التذکاری محییالدین بن عربی: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابنس' به 'ابن س') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابنع' به 'ابن ع') |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''التذکاری محییالدین بن عربی'''، یادبود هشتمین سده تولد [[ابن عربی، محمد بن علی| | '''التذکاری محییالدین بن عربی'''، یادبود هشتمین سده تولد [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] (1165-1240م)، مشتمل بر چهارده مقاله پیرامون زندگانی، افکار و آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به قلم نویسندگان مختلف است. این اثر با اشراف و مقدمه نویسنده مصری [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم بیومی مدکور]] منتشر شده و مقاله آخر نیز با نام «وحدت وجود بین [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و اسپینوزا» به قلم خود اوست. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
زندگی | زندگی ابن عربی خالی از تشویش و اضطراب نبوده و جوانب دشواری دارد. عواملی که در آن تأثیر گذاشته متعدد است و میتوان آن را در دو نوع اسلامی و غیر اسلامی منحصر نمود. اولی در کتاب و سنت و نظرات صوفیه سابق و آراء متکلمین و بهویژه اشاعره و افکار قرامطه و اسماعیلیه و اخوانالصفا بهطور خاص و نظرات بعضی فلاسفه اسلامی و بهویژه فارابی و ابن سینا خلاصه میشود و عوامل مؤثر غیر اسلامی به افلاطونی جدید و آنچه از فلسفه رواقیون و فیلون یهودی به آن مرتبط است، باز میگردد.<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه ح-ط</ref> | ||
باب اول حاوی زندگینامه [[ابن عربی، محمد بن علی| | باب اول حاوی زندگینامه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] است. در فصل اول این باب با عنوان «ابن عربی در مطالعات من» به قلم دکتر [[ابوالعلا عفیفی]] چنین میخوانیم: اولین کتابی که استاد نیکلسون مرا به قرائت آن توصیه کرد «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» بود که بارها و بارها آن را خواندم، یکبار تنها متن و بار دیگر متن با برخی شروح، مانند: شرح قاشانی و داود قیصری و عبدالرحمن جامی و عبدالغنی نابلسی؛ اما مباحث آن را در نیافتم. کلام عربی روشن میخواندم و هر کلمه را جداگانه میفهمیدم اما مضمون عمومی و معنای کلی که مقصود نویسنده بود را نمیفهمیدم... نزد استاد رفتم و با یأس و ناامیدی بهصراحت به او گفتم که فهم فصوص در توان من نیست و این اولین کتاب عربی است که در آن به این صعوبت مواجه شدهام. استاد مرا به ترک فصوص و مطالعه دیگر کتب ابن عربی توصیه کرد؛ لذا بیستوچند کتاب مخطوط و چاپ شده ابن عربی را مطالعه کردم که فتوحات مکیه، تدبیرات الهیه، انشاء دوائر و... از آن جمله بود. فتوحات بهمنزله کلیدی برای گشودن درهای بسته فصوص بود؛ زیرا به محض خواندن آن، معماها و ابهامات فصوص برایم روشن شد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=6&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص7-6]</ref> | ||
در دیگر فصول این باب به ترتیب این مباحث مطرح شده است: | در دیگر فصول این باب به ترتیب این مباحث مطرح شده است: | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
مقاله دوم: کنوز فی رموز: محمد مصطفی حلمی. | مقاله دوم: کنوز فی رموز: محمد مصطفی حلمی. | ||
شکی نیست که | شکی نیست که ابن عربی در ساخت اسلوب رمز و اشاره در بین صوفیه مؤسس نیست و مانند دیگر علمای صوفیه است. بدینمعنا که هر طایفهای از ایشان الفاظ خاصی دارند که ایشان را از گروه دیگر متمایز میکند و بر آن الفاظ با هم توافق دارند تا به فهم مخاطب نزدیک یا برای متخصصین تسهیل شود یا اسرار علم ایشان از دسترس نااهلان مخفی بماند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=37&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص37]</ref> | ||
مقاله سوم: طریقه رمز نزد | مقاله سوم: طریقه رمز نزد ابن عربی در دیوانش ترجمان الاشواق: زکی محمود نجیب. | ||
[[ابن عربی، محمد بن علی| | [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] در دیوان ترجمان الاشواق، هم شاعر و هم ناقد است. اشعارش را به نظم درآورده و پسازآن موقعیتهایی که میتوان آن اشعار تفسیر نمود یا رموز و صور را به آنها ارجاع داد یعنی اصل باطنی که باعث خلق آن رموز یا صور شده را ذکر میکند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=70&viewType=html ر.ک: همان، ص70]</ref> | ||
مقاله پنجم: ابومدین و [[ابن عربی، محمد بن علی| | مقاله پنجم: ابومدین و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]: [[بدوی، عبدالرحمن|عبدالرحمن بدوی]]. | ||
درباره رابطه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و ابومدین بهعنوان استاد و قطب [[ابن عربی، محمد بن علی| | درباره رابطه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و ابومدین بهعنوان استاد و قطب [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و کسیکه عقیده وحدت و جود را از وی گرفته است و بیان کرامات، آرا و عقاید وی توسط ابن عربی، گفتگوی ابوحامد غزالی با ابومدین، بحث میکند. | ||
مقاله ششم: [[ابن عربی، محمد بن علی|محییالدین بن عربی]] و غلاة صوفیه به قلم عباس عزاوی. | مقاله ششم: [[ابن عربی، محمد بن علی|محییالدین بن عربی]] و غلاة صوفیه به قلم عباس عزاوی. | ||
نویسنده در بخشی از این مقاله به نقل از کورکیس عواد ادعا میکند که کتب [[ابن عربی، محمد بن علی| | نویسنده در بخشی از این مقاله به نقل از کورکیس عواد ادعا میکند که کتب [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بالغ بر پانصد اثر است که در کتابخانه استانبول رسالههایی در ذکر اسامی نوشتههای وی وجود دارد. وی سپس به معرفی سه اثر مهم فصوص الحکم، فتوحات مکیه و کتاب الجلالة میپردازد. همچنین آراء او را متذکر شده و گفتههای او را نابودکننده مبادی اسلامی میداند. و عقایدش با عقاید باطنیه و حلولگرایان اختلافی ندارد...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=135&viewType=html ر.ک: همان، ص143-135]</ref> | ||
در باب دوم آراء و افکار [[ابن عربی، محمد بن علی| | در باب دوم آراء و افکار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] در ضمن چند مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. | ||
مقاله هفتم: فلسفه اخلاق صوفیه عند | مقاله هفتم: فلسفه اخلاق صوفیه عند ابن عربی: توفیق طویل. | ||
صوفیه بهعکس فقها معتقدند که قلب و نه جوارح مناط تکلیف یا الزام است؛ لذا نیت را بر عمل مقدم میکنند و اخلاقی بودن افعال را به انگیزههای آنها ربط میدهند نه نتایج آنها.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=175&viewType=html ر.ک: همان، ص175]</ref> | صوفیه بهعکس فقها معتقدند که قلب و نه جوارح مناط تکلیف یا الزام است؛ لذا نیت را بر عمل مقدم میکنند و اخلاقی بودن افعال را به انگیزههای آنها ربط میدهند نه نتایج آنها.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=175&viewType=html ر.ک: همان، ص175]</ref> | ||
نویسنده معتقد است که فلسفه اخلاقی | نویسنده معتقد است که فلسفه اخلاقی ابن عربی متضمن تأویلات تعالیم اخلاقی اسلام است؛ و این تأویلات با تناقضات فراوانش جلبتوجه میکند؛ از جمله اینکه نظریه وحدت وجود را به دیدگاه وحدت ادیان سوق میهد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=178&viewType=html ر.ک: همان، ص178]</ref> | ||
مقاله هشتم: معرفت نزد [[ابن عربی، محمد بن علی|محییالدین بن عربی]]: محمد غلاب. | مقاله هشتم: معرفت نزد [[ابن عربی، محمد بن علی|محییالدین بن عربی]]: محمد غلاب. | ||
مقاله نهم: اعیان ثابته در مذهب [[ابن عربی، محمد بن علی| | مقاله نهم: اعیان ثابته در مذهب [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و معدومات در مذهب معتزله: ابوالعلا عفیفی. | ||
مقاله دهم: نصوص تاریخی در رابطه با نظریه توحید در تفکر اسلامی: عثمان یحیی. | مقاله دهم: نصوص تاریخی در رابطه با نظریه توحید در تفکر اسلامی: عثمان یحیی. | ||
در باب سوم نیز در ضمن مقالاتی «آثار» | در باب سوم نیز در ضمن مقالاتی «آثار» ابن عربی مورد بررسی قرار گرفته است: | ||
مقاله دوازدهم: طریقه اکبریه: ابوالوفا تفتازانی. | مقاله دوازدهم: طریقه اکبریه: ابوالوفا تفتازانی. | ||
ابن عربی به جهت عظمت جایگاهش در تصوف به شیخ اکبر ملقب است. گمان قویتر آن است که از جانب پیروانش که شخصیتش آنها را به اعجاب واداشته، به این لقب نامیده شده است. به همین جهت طریقه او اکبریه نامیده شده است. <ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=297&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص298-297]</ref> | |||
مقاله چهاردهم: وحدت وجود بین | مقاله چهاردهم: وحدت وجود بین ابن عربی و اسپینوزا: [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم بیومی مدکور]]. | ||
[[ابن عربی، محمد بن علی| | [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] (متوفی 1240م) و اسپینوزا (متوفی 1677م) دو فیلسوف الهی هستند که در اکثر جهات با یکدیگر موافق بودهاند. هر دو به مسئله الوهیت توجه ویژه داشته و بیشتر تلاششان را به این موضوع اختصاص داده و عمیقترین و بهترین آثار را در این زمینه نوشتهاند. و کسانی که به آراء دینی ایشان عمل کردند، بهدشواری و پریشانی افتادند، لذا متهم به الحاد و زندقه و تهدید به قتل شدند و از دشمنان در امان نبودند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15856/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-1165-1240%D9%85?sectionNumber=2&pageNumber=367&viewType=html ر.ک: همان، ص 367]</ref> | ||
در فصول چهارم، یازدهم و سیزدهم کتاب، سه مقاله به زبان انگلیسی به قلم نویسندگان معاصر: ویلیام مونتگمری وات، لوئیس گاردت و [[نصر، سید حسین|سید حسین نصر]] ارائه شده است. | در فصول چهارم، یازدهم و سیزدهم کتاب، سه مقاله به زبان انگلیسی به قلم نویسندگان معاصر: ویلیام مونتگمری وات، لوئیس گاردت و [[نصر، سید حسین|سید حسین نصر]] ارائه شده است. |