۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
جز (جایگزینی متن - 'یت' به 'یت') |
||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
فصل سوم در باب جغرافیای طبیعی آبادان است. بطلمیوس، آن را جزو اقلیم سوم (به گفته جغرافینویسان قدیم، اقلیم حار) میداند. آبادان دارای آبوهوای صحرایی، گرم و خشک است. گرمای شهر در تابستانها توانفرساست و میزان بارش باران در آن بسیار کم و محدود است که آنهم در فصل زمستان است. آبوهوای جزیره به سبب نزدیکی به صحرای گرم حجاز و خلیج فارس گرم و مرطوب بوده، گاه به پنجاهوهشت درجه میرسد<ref>ر.ک: همان، ص47-61</ref>. | فصل سوم در باب جغرافیای طبیعی آبادان است. بطلمیوس، آن را جزو اقلیم سوم (به گفته جغرافینویسان قدیم، اقلیم حار) میداند. آبادان دارای آبوهوای صحرایی، گرم و خشک است. گرمای شهر در تابستانها توانفرساست و میزان بارش باران در آن بسیار کم و محدود است که آنهم در فصل زمستان است. آبوهوای جزیره به سبب نزدیکی به صحرای گرم حجاز و خلیج فارس گرم و مرطوب بوده، گاه به پنجاهوهشت درجه میرسد<ref>ر.ک: همان، ص47-61</ref>. | ||
فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستانهای بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر میشد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهیهای خلیج فارس، جزء | فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستانهای بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر میشد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهیهای خلیج فارس، جزء اصلیترین درآمدهای مردم محسوب میگردید. | ||
از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد میبینیم، که از آن با عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد میشود. بعدها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانههای آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفتهرفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکدهای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید. | از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد میبینیم، که از آن با عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد میشود. بعدها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانههای آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفتهرفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکدهای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید. | ||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
در ادامه به نقل احادیثی چند در باب فضیلت عبادان پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۸۳-۹۰</ref>. | در ادامه به نقل احادیثی چند در باب فضیلت عبادان پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۸۳-۹۰</ref>. | ||
فصل پنجم در باب فانوس دریایی خشبات است؛ | فصل پنجم در باب فانوس دریایی خشبات است؛ قدیمیترین فانوس دریایی خلیج فارس، که برخی نقلهای تاریخی درباره آن چنین نوشتهاند: در فاصله سه میلی از عبادان، میان دریا جایی بود که خشاب و خشبات نام داشت. ستونهای بلندی از چوب که از آب سر برآورده و بالای آن دیدهبانی ساخته بودند که شبها چراغ راهنما برای کشتیها در آن روشن بود تا از دهانه دجله مطلع شوند؛ زیرا آن قسمت خطرناک بود و اگر کشتیی گم میشد، به علت تنکی آب، بیم به گل نشستن بود<ref>ر.ک: همان، ص91-106</ref>. | ||
جغرافیای نظامی، موضوع فصل ششم این نوشتار است. اهمیت استراتژیک شهر و لشگرگاه نظامی آن، که حد ثغور مرزداران در قرون نخستین اسلامی محسوب میشده است، در این فصل بررسی شده است. به نقل تاریخی اول کسی که در عبادان لشکرگاه ساخت، عباد بن حصین بود. نگارنده بر این باور است که منشأ پیدایش عبادان، نیاز نظامی به این منطقه فوقالعاده حساس و مشرف بر ارتباطات زمینی - دریایی شمال خلیج فارس بوده است. | جغرافیای نظامی، موضوع فصل ششم این نوشتار است. اهمیت استراتژیک شهر و لشگرگاه نظامی آن، که حد ثغور مرزداران در قرون نخستین اسلامی محسوب میشده است، در این فصل بررسی شده است. به نقل تاریخی اول کسی که در عبادان لشکرگاه ساخت، عباد بن حصین بود. نگارنده بر این باور است که منشأ پیدایش عبادان، نیاز نظامی به این منطقه فوقالعاده حساس و مشرف بر ارتباطات زمینی - دریایی شمال خلیج فارس بوده است. |
ویرایش