تاریخ آبادان در روزگار اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ت' به 'ی‌ت')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
خط ۳۷: خط ۳۷:
فصل اول در مورد پیدایش عبادان است. ابتدا در مورد گذشته آبادان پیش از اسلام سخن به میان آمده؛ جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، هماره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است. در دوره‎ی اساطیری و افسانه‌ای به نام میسان برمی‌خوریم، که یادی از آن بر منطقه جنوب عراق با عنوان مشن و مسنه و مسن باقی می‎ماند و در دوره ایلامی - هخامنشی این جزیره به نام‎های مسنه و خاراکس خوانده می‌شد.
فصل اول در مورد پیدایش عبادان است. ابتدا در مورد گذشته آبادان پیش از اسلام سخن به میان آمده؛ جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، هماره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است. در دوره‎ی اساطیری و افسانه‌ای به نام میسان برمی‌خوریم، که یادی از آن بر منطقه جنوب عراق با عنوان مشن و مسنه و مسن باقی می‎ماند و در دوره ایلامی - هخامنشی این جزیره به نام‎های مسنه و خاراکس خوانده می‌شد.


عصر طلایی تاریخ آبادان در زمان حکومت دموکراتیک سلوکی - اشکانی آغاز می‌گردد و سلسله کوچک محلی خاراکس اسپاسینی و خاندان هوسپائوسین تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر - بندر زیبا و قلعه‌ای‌شکل را که به نام‎های آنتیوخ، الکساندر تگریما، اسکندریه انطاکیه و هارک نامیده می‌شد، به‎صورت مرکز استراتژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیخ فارس درآورده و با ضرب سکه‎های مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.
عصر طلایی تاریخ آبادان در زمان حکومت دموکراتیک سلوکی - اشکانی آغاز می‌گردد و سلسله کوچک محلی خاراکس اسپاسینی و خاندان هوسپائوسین تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر - بندر زیبا و قلعه‌ای‌شکل را که به نام‎های آنتیوخ، الکساندر تگریما، اسکندریه انطاکیه و هارک نامیده می‌شد، به‎صورت مرکز استراتژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیخ فارس درآورده و با ضرب سکه‌های مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.


اردشیر با قتل بندو، آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن استازآباد ادشیر یا کرخ میسان می‌گفتند و همچنان پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی و ایران و عرب و روم بوده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref>.
اردشیر با قتل بندو، آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن استازآباد ادشیر یا کرخ میسان می‌گفتند و همچنان پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی و ایران و عرب و روم بوده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستان‎های بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر می‌شد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهی‎های خلیج فارس، جزء اصلی‌ترین درآمدهای مردم محسوب می‌گردید.
فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستان‎های بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر می‌شد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهی‎های خلیج فارس، جزء اصلی‌ترین درآمدهای مردم محسوب می‌گردید.


از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد می‎بینیم، که از آن با ‎عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد می‌شود. بعد‎ها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانه‎های آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفته‎رفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکده‌ای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید.
از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد می‎بینیم، که از آن با ‎عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد می‌شود. بعد‎ها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانه‌های آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفته‎رفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکده‌ای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید.


همچنین منافع حاصله آن از طریق گمرک بازرگانی و نظارت بر حمل و نقل و دادوستد و گذر حجاج مسلمان، زبانزد مردم ناحیه سواد و جنوب بصره بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص63-81</ref>.
همچنین منافع حاصله آن از طریق گمرک بازرگانی و نظارت بر حمل و نقل و دادوستد و گذر حجاج مسلمان، زبانزد مردم ناحیه سواد و جنوب بصره بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص63-81</ref>.
خط ۸۱: خط ۸۱:
در پاورقی‎ها توضیح برخی از جملات و آدرس مطالب ذکر شده است.
در پاورقی‎ها توضیح برخی از جملات و آدرس مطالب ذکر شده است.


نگارنده در انتهای کتاب در بخشی مجزا نقشه‎های تاریخی آبادان را آورده است.
نگارنده در انتهای کتاب در بخشی مجزا نقشه‌های تاریخی آبادان را آورده است.


==پانویس==
==پانویس==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش