۸۳٬۶۲۶
ویرایش
تاریخ شاه صفی (تاریخ تحولات ایران در سال‌های 1052-1038ق) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۴۴
، ۲۶ فوریهجایگزینی متن - 'ه ای ' به 'ه‌ای '
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تاریخ نگاری' به 'تاریخ‌نگاری') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'ه‌ای ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
مصحح در بخش دوم مقدمه که به بررسی کتاب میر محمدحسین تفرشی می‌پردازد، علاوه بر ارائه آگاهی درباره تنها نسخه این اثر و معرفی مجموعه دوم که شامل 75 مکتوب است، اطلاعاتی اجمالی درباره فعالیت علمی و فرهنگی و سیاسی میر محمدحسین می‌آورد، به ویژه درباره رابطه او با میرزا طالب خان شاگرد او، که بعدها به وزارت شاه عباس دوم دست یافت، آگاهی‌هایی به دست می‌دهد که در باب علل عزل او از وزارت نیز جالب توجه است. سرانجام مصحح با بیان شیوه تصحیح دو اثر فوق، مقدمه را به پایان می‌برد.<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> | مصحح در بخش دوم مقدمه که به بررسی کتاب میر محمدحسین تفرشی می‌پردازد، علاوه بر ارائه آگاهی درباره تنها نسخه این اثر و معرفی مجموعه دوم که شامل 75 مکتوب است، اطلاعاتی اجمالی درباره فعالیت علمی و فرهنگی و سیاسی میر محمدحسین می‌آورد، به ویژه درباره رابطه او با میرزا طالب خان شاگرد او، که بعدها به وزارت شاه عباس دوم دست یافت، آگاهی‌هایی به دست می‌دهد که در باب علل عزل او از وزارت نیز جالب توجه است. سرانجام مصحح با بیان شیوه تصحیح دو اثر فوق، مقدمه را به پایان می‌برد.<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> | ||
اولین | اولین نکته‌ای که در ورود به بحث خواننده را جلب توجه می‌کند، این است که در زمان معرفی شاه صفی اشاره‌ای به نام پدر او نمی‌کند و بدون هیچ توضیحی به شاه عباس اول اشاره می‌کند و خاندان صفوی را همانند دیگر مورخان عصر صفوی به سادات پیوند می‌دهد؛ تا آنچه را که در سرآغاز کتاب نشان کرده بود... در این خاندان ساری و جاری خواند و مصداق آیه»}/إنما ولیکم الله/{«داند که تداوم بخش خطاب صریح» من کنت مولاه فعلی مولا» باشد.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
نویسنده بعد از بیان جلوس شاه صفی، اولین حکمی که از پادشاه جدید گزارش می‌کند، از بین بردن میخانه‌ها است که با عبارت نخستین حکم از آن یاد کرده است و این نه تنها نشانه عملکرد پادشاهان صفوی به ویژه شاه صفی است که محققان تاریخ از چگونگی علم و عملکرد دینی آنان آگاهند، بلکه بیانگر رویکرد و نگرش نویسنده به رخدادهای زمان است و یا بهتر بگویم نوع نگاهی است که جامعه نسبت به آن حساس است و در پذیرش یا عدم پذیرش حکومت در اذهان عمومی مفید و مؤثر بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-34</ref> | نویسنده بعد از بیان جلوس شاه صفی، اولین حکمی که از پادشاه جدید گزارش می‌کند، از بین بردن میخانه‌ها است که با عبارت نخستین حکم از آن یاد کرده است و این نه تنها نشانه عملکرد پادشاهان صفوی به ویژه شاه صفی است که محققان تاریخ از چگونگی علم و عملکرد دینی آنان آگاهند، بلکه بیانگر رویکرد و نگرش نویسنده به رخدادهای زمان است و یا بهتر بگویم نوع نگاهی است که جامعه نسبت به آن حساس است و در پذیرش یا عدم پذیرش حکومت در اذهان عمومی مفید و مؤثر بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-34</ref> | ||
نویسنده توجه و تأکید خاصی در ثبت و ضبط گزارش زیارات اماکن مذهبی توسط شاه صفی دارد و با تعصب خاصی که برخاسته از فضای مذهبی عصر صفوی است، از زیارت اماکن مقدسه در عراق خبر می‌دهد. این در حالی است که وقتی از کشتار مقامات بلندپایه حکومتی در اصفهان خبر می‌دهد، نه تنها به عوامل واقعی که سبب کشتن گروهی از رجال نامدار حکومتی می‌شود، | نویسنده توجه و تأکید خاصی در ثبت و ضبط گزارش زیارات اماکن مذهبی توسط شاه صفی دارد و با تعصب خاصی که برخاسته از فضای مذهبی عصر صفوی است، از زیارت اماکن مقدسه در عراق خبر می‌دهد. این در حالی است که وقتی از کشتار مقامات بلندپایه حکومتی در اصفهان خبر می‌دهد، نه تنها به عوامل واقعی که سبب کشتن گروهی از رجال نامدار حکومتی می‌شود، اشاره‌ای نمی‌کند، بلکه در صدد توجیه این اقدام شاه صفی برمی‌آید و آن را مایه امنیت و آسایش عباد و خلایق می‌داند و در همین راستا به راحتی از کنار گزارش قتل امام قلی خان می‌گذرد و آن را در جهت خلاصی رعایا از ظلم و ستم فزاینده امام قلی می‌خواند.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
نویسنده در صدد تبیین واقعیات و یا شفاف سازی رخدادهای زمانه نیست، بلکه در صدد است تا از کشتار مقامات سیاسی و نظامی عصر شاه صفی، گزارش شاه پسندانه‌ای ارائه نماید تا افعال و اعمال پادشاه زمانه را توجیه کرده باشد.<ref>ر.ک: همان، ص35-36</ref> | نویسنده در صدد تبیین واقعیات و یا شفاف سازی رخدادهای زمانه نیست، بلکه در صدد است تا از کشتار مقامات سیاسی و نظامی عصر شاه صفی، گزارش شاه پسندانه‌ای ارائه نماید تا افعال و اعمال پادشاه زمانه را توجیه کرده باشد.<ref>ر.ک: همان، ص35-36</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
ابوالمفاخر در مقابل توجیه قتل رجال سیاسی و نظامی کشور، به نظر می‌رسد، برای دستیابی به اهداف خویش به توصیف و تعریف رجالی می‌پردازد که ترفیع گرفته‌اند و به مقاماتی دست یافته‌اند و در همین راستا با کر و فر تمام از انتصاب میرزا ابوطالب خان اردوبادی گزارش می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref> | ابوالمفاخر در مقابل توجیه قتل رجال سیاسی و نظامی کشور، به نظر می‌رسد، برای دستیابی به اهداف خویش به توصیف و تعریف رجالی می‌پردازد که ترفیع گرفته‌اند و به مقاماتی دست یافته‌اند و در همین راستا با کر و فر تمام از انتصاب میرزا ابوطالب خان اردوبادی گزارش می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref> | ||
با مقایسه داده‌های ابوالمفاخر با منابع دیگر عصر شاه صفی، می‌توان به میزان اطلاعات او آگاه شد و احتمال این نیز هست که او تاریخ خویش را سال‌ها بعد از مرگ شاه صفی از روی یادداشت‌ها تحریر نموده باشد. ازاین رو گاهی در ارائه داده‌های تاریخی گرفتار بی دقتی | با مقایسه داده‌های ابوالمفاخر با منابع دیگر عصر شاه صفی، می‌توان به میزان اطلاعات او آگاه شد و احتمال این نیز هست که او تاریخ خویش را سال‌ها بعد از مرگ شاه صفی از روی یادداشت‌ها تحریر نموده باشد. ازاین رو گاهی در ارائه داده‌های تاریخی گرفتار بی دقتی ناخواسته‌ای شده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
به نظر می‌رسد که در بعضی موارد نیز دور بودن ابوالمفاخر از اردوگاه شاهی سبب شده است که او در گزارش اردوکشی‌ها و رعایت تقدم و تأخر اماکن جغرافیایی در مسیرها نیز دچار اشتباهاتی شود؛ مثلاًزمانی که خلاصة السیر از حرکت شاه صفی از مسیر رشت به لاهیجان و از مسیر کناره به سوی مازندران خبر می‌دهد، ابوالمفاخر مسیر حرکت را از لاهیجان به رشت و بعد به سوی مازندران و آن هم از مسیر کناره خبر می‌دهد که نه منطقی است و نه با واقعیت جغرافیایی مطابقت دارد.<ref>ر.ک: همان</ref> | به نظر می‌رسد که در بعضی موارد نیز دور بودن ابوالمفاخر از اردوگاه شاهی سبب شده است که او در گزارش اردوکشی‌ها و رعایت تقدم و تأخر اماکن جغرافیایی در مسیرها نیز دچار اشتباهاتی شود؛ مثلاًزمانی که خلاصة السیر از حرکت شاه صفی از مسیر رشت به لاهیجان و از مسیر کناره به سوی مازندران خبر می‌دهد، ابوالمفاخر مسیر حرکت را از لاهیجان به رشت و بعد به سوی مازندران و آن هم از مسیر کناره خبر می‌دهد که نه منطقی است و نه با واقعیت جغرافیایی مطابقت دارد.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||