تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'امیرالمؤمنین(ع)' به 'امیرالمؤمنین(ع) ')
    جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
    خط ۵۴: خط ۵۴:
    در فصل اول، گونه‌های مختلف تشیع اعم از تشیع عراقی، تشیع در معنای دوستی اهل‌بیت(ع)، تشیع غالی و تشیع معتزلی و عوامل نفوذ و گسترش آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است...<ref>متن کتاب، ص96-19</ref>
    در فصل اول، گونه‌های مختلف تشیع اعم از تشیع عراقی، تشیع در معنای دوستی اهل‌بیت(ع)، تشیع غالی و تشیع معتزلی و عوامل نفوذ و گسترش آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است...<ref>متن کتاب، ص96-19</ref>


    نویسنده، محبوبیت علویان در میان مردم را یکى از دلایل اصلى نفوذ تشیع در سرزمین‏هاى مختلف شمرده است. به اعتقاد وی، این دوستى در درجه نخست برگرفته از اعتناى قرآن به «ذوي‌القربى» و «آیه تطهیر» بود که مى‏توانست وجهه‏اى استثنایى براى اهل‌بیت(ع) در میان مردم پدید آورد. علاوه بر قرآن، روایات فراوانى هم در فضائل اهل‌بیت(ع)، به‌خصوص [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] توسط صحابه و تابعین در نقاط مختلف جهان اسلام، به‏خصوص عراق نقل مى‏شد و زمینه را براى دوستى بیشتر آنان نسبت به اهل‌بیت(ع) فراهم مى‏کرد. به نظر وی، مسئله محبوبیت علویان در مورد عراق، افزون بر آنکه ناشى از دوستى اهل‌بیت(ع) بود، جنبه سیاسى نیز داشت. اهالى کوفه، علویان را با پیشینه‏اى که از حکومت على(ع) داشتند، لایق رهبرى مى‏دیدند. براى بسیارى از نقاط دیگر و در ادوار بعد، طبیعى چنان بود که وقتى مردم، پیامبر(ص) را ندیده اما مى‏شنیدند که کسى از اهل‌بیت(ع) او به‌سوى آنان مى‏آید، نسبت به وى علاقه نشان دهند. این نکته جالب است که محبوبیت علویان در طول تاریخ اسلام، حتى ذره‏اى کاهش نیافت و هر زمان که یک علوى در نقطه‏اى قیام مى‏کرد و زمینه مساعد بود، مردم گرد او فراهم مى‏آمدند. کسان دیگرى نیز که اندیشه قیام بر ضد حکومت را در سر داشتند (مانند ابوالسرایا) از وجود آنان بهره مى‏گرفتند...<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>
    نویسنده، محبوبیت علویان در میان مردم را یکى از دلایل اصلى نفوذ تشیع در سرزمین‏هاى مختلف شمرده است. به اعتقاد وی، این دوستى در درجه نخست برگرفته از اعتناى قرآن به «ذوي‌القربى» و «آیه تطهیر» بود که مى‏توانست وجهه‏اى استثنایى براى اهل‌بیت(ع) در میان مردم پدید آورد. علاوه بر قرآن، روایات فراوانى هم در فضائل اهل‌بیت(ع)، به‌خصوص [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] توسط صحابه و تابعین در نقاط مختلف جهان اسلام، به‏خصوص عراق نقل مى‏شد و زمینه را براى دوستى بیشتر آنان نسبت به اهل‌بیت(ع) فراهم مى‏کرد. به نظر وی، مسئله محبوبیت علویان در مورد عراق، افزون بر آنکه ناشى از دوستى اهل‌بیت(ع) بود، جنبه سیاسى نیز داشت. اهالى کوفه، علویان را با پیشینه‏اى که از حکومت على(ع) داشتند، لایق رهبرى مى‏دیدند. براى بسیارى از نقاط دیگر و در ادوار بعد، طبیعى چنان بود که وقتى مردم، پیامبر(ص) را ندیده اما مى‏شنیدند که کسى از اهل‌بیت(ع) او به‌سوى آنان مى‏آید، نسبت به وى علاقه نشان دهند. این نکته جالب است که محبوبیت علویان در طول تاریخ اسلام، حتى ذره‏اى کاهش نیافت و هر زمان که یک علوى در نقطه‏اى قیام مى‏کرد و زمینه مساعد بود، مردم گرد او فراهم مى‏آمدند. کسان دیگرى نیز که اندیشه قیام بر ضد حکومت را در سر داشتند (مانند ابوالسرایا) از وجود آنان بهره مى‏گرفتند...<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>


    در فصل دوم، تشیع و ایرانیان ساکن عراق در قرن نخست هجری مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده عراق را پایگاه تشیع دانسته و معتقد است سرزمین عراق از آغاز خلافت على(ع) به‌عنوان مرکز رشد و نمو تشیع مطرح بوده است. این منطقه در مدت بیش از چهار سال، شاهد حکومت عدل امام على(ع) بوده و عموم مردم به‏طور مستمر در پرتو رهنمودهاى على(ع) از زاویه نگرش اعتقادى و سیاسى پرورش یافتند. این شرایط، اساس و پایه فکر شیعى را در عراق پى‏ افکند و پس از شهادت امام، زمینه را براى رشد تشیع در جامعه عراق فراهم مى‏کرد. اضافه بر این، زندگى اسلامى و نمونه امام على(ع)، محبوبیت او را بیشتر کرده و شخصیت او را به‌عنوان سمبل اصول‌گرایى دینى به تصویر کشیده بود؛ به‏علاوه، تجربه عینى مردم در فاصله جنگ با ناکثین و قاسطین و بعدها با خوارج به‌طور طبیعى، مرزبندى اعتقادى را به‏گونه‏اى معین مى‏کرد که تشیع در مقابل اندیشه‏ها و مواضع عثمانى و خارجى قرار گرفت. بنابراین، از جهت کلى، حامیان امام على(ع) کسانى شدند که در مقابل عقائد و اندیشه عثمانى و خارجى جبهه‏گیرى مى‏کردند. نویسنده این عوامل را زمینه رشد تشیع عراقى دانسته که به ‏عبارتى مى‏توان از آن با عنوان تشیع سیاسى نیز یاد کرد؛ این تشیعى بود که گرچه منتقد دو خلیفه نخست بود، اما آنها را مى‏پذیرفت، درحالى‏که عثمان را قبول نداشت. افزون ‏بر این، توضیحات گسترده امام در مورد اهل‌بیت(ع) که نهج‌ البلاغة، مشحون از آنهاست و طرح اهل‌بیت(ع) به‌عنوان محور و اساس جامعه اسلامى و نیز خرده‏گیرى‏هاى آن حضرت از شکل اداره جامعه به‌نحوى صریح و آشکار، پایه امامت شیعى را در عراق تقویت کرد؛ از این دید بود که تشیع اعتقادى - امامتى در عراق رشد کرد...<ref>همان</ref>
    در فصل دوم، تشیع و ایرانیان ساکن عراق در قرن نخست هجری مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده عراق را پایگاه تشیع دانسته و معتقد است سرزمین عراق از آغاز خلافت على(ع) به‌عنوان مرکز رشد و نمو تشیع مطرح بوده است. این منطقه در مدت بیش از چهار سال، شاهد حکومت عدل امام على(ع) بوده و عموم مردم به‏طور مستمر در پرتو رهنمودهاى على(ع) از زاویه نگرش اعتقادى و سیاسى پرورش یافتند. این شرایط، اساس و پایه فکر شیعى را در عراق پى‏ افکند و پس از شهادت امام، زمینه را براى رشد تشیع در جامعه عراق فراهم مى‏کرد. اضافه بر این، زندگى اسلامى و نمونه امام على(ع)، محبوبیت او را بیشتر کرده و شخصیت او را به‌عنوان سمبل اصول‌گرایى دینى به تصویر کشیده بود؛ به‏علاوه، تجربه عینى مردم در فاصله جنگ با ناکثین و قاسطین و بعدها با خوارج به‌طور طبیعى، مرزبندى اعتقادى را به‏گونه‏اى معین مى‏کرد که تشیع در مقابل اندیشه‏ها و مواضع عثمانى و خارجى قرار گرفت. بنابراین، از جهت کلى، حامیان امام على(ع) کسانى شدند که در مقابل عقائد و اندیشه عثمانى و خارجى جبهه‏گیرى مى‏کردند. نویسنده این عوامل را زمینه رشد تشیع عراقى دانسته که به ‏عبارتى مى‏توان از آن با عنوان تشیع سیاسى نیز یاد کرد؛ این تشیعى بود که گرچه منتقد دو خلیفه نخست بود، اما آنها را مى‏پذیرفت، درحالى‏که عثمان را قبول نداشت. افزون ‏بر این، توضیحات گسترده امام در مورد اهل‌بیت(ع) که نهج‌ البلاغة، مشحون از آنهاست و طرح اهل‌بیت(ع) به‌عنوان محور و اساس جامعه اسلامى و نیز خرده‏گیرى‏هاى آن حضرت از شکل اداره جامعه به‌نحوى صریح و آشکار، پایه امامت شیعى را در عراق تقویت کرد؛ از این دید بود که تشیع اعتقادى - امامتى در عراق رشد کرد...<ref>همان</ref>
    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/تاریخ_تشیع_در_ایران_از_آغاز_تا_قرن_دهم_هجری»