زندگی فرهنگی - سیاسی شلمغانی از استقامت تا انحراف: تفاوت میان نسخه‌ها

رهیافت به تمایل فکری شلمغانی به طیف خاصی از محدثان و راویان قبل از خود و تأثیرپذیری او از برخی از مشایخ خویش مسئله‌ی مهم دیگری بود که به آن پرداخته شد. با توجه به اینکه هیچ یک از منابع به مشایخ شلمغانی اشاره نکرده اند، شناسایی افراد و شخصیت‌های مورد علاقه‌ی وی تنها از طریق بررسی روایات پراکنده‌ای که از او در منابع مختلف باقی مانده و قابل شناسایی است، امکان پذیر بود. اما برای شناخت وجهه‌ی علمی شلمغانی آثار و تألیفات وی و محتوای آن‌ها و میزان اهمیتی که نزد مؤلفان شیعه داشته و اینکه در حال حاض چه میزان از آن‌ها دسترس پذیر است، بررسی گردید. مسئله با اهمیت دیگر در شناسایی شلمغانی، بررسی جایگاه سیاسی - اجتماعی وی بود. او از جایگاه اجتماعی خاصی میان شیعیان خصوصا قبیله بنی بسطام برخودار بود؛ همچنان که ارتباط هایی با شخصیت‌های سیاسی مختلف و افراد صاحب نفوذ داشت. در مقابل حسین بن روح، هم از جایگاه اجتماعی والایی نزد شیعیان برخوردار بود و هم تا میزانی ارتباط هایی با شخصیت‌های سیاسی داشت. مطالعه در این زمینه نشان از آن داشت که شلمغانی از روابط خود با شخصیت‌های سیاسی برای از میان برداشتن حسین بن روح استفاده کرده است؛ همچنان که حسین بن روح و شخصیت‌های نزدیک وی به این نوع اقدامات در مقابل شلمغانی دست زده‌اند.