سخن عشق: دیدگاههای امام خمینی(ره) و ابن عربی: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مجموعه ای' به 'مجموعهای') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابنع' به 'ابن ع') |
||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
فصل دوم که حاوی نه گفتار است به دیدگاههای آموزنده و ارزنده [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمینی(ره)]] درباره محبت و فطری بودن آن پرداخته است. در بخش عشق و آفرینش در بیان نظر امام آورده: از دیدگاه امام نظام آفرینش نظامی محکم و متقن و علت فاعلی و غایی آن واحد و خداوند فاعل بالحب است... و همین حب ذاتی است که مدیر و مدبر ملک و ملکوت است و اگر این حب ذاتی نبود از ایجاد و ابقاء خبری نبود.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> | فصل دوم که حاوی نه گفتار است به دیدگاههای آموزنده و ارزنده [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمینی(ره)]] درباره محبت و فطری بودن آن پرداخته است. در بخش عشق و آفرینش در بیان نظر امام آورده: از دیدگاه امام نظام آفرینش نظامی محکم و متقن و علت فاعلی و غایی آن واحد و خداوند فاعل بالحب است... و همین حب ذاتی است که مدیر و مدبر ملک و ملکوت است و اگر این حب ذاتی نبود از ایجاد و ابقاء خبری نبود.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> | ||
فصل سوم کتاب در بیان محبت از دیدگاه [[ابن عربی، محمد بن علی|محیالدین]] است که دارای چهارده گفتار است و در هر بخشی به طرز نگاه این عارف نامی به مسأله محبت و ابعاد و انواع آن پرداخته و نکات لطیف و ظریفی را بیان کرده است از آن جمله در فواید عشق و محبت آورده که حب الهی انسان را کلمةالله میکند، مقام خلیفةاللهی او را ظهور میبخشد و جامه جامعیت ضدین را بر اندام او میپوشاند و او را مظهر صفات و راهنمای جلال و جمال حق میسازد و درک وجوب وجود حق را بر او آسان مینماید. در بخش اوصاف محب، باریکاندیشیهای روانشناسانه [[ابن عربی، محمد بن علی| | فصل سوم کتاب در بیان محبت از دیدگاه [[ابن عربی، محمد بن علی|محیالدین]] است که دارای چهارده گفتار است و در هر بخشی به طرز نگاه این عارف نامی به مسأله محبت و ابعاد و انواع آن پرداخته و نکات لطیف و ظریفی را بیان کرده است از آن جمله در فواید عشق و محبت آورده که حب الهی انسان را کلمةالله میکند، مقام خلیفةاللهی او را ظهور میبخشد و جامه جامعیت ضدین را بر اندام او میپوشاند و او را مظهر صفات و راهنمای جلال و جمال حق میسازد و درک وجوب وجود حق را بر او آسان مینماید. در بخش اوصاف محب، باریکاندیشیهای روانشناسانه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را در صفاتی چون نحول، ذبول، غرام، شوق، هیام، و زفرات باز کرده است و از بخشهای افقگشای این فصل، بخش خدا بر سریر عشق عارفان است که [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بیش از چهل ویژگی را برای محب الهی به دو معنی ذکر کرده است و دقت در این بخش خواننده را به عمق و وسعت نظر این شخصیت متضلع در ساحت عرفان، مطمئن میکند. باری مطالب کتاب سخن عشق به همین سه فصل خلاصه نمیشود و مؤلف محترم به بیان سلسله مباحث فرعی و جنبی سودمند و آموزندهای پرداخته که بر حسن و کمال کتاب افزوده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
==روش تحقیق== | ==روش تحقیق== | ||
نویسنده در دیباچه کتاب درباره روش تحقیق آن آورده: برای مختصر آشنایی خواننده به سبک کار و شیوه تألیف این اثر یادآور میشود که در فصل اول به کلیات میپردازیم و تا حدودی با تعریف و تاریخ تحول تکامل مقوله محبت آشنا میشویم، مآخذ نوشتار ما چنانکه در فهرست منابع آمده از کهنترین و اصیلترین مراجع تاریخ عرفان اسلامی است و سعی بر این بوده است که از دورترین زمان، مقوله محبت و عشق را از دیدگاه عارفان برجسته و صاحب اثر بشناسیم و این مسیر را تا به روزگار امام، که عنایت خاصی به این مطلب اساسی عرفان دارند، دریابیم و به اختصار، اما به روشنی، این مقوله را برای خوانندگان تبیین کنیم. هرچند از منابع و مآخذ فارسی، مهمترین و معتبرترین و کهنترین آنها را برگزیدهایم، اما به آنها بسنده نکرده مآخذ عربی را نیز مرجع قرار دادهایم و اگرچه اصل موضوع بحث ما به قلمرو فکری دو شخصیت برجسته عرفانی متعلق میشد اما برای اتقان و استحکام بیشتر تحقیق، از منابع دیگر نیز استفاده شده است. | نویسنده در دیباچه کتاب درباره روش تحقیق آن آورده: برای مختصر آشنایی خواننده به سبک کار و شیوه تألیف این اثر یادآور میشود که در فصل اول به کلیات میپردازیم و تا حدودی با تعریف و تاریخ تحول تکامل مقوله محبت آشنا میشویم، مآخذ نوشتار ما چنانکه در فهرست منابع آمده از کهنترین و اصیلترین مراجع تاریخ عرفان اسلامی است و سعی بر این بوده است که از دورترین زمان، مقوله محبت و عشق را از دیدگاه عارفان برجسته و صاحب اثر بشناسیم و این مسیر را تا به روزگار امام، که عنایت خاصی به این مطلب اساسی عرفان دارند، دریابیم و به اختصار، اما به روشنی، این مقوله را برای خوانندگان تبیین کنیم. هرچند از منابع و مآخذ فارسی، مهمترین و معتبرترین و کهنترین آنها را برگزیدهایم، اما به آنها بسنده نکرده مآخذ عربی را نیز مرجع قرار دادهایم و اگرچه اصل موضوع بحث ما به قلمرو فکری دو شخصیت برجسته عرفانی متعلق میشد اما برای اتقان و استحکام بیشتر تحقیق، از منابع دیگر نیز استفاده شده است. | ||
در فصل دوم نیز، اگرچه ادعای همراهی با امام دعوی بزرگی است و خود به این امر عنایت داشتهام، اما قرابت خانوادگی و ارتباط عمیق و دائمی من با ایشان و همچنین مشاهده حالات و مقامات معنوی معظم له و نیز مخاطب برخی از مطالب عرفانی ایشان بودن _هرچند گهگاه و با لطافت و ظرافت خاصی به طعن و طنز از فلسفه و عرفانآموزی من هم یاد کردهاند_ مرا بر آن داشت تا با دقت بیشتری به مطالعه این مبحث در آثار ایشان بپردازم. شیوه کار در این فصل، علاوه بر دریافتهای شخصی، تکیه بر مهمترین آثار عرفانی بخصوص دیوان ایشان بوده که مطالب ناب عرفانی بهصورت منظوم بیان شده است. سعی نویسنده بر آن بوده است که با نظام بخشیدن به موضوع محبت و ذکر شواهدی شعری از دیوان امام به پژوهندگان یاری رساند و با فصلبندی چند عنوان اساسیتر، همچون تعریف عشق و محبت، فطری بودن محبت، انواع محبت، نقش عشق در سیر و سلوک و... شناخت محب و محبوب و بالاخره موضع محبت را در تکوین و تشریع و نیز شناخت تلقی امام از این مقوله به عالم عرفان ابن عربی قدم بگذارم. بدین ترتیب با استمداد از روح بلند و برکت آثار ایشان در این مسیر پرپیچ و خم گام نهاده و به فصل سوم کتاب، محبت از دیدگاه ابن عربی پرداختهام. سعی نگارنده بر این بوده تا توازن و تناسب مباحث امام با مطالب محیالدین را حفظ نماید و اگر در این فصول عناوین تکراری به چشم میخورد، از این بابت است که تأکید شود به این مقوله از همان دیدگاهی نگریسته شده که [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام]] ما را به آن هدایت فرمودهاند. آنچه از مطالعه دیدگاههای | در فصل دوم نیز، اگرچه ادعای همراهی با امام دعوی بزرگی است و خود به این امر عنایت داشتهام، اما قرابت خانوادگی و ارتباط عمیق و دائمی من با ایشان و همچنین مشاهده حالات و مقامات معنوی معظم له و نیز مخاطب برخی از مطالب عرفانی ایشان بودن _هرچند گهگاه و با لطافت و ظرافت خاصی به طعن و طنز از فلسفه و عرفانآموزی من هم یاد کردهاند_ مرا بر آن داشت تا با دقت بیشتری به مطالعه این مبحث در آثار ایشان بپردازم. شیوه کار در این فصل، علاوه بر دریافتهای شخصی، تکیه بر مهمترین آثار عرفانی بخصوص دیوان ایشان بوده که مطالب ناب عرفانی بهصورت منظوم بیان شده است. سعی نویسنده بر آن بوده است که با نظام بخشیدن به موضوع محبت و ذکر شواهدی شعری از دیوان امام به پژوهندگان یاری رساند و با فصلبندی چند عنوان اساسیتر، همچون تعریف عشق و محبت، فطری بودن محبت، انواع محبت، نقش عشق در سیر و سلوک و... شناخت محب و محبوب و بالاخره موضع محبت را در تکوین و تشریع و نیز شناخت تلقی امام از این مقوله به عالم عرفان ابن عربی قدم بگذارم. بدین ترتیب با استمداد از روح بلند و برکت آثار ایشان در این مسیر پرپیچ و خم گام نهاده و به فصل سوم کتاب، محبت از دیدگاه ابن عربی پرداختهام. سعی نگارنده بر این بوده تا توازن و تناسب مباحث امام با مطالب محیالدین را حفظ نماید و اگر در این فصول عناوین تکراری به چشم میخورد، از این بابت است که تأکید شود به این مقوله از همان دیدگاهی نگریسته شده که [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام]] ما را به آن هدایت فرمودهاند. آنچه از مطالعه دیدگاههای ابن عربی درباره محب بر میآید، این است که فضای تجربی این عارف نامدار آنقدر گسترده و شگفتانگیز است که گاهی حتی برای آشنایان با اندیشه و عرفان پرسشآور میشود و در رد و قبول آن به وادی تردید میافتند. باری، در این فصل سعی کردهام بسیاری از مباحث پیچیده و درهمتنیده او را با نثری ساده و بیانی رسا، روشن و هموار کنم. اما باز هم بر این باورم که به نکات ظریف و این مقوله از دیدگاه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، جز با حوصله و دقت نمیتوان رسید؛ به همین جهت علاوه بر فصلهایی همچون تعریف، انواع، درجات، اوصاف و شناخت محب و محبوب و جز آن، فصلی را به شگفتانگیزترین داستانها و دریافتهای عرفانی او اختصاص دادهام و با عنوان عاشقانههای شهود، این اعجابانگیزی را یادآوری کردهام و در بخش نسبتاً مفصلی به ذکر بیش از چهل ویژگی محبان الهی تحت عنوان خدا، بر سریر عشق عارفان پرداختهام؛ با این امید که این آشنایی اجمالی ما را به دیدگاههای دو وزنه وزین عرفان اسلامی در گذشته و امروز نزدیکتر سازد.<ref>ر.ک: دیباچه کتاب(مقدمه نویسنده)، ص18-19</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== |