>. | ||
او با شاعران همدوره خود؛ حاج لطفعلیبیگ، متخلص به آذر و میرزا سلیمان کاشانی، متخلص به صباحی ارتباط صمیمی داشته و با آنها مشاعره میکرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | او با شاعران همدوره خود؛ حاج لطفعلیبیگ، متخلص به آذر و میرزا سلیمان کاشانی، متخلص به صباحی ارتباط صمیمی داشته و با آنها مشاعره میکرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
از میان شاعران آن زمان، «آذر» به استادی او اعتراف داشت، ولی سایر شعرا و ادیبانی که با شهرت او مقام خود را در خطر میدیدند، هجویاتی درباره او ساخته و در میان مردم منتشر کردند. چنانکه بیت ذیل گواهی میدهد، در اصفهان کمتر کسی خریدار ابیات او بوده است: | از میان شاعران آن زمان، «آذر» به استادی او اعتراف داشت، ولی سایر شعرا و ادیبانی که با شهرت او مقام خود را در خطر میدیدند، هجویاتی درباره او ساخته و در میان مردم منتشر کردند. چنانکه بیت ذیل گواهی میدهد، در اصفهان کمتر کسی خریدار ابیات او بوده است: | ||
'''من به دیاری شدم جلوهده یار خویش | '''من به دیاری شدم جلوهده یار خویش آینه دادم به «کور» نغمه سرودم به «کر»'''<ref>ر.ک: همان، ص332-333</ref>. | ||
عمده شهرت هاتف بهخاطر ترجیعبند عرفانی اوست<ref>ر.ک: همان، ص334</ref>. | عمده شهرت هاتف بهخاطر ترجیعبند عرفانی اوست<ref>ر.ک: همان، ص334</ref>. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
صباحی، سال وفات او را بهوسیله ماده تاریخ ضبط کرده است: | صباحی، سال وفات او را بهوسیله ماده تاریخ ضبط کرده است: | ||
'''به آئین دعا گفتا صباحی بهر تاریخش | '''به آئین دعا گفتا صباحی بهر تاریخش که «یا رب منزل هاتف به گلزار جنان بادا»'''<ref>ر.ک: همان، ص333</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۸ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۲۵
| نام | هاتف اصفهاني، احمد |
|---|---|
| نام های دیگر | سيّد احمد حسينى اردوبادى اصفهانى متخلّص به «هاتف» |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1198ق |
| اساتید | |
| برخی آثار |
|
| کد مولف | AUTHORCODE07062AUTHORCODE |
سید احمد هاتف اصفهانی، متخلص به هاتف، از شاعران بزرگ دوره افشاریه و زندیه است. او عمر خود را در اصفهان و قم و کاشان گذراند. هاتف، تحصیلات علمی داشت؛ در شعر شاگرد مشتاق و در سایر علوم شاگرد میرزا محمدنصیر اصفهانی بود. هاتف در زبان عربی توانا بود و به این زبان اشعاری هم سرود. عمده شهرت او بهخاطر ترجیعبند معروفش میباشد.
زادروز، زادگاه و تحصیل
تولد هاتف در نیمه اول قرن دوازده در اصفهان رخ داد. او در آن شهر به تحصیل ریاضی و حکمت و طب پرداخت[۱].
اساتید
گویا در فنون مزبور، از محضر میرزا محمدنصیر اصفهانی بهره برد. او در شعر مشتاق را بهعنوان راهنما و استاد خود برگزید[۲].
یاران همدرس
سید احمد هاتف، در حلقه درس میرزا محمدنصیر و مشتاق، با صباحی و آذر و صهبا دوستی و رفاقت تمام پیدا کرد و این دوستی تا پایان عمر اینان ادامه داشت[۳].
نسب، خانواده
سید احمد هاتف از سادات حسینی و از یک خانواده نجیب اصفهانی بود[۴].
«اصل خاندان او چنانکه از تذکره نگارستان دارا و تذکره محمدشاهی برمیآید از اهل اردوباد آذربایجان بوده و در زمان پادشاهان صفوی از آن دیار به اصفهان هجرت کرده و در این شهر متوطن گردیدهاند»[۵].
از خاندان و اولاد هاتف، جز پسرش سید محمد سحاب (متوفی 1223) ذکری نشده است؛ وی در زمان پادشاهی فتحعلی شاه از شاعران نامدار بوده و بیش از 5000 بیت شعر از او باقی مانده است. گذشته از این دیوان، تذکرهای به نام رشحات به او نسبت دادهاند که البته ناتمام مانده است[۶].
شغل، شاعران همدوره
هاتف گذشته از تبحر در ادبیات و سایر علوم، طبیب بوده و از این راه کسب روزی میکرده است. اشتغالش به این کار و نارضایتی نسبی او از این امر را میتوان در این شعر وی دید: خون دل من چکد ز ناله من گر به دست اندکی بیفشاری از شکایات من یکی این است که سپهرم ز واژگونکاری داده شغل «طبابت» و زین کار چاکران مراست بیزاری فلک انباز کرده ناچارم با فرومایگان با زاری که گمان داشت کز تنزل دهر کار عیسی کشد به بیطاری[۷].
او با شاعران همدوره خود؛ حاج لطفعلیبیگ، متخلص به آذر و میرزا سلیمان کاشانی، متخلص به صباحی ارتباط صمیمی داشته و با آنها مشاعره میکرده است[۸].
ویژگیهای شعری
سید احمد هاتف در غزل مهارت داشت و از سبک شعری سعدی و خواجه پیروی مینمود[۹].
«غالب غزلیات او لطیف و حاوی مضامین عاشقانه و دلکش است و حق این است که بعضی از ابیات هاتف را بهآسانی نمیتوان از ابیات شیخ و خواجه مشخص کرد»[۱۰].
هاتف، بذلهگو بود، ولی اهل تملق نبود و نمود این کار در اشعارش بر زیبایی آن میافزود. اشعار او روان و سهل است و در برخی از قسمتها، اشعار «گلشن راز» را به خاطر میآورد. او مطالب عرفانی را به لطافتی ذکر کرده است که مثل یک حکایت پرفایده خاطر را جلب میکند[۱۱].
از میان شاعران آن زمان، «آذر» به استادی او اعتراف داشت، ولی سایر شعرا و ادیبانی که با شهرت او مقام خود را در خطر میدیدند، هجویاتی درباره او ساخته و در میان مردم منتشر کردند. چنانکه بیت ذیل گواهی میدهد، در اصفهان کمتر کسی خریدار ابیات او بوده است: من به دیاری شدم جلوهده یار خویش آینه دادم به «کور» نغمه سرودم به «کر»[۱۲].
عمده شهرت هاتف بهخاطر ترجیعبند عرفانی اوست[۱۳].
وفات
وفات هاتف اصفهانی، بنا به نوشته شمسالدین سامی بک ادیب و نویسنده مشهور ترک در سال 1198ق، در شهر قم اتفاق افتاده است[۱۴].
صباحی، سال وفات او را بهوسیله ماده تاریخ ضبط کرده است: به آئین دعا گفتا صباحی بهر تاریخش که «یا رب منزل هاتف به گلزار جنان بادا»[۱۵].
پانویس
منابع مقاله
- مشیری، چنگیز، «سید احمد هاتف اصفهانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مجله: نامه فرهنگ، مهر 1331ش، شماره 7، از صفحه 331 تا 334، به آدرس:
- اقبال، عباس، «سید احمد هاتف اصفهانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مجله: ارمغان، فروردین 1313ش، شماره 155، از صفحه 41 تا 51، به آدرس: