ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه‏اى' به 'ه‏‌اى'
جز (جایگزینی متن - 'مى‏گ' به 'می‌‏گ')
جز (جایگزینی متن - 'ه‏اى' به 'ه‏‌اى')
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">
 
[[پرونده:NUR24846J1.jpg|بندانگشتی|ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی]]
{{جعبه اطلاعات کتاب
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| تصویر =NUR24846J1.jpg
|+
| عنوان =ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type="bookName" |ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی
[[بيوس، سودابه]] (نويسنده)
|-
|نام های دیگر کتاب
| data-type="otherBookNames" |
|-
|پدیدآورندگان
| data-type="authors" |[[بيوس، سودابه]] (نويسنده)
[[ناظم، اسماعيل]] (زير نظر)
[[ناظم، اسماعيل]] (زير نظر)
[[باغباني، محسن]] (ويراستار)
[[باغباني، محسن]] (ويراستار)
|-
|-
|زبان
| data-type="language" | فارسی
| data-type="language" | فارسی
|-
| کد کنگره =‏R‎‏ ‎‏8‎‏/‎‏137‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏9‎‏ب‎‏2*  
|کد کنگره  
| موضوع =
| data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏R‎‏ ‎‏8‎‏/‎‏137‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏9‎‏ب‎‏2*  
پزشکی ايراني  
|-
|موضوع  
| data-type="subject" |پزشکی ايراني  
 
تنظيم خانواده  
تنظيم خانواده  
عقيمي  
عقيمي  
|-
| ناشر =
|ناشر  
اسماعيليان  
| data-type="publisher" |اسماعيليان  
| مکان نشر = ايران - قم
|-
| سال نشر = |مجلد1: 1389ش ,  
|مکان نشر  
| data-type="publishPlace" | ايران - قم
|-
||سال نشر  
| ata-type="publishYear" |مجلد1: 1389ش ,  
|- class="articleCode"


|کد اتوماسیون  
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE24846AUTOMATIONCODE
| data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE24846AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
|}
| شابک =978-964-6397-40-8
</div>
| تعداد جلد =1
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی'''، تألیف سودابه بیوس، کتابی است پیرامون علت‌ها و روش‌های درمان ناباروری و چگونگی جلوگیری از بارداری، در پزشکی ایرانی که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.
'''ناباروری و منع باروری در پزشکی ایرانی'''، تألیف سودابه بیوس، کتابی است پیرامون علت‌ها و روش‌های درمان ناباروری و چگونگی جلوگیری از بارداری، در پزشکی ایرانی که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.


خط ۶۲: خط ۴۵:
گفتار نخست به ساختمان رحم در متون پزشکی ایرانی اختصاص یافته است. براى بررسى بهتر بیمارى‏هاى زنان در پزشکى ایرانى و آشنایى با اصطلاحات موجود در کتب پیشینیان، آگاهى از ساختمان رحم و ضمایم آن از دیدگاه ایشان ضرورى است. در بیشتر کتاب‏هاى طب سنتى نیز، پیش از پرداختن به مبحث بیمارى‏هاى زنان، ابتدا به تشریح رحم و عملکرد آن پرداخته شده است. در تشریح رحم از نظر ساختمان، غشاء، شرایین و اورده و اعصاب یکى از کامل‏ترین منابع، کتاب «خزائن الملوك» است. پس از آن نیز، کتاب‏هاى «طب اکبرى» و «رموز اعظم» قرار دارند که در تشریح ساختمان رحم، نکات مهمى را متذکر شده‏‌اند. براى پى بردن به شگفتى مطالب موجود در این کتاب‏ها، در ابتداى این فصل، به نقل این موضوع در این کتب پرداخته شده و در پایان، نکته‌ای درباره ارتباط بیماری‌های رحم با بدن، ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5-‌11</ref>.
گفتار نخست به ساختمان رحم در متون پزشکی ایرانی اختصاص یافته است. براى بررسى بهتر بیمارى‏هاى زنان در پزشکى ایرانى و آشنایى با اصطلاحات موجود در کتب پیشینیان، آگاهى از ساختمان رحم و ضمایم آن از دیدگاه ایشان ضرورى است. در بیشتر کتاب‏هاى طب سنتى نیز، پیش از پرداختن به مبحث بیمارى‏هاى زنان، ابتدا به تشریح رحم و عملکرد آن پرداخته شده است. در تشریح رحم از نظر ساختمان، غشاء، شرایین و اورده و اعصاب یکى از کامل‏ترین منابع، کتاب «خزائن الملوك» است. پس از آن نیز، کتاب‏هاى «طب اکبرى» و «رموز اعظم» قرار دارند که در تشریح ساختمان رحم، نکات مهمى را متذکر شده‏‌اند. براى پى بردن به شگفتى مطالب موجود در این کتاب‏ها، در ابتداى این فصل، به نقل این موضوع در این کتب پرداخته شده و در پایان، نکته‌ای درباره ارتباط بیماری‌های رحم با بدن، ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5-‌11</ref>.


در گفتار دوم، عقر، عقم و نازایی تعریف شده است. اگر در یک زوج در سن بارورى، پس از یک سال نزدیکى منظم و بدون جلوگیرى، حاملگى صورت نپذیرد، مى‏‌توان از واژه عقر، عقم، یا نازایى براى آنان استفاده کرد. به اعتقاد نویسنده، دشوارى و سختى در باردار شدن، به‌گونه‏اى که خودبه‏خود و به شکل طبیعى صورت نپذیرد و زوجین براى بارور شدن مدتى تحت درمان قرار گیرند، در تعریف عقر جاى می‌‏گیرد. بدیهى است علت و عامل نازایى مى‏‌تواند در یکى از زوجین یا در هر دوى آن‏ها باشد. ازاین‌رو، گام اول در درمان یک زوج نازا، معاینه آنان براى یافتن عامل و سبب نازایى است. روش‏هاى تشخیص عامل نازایى در نزد قدما در سه روش کلى گرد می‌آیند که در این گفتار، به تشریح آن پرداخته شده است. این روش‌ها عبارتند از: امتحان منی با آب؛ آزمایش با جوانه گیاهان و آزمایش با بخور و گیاهان دارای بو<ref>ر.ک: همان، ص13-‌14</ref>.
در گفتار دوم، عقر، عقم و نازایی تعریف شده است. اگر در یک زوج در سن بارورى، پس از یک سال نزدیکى منظم و بدون جلوگیرى، حاملگى صورت نپذیرد، مى‏‌توان از واژه عقر، عقم، یا نازایى براى آنان استفاده کرد. به اعتقاد نویسنده، دشوارى و سختى در باردار شدن، به‌گونه‏‌اى که خودبه‏خود و به شکل طبیعى صورت نپذیرد و زوجین براى بارور شدن مدتى تحت درمان قرار گیرند، در تعریف عقر جاى می‌‏گیرد. بدیهى است علت و عامل نازایى مى‏‌تواند در یکى از زوجین یا در هر دوى آن‏ها باشد. ازاین‌رو، گام اول در درمان یک زوج نازا، معاینه آنان براى یافتن عامل و سبب نازایى است. روش‏هاى تشخیص عامل نازایى در نزد قدما در سه روش کلى گرد می‌آیند که در این گفتار، به تشریح آن پرداخته شده است. این روش‌ها عبارتند از: امتحان منی با آب؛ آزمایش با جوانه گیاهان و آزمایش با بخور و گیاهان دارای بو<ref>ر.ک: همان، ص13-‌14</ref>.


در گفتار سوم، دلایل عمومی نازایی (اسباب عقر) در مردان و زنان، در شش گروه زیر توضیح داده شده است: وجود اشکال در منی زن یا مرد؛ وجود بیماری یا اشکال در رحم؛ وجود اشکال در اعضای تولید منی؛ وجود اشکال در شکل ظاهری قضیب؛ وجود بیماری در اعضای دیگر و خطاهای طاری<ref>ر.ک: همان، ص16-‌26</ref>.
در گفتار سوم، دلایل عمومی نازایی (اسباب عقر) در مردان و زنان، در شش گروه زیر توضیح داده شده است: وجود اشکال در منی زن یا مرد؛ وجود بیماری یا اشکال در رحم؛ وجود اشکال در اعضای تولید منی؛ وجود اشکال در شکل ظاهری قضیب؛ وجود بیماری در اعضای دیگر و خطاهای طاری<ref>ر.ک: همان، ص16-‌26</ref>.
خط ۷۳: خط ۵۶:
اسباب عقر زنان، در گفتار پنجم تشریح شده است. این اسباب به ترتیب عبارتند از: سوء مزاج (الف. سوء مزاج بارد مکثف، ب. سوء مزاج حار، ج. سوء مزاج رطب مزلقه، د. سوء مزاج بارد یابس)؛ انصباب خلط صفراوى یا بلغمى یا سوداوى به رحم؛ ریاح غلیظه یا نفخه رحم؛ احتباس طمث؛ اورام رحم؛ رتق یا زلق؛ بواسیر رحم؛ صلابت رحم؛ ضعف قوه ماسکه رحم؛ لاغرى مفرط؛ چاقى مفرط؛ عروض ورم صلب در فم رحم؛ انحراف رحم از محاذات و مقابله فرج (میلان رحم)؛ عوامل نفسانیه و عوارض خارجیه<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>.
اسباب عقر زنان، در گفتار پنجم تشریح شده است. این اسباب به ترتیب عبارتند از: سوء مزاج (الف. سوء مزاج بارد مکثف، ب. سوء مزاج حار، ج. سوء مزاج رطب مزلقه، د. سوء مزاج بارد یابس)؛ انصباب خلط صفراوى یا بلغمى یا سوداوى به رحم؛ ریاح غلیظه یا نفخه رحم؛ احتباس طمث؛ اورام رحم؛ رتق یا زلق؛ بواسیر رحم؛ صلابت رحم؛ ضعف قوه ماسکه رحم؛ لاغرى مفرط؛ چاقى مفرط؛ عروض ورم صلب در فم رحم؛ انحراف رحم از محاذات و مقابله فرج (میلان رحم)؛ عوامل نفسانیه و عوارض خارجیه<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>.


گفتار ششم، با عنوان «معین بر حمل» نام‌گذاری شده که عنوانى است که پس از شمرده شدن علت‏هاى نازایى و درمان آن‏ها، در پایان باب عقر و عسر الحبل در منابع مربوط به بیمارى‏هاى زنان آورده شده است. در این بخش، به داروها و تدابیرى اشاره شده که بدون توجه به علت و درمان نازایى مى‏‌توانند کمک‌کار یا تسریع‌کننده بارورى باشند؛ به عبارتى، مى‏‌توان گفت تدابیر و ادویه آورده‌شده به‌عنوان معین بر حمل مى‏‌توانند به‌طور عمومى براى افزایش میزان بارورى زوجین - ‌بدون در نظر گرفتن علت عقم و نابارورى - ‌تجویز گردند. به‌طور معمول، روش مصرف این ادویه در زنان به شکل خوراکى، بخور و فرزجه و در مردان به طریقه طلا و مالیدن ذکر شده است. بیشتر تدابیر و داروهاى آورده‌شده در این باب را مى‏‌توان به‌صورت تکرار در تمام کتاب‏ها مشاهده کرد؛ به‌گونه‏اى که گاهى تنها تفاوت در یک جزو از نسخه است. هم‌چنین، در بعضى نسخه‏‌ها اسامى ادویه‌‏اى دیده مى‌‏شود که شاید به‌راحتى نتوان تهیه کرد (مانند مدفوع روباه) یا دارو به شکلى است که بیمار به‌هیچ‌وجه نمى‏‌تواند آن را مصرف کند (مانند نوشیدن ادرار فیل). در این بخش، سعى شده تعدادى از نسخه‌‏ها و تدابیر مشترک در منابع مختلف آورده شود<ref>ر.ک: همان</ref>.
گفتار ششم، با عنوان «معین بر حمل» نام‌گذاری شده که عنوانى است که پس از شمرده شدن علت‏هاى نازایى و درمان آن‏ها، در پایان باب عقر و عسر الحبل در منابع مربوط به بیمارى‏هاى زنان آورده شده است. در این بخش، به داروها و تدابیرى اشاره شده که بدون توجه به علت و درمان نازایى مى‏‌توانند کمک‌کار یا تسریع‌کننده بارورى باشند؛ به عبارتى، مى‏‌توان گفت تدابیر و ادویه آورده‌شده به‌عنوان معین بر حمل مى‏‌توانند به‌طور عمومى براى افزایش میزان بارورى زوجین - ‌بدون در نظر گرفتن علت عقم و نابارورى - ‌تجویز گردند. به‌طور معمول، روش مصرف این ادویه در زنان به شکل خوراکى، بخور و فرزجه و در مردان به طریقه طلا و مالیدن ذکر شده است. بیشتر تدابیر و داروهاى آورده‌شده در این باب را مى‏‌توان به‌صورت تکرار در تمام کتاب‏ها مشاهده کرد؛ به‌گونه‏‌اى که گاهى تنها تفاوت در یک جزو از نسخه است. هم‌چنین، در بعضى نسخه‏‌ها اسامى ادویه‌‏اى دیده مى‌‏شود که شاید به‌راحتى نتوان تهیه کرد (مانند مدفوع روباه) یا دارو به شکلى است که بیمار به‌هیچ‌وجه نمى‏‌تواند آن را مصرف کند (مانند نوشیدن ادرار فیل). در این بخش، سعى شده تعدادى از نسخه‌‏ها و تدابیر مشترک در منابع مختلف آورده شود<ref>ر.ک: همان</ref>.


در فصل دوم، در یک مقدمه و هفت گفتار به شرح زیر، به مسائل مربوط به منع باروری پرداخته شده است:
در فصل دوم، در یک مقدمه و هفت گفتار به شرح زیر، به مسائل مربوط به منع باروری پرداخته شده است:
خط ۱۰۵: خط ۸۸:
[[فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق]]
[[فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق]]


==پیوندها==
 
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش