تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء علیه‌السلام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۱۴

۲٬۹۸۰ بایت حذف‌شده ، ۱۸ نوامبر

بدون خلاصۀ ویرایش

A-esmaili

ربات‌ها، دیوان‌سالاران، مدیران رابط کاربری، مدیران اشتراک فشاری، پنهانگران، مدیران

۱۹٬۴۵۰

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 | پدیدآورندگان
 | پدیدآوران =
-[[گروهی از تاریخ پژوهان]] (نويسنده)
+[[گروهی از تاریخ پژوهان]] (نویسنده)
 [[پیشوایی، مهدی]] (نویسنده)
 |زبان
@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 | موضوع =حسین بن علی (ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - واقعه کربلا، 61ق.
 |ناشر
-| ناشر = مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی (ره). انتشارات
+| ناشر = مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). انتشارات
 | مکان نشر = ایران - قم
 | سال نشر = 1395ش
@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 | پیش از =
 }}
-''' تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء(ع)'''، پژوهشی است در قلمرو تاریخ قیام عاشورا که در دو جلد با تلاش گروهی از تاریخ ‌پژوهان زیر نظر [[پیشوایی، مهدی|مهدی پیشوایی]]، و مشاوره [[یوسفی غروی، محمدهادی |محمد هادی یوسفی غروی]] در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، در دو جلد، تألیف و تدوین شده است.
+'''تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)'''، پژوهشی است در قلمرو تاریخ قیام عاشورا که با تلاش گروهی از تاریخ‌پژوهان زیر نظر مهدی پیشوایی، در دو جلد، تألیف و تدوین شده است.
 ==انگیزه نگارش==
-این اثر با هدف تدوین جامع و مستند تاریخ عاشورا، بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره قیام امام حسین(ع)، و پاسخ به شبهات و تحریفات مرتبط با این واقعه نگاشته شده است. فصل‌های این کتاب شامل مباحثی چون مروری بر مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، زندگی و شخصیت امام حسین(ع)، پیشگویی‌های شهادت ایشان، فلسفه قیام امام حسین(ع)، و وقایع مرتبط با قیام عاشورا هستند.
+ این اثر با هدف ارائه گزارش جامع و مستند از تاریخ قیام عاشورا برای جامععه علمی کشور، به‌ویژه خطبا و طلاب جوان است<ref>ر.ک: مقدمه معاونت پژوهش، ج1، ص27</ref>.
 ==ویژگی‌های کتاب==
 # جامعیت، کمال و مستند بودن گزارش‌ها: این جامعیت شامل تبیین فلسفه، ریشه‌های تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قیام امام حسین(ع) است و از مقدمات تا پیامدهای آن را پوشش می‌دهد. در تدوین آن، همه مقاتل کهن و متأخر و مهم‌ترین مقاتل جدید، اعم از عربی و فارسی، از نظر گذشته است<ref>ر.ک: پیشگفتار، همان، ص30-31</ref>.
-# توجه به نیازها و پرسش‌ها: پژوهشگران تلاش کرده‌اند تا با بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره قیام امام حسین (ع)، به شبهات و تحریفات پاسخ دهند و فلسفه، ریشه‌های تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این قیام را به طور جامع تبیین کنند. این کتاب، به ‌گونه‌ای طراحی شده که پاسخگوی نیازها و پرسش‌های برای عموم اقشارها مختلف جامعهو گروه‌های اهل مطالعه، قابل فهم و استفاده باشد، ولی مخاطبان اصلی آن مبلغان و سخنوران جوان حوزوی هستند و هدف، ارتقای میزان آگاهی تاریخی آنان، به‌طور دقیق و انتقال اطلاعات مرتبط با تاریخ عاشورا به آنان به‌طور مطمئن و با رعایت امانت استاعم از پژوهشگران و عموم مردم باشد.<ref>ر.ک: همان، ص31-32</ref>.
+# توجه به نیازها و پرسش‌ها: این کتاب، به‌گونه‌ای طراحی شده که برای عموم قشرها و گروه‌های اهل مطالعه، قابل فهم و استفاده باشد، ولی مخاطبان اصلی آن مبلغان و سخنوران جوان حوزوی هستند و هدف، ارتقای میزان آگاهی تاریخی آنان، به‌طور دقیق و انتقال اطلاعات مرتبط با تاریخ عاشورا به آنان به‌طور مطمئن و با رعایت امانت است<ref>ر.ک: همان، ص31-32</ref>.
 # رعایت معیارهای تاریخ‌نگاری علمی: در سراسر کتاب، ملاک‌ها و معیارهای شناخته‌شده و معمول در تاریخ‌نگاری علمی، در نظر بوده است<ref> ر.ک: همان، ص32-33</ref>.
 # گردش علمی مباحث و کار گروهی: تدوین کتاب، شامل یک طرح رسمی بوده که در آن اهداف، دامنه، روش تحقیق، منابع و حجم تقریبی مشخص شده است؛ هر فصل توسط پژوهشگری متخصص و صاحب‌نظر نگاشته شده و سپس نسخه‌های اولیه فصول در مراحل مختلف تحت بررسی و پالایش توسط سایر پژوهشگران و شورای علمی گروه تاریخ قرار گرفته ‌است و نسخه نهایی هر فصل پس از تأیید شورای علمی به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: همان، ص33-34</ref>.
-نویسندگان تلاش کرده‌اند تا این اثر عاری از تحریف و نقص‌های رایج در مقتل‌های پیشین باشد و بر پایه منابع صحیح و معتبر تدوین گردد این کتاب در پاسخ به نیازهای روز و بیان جدید، به دلیل وابستگی عمیق به خاندان حسینی و تجربه طولانی با مقتل‌ها نوشته شده است همچنین این اثر به رعایت معیارهای علمی و تاریخی تأکید دارد، از جمله پرهیز از نقل گزارش‌های ضعیف و مشکوک.
+==ساختار و محتوا ==
+کتاب، به چندین بخش اصلی و فصول متعدد در ذیل هر بخش تقسیم شده است که هرکدام به جنبه‌ای خاص از واقعه عاشورا و شخصیت امام حسین(ع) می‌پردازند، به شرح زیر:
+* بخش اول (فصول مقدماتی):
+فصل اول، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص41</ref>:
+این فصل، به بررسی تاریخچه نگارش مقتل و کتاب‌های مربوط به عاشورا از قرن دوم تا قرن چهاردهم<ref>ر.ک: همان، ص44-105</ref> و نیز به بررسی و نقد مهم‌ترین مقتل‌های قرن چهاردهم و مقتل‌نگاری در قرن حاضر (پانزدهم) و مقایسه و نقد مهم‌ترین مقتل‌ها و نگاشته‌های تاریخ عاشورا (در دو مقطع قرن دوم تا هفتم و قرن هشتم تا چهاردهم، با یکدیگر، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص138-150</ref>.
-==ساختار و محتوای کتاب ==
+فصل دوم، سیری در ادوار زندگی و شخصیت امام حسین(ع)<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>:
-کتاب، به چندین بخش اصلی و فصول متعدد در ذیل هر بخش تقسیم شده است که هر کدام به جنبه‌ای خاص از واقعه عاشورا و شخصیت امام حسین (ع) می‌پردازند، به شرح زیر:
+این فصل، به زندگی‌نامه و جایگاه امام حسین(ع) در دوران مختلف، از زمان پیامبر اکرم، تا عصر پیشوایی امام حسن(ع) پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص155-162</ref>.
+همچنین به جایگاه و منزلت ایشان نزد پیامبر(ص) و معاصران خویش، توجه نموده است<ref>ر.ک: همان، ص163-170</ref>.
-ابتدا در ضمن مقدمه و پیشگفتار،به اهداف و رویکرد کلی پژوهش اشاره شده و توضیح داده می شود که چرا این مقتل جامع تألیف شده است تأکید بر رفع کمبودهای منابع پیشین و مقابله با تحریفات در گزارش‌های عاشورا از جمله ویژگی‌های اصلی این اثر است.
+فصل سوم، شهادت امام حسین در گفتار پیامبران و امامان<ref>ر.ک: همان، ص173</ref>:
+این فصل، به پیشگویی‌ها و اخبار غیبی، درباره شهادت امام حسین(ع) از زبان پیامبران پیشین، جبرئیل، پیامبر اکرم، امیرالمؤمنین، امام حسن و خود سیدالشهدا(ع)  می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص176-185</ref>.
-بخش اول: شامل (فصول مقدماتی) است:
+فصل چهارم، فضیلت گریستن و عزاداری برای امام حسین و تحلیلی درباره آن<ref>ر.ک: همان، ص193</ref>:
+این فصل، بر اهمیت و فضیلت گریه و عزاداری برای امام حسین(ع) تأکید دارد و به تحلیل پاداش آن می‌پردازد. همچنین فضیلت سرودن شعر در رثای امام را مورد بحث قرار می‌دهد<ref>ر.ک: همان،  ص198</ref>.
-فصل اول: سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر:
+فصل پنجم، ریشه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قیام امام حسین(ع)<ref>ر.ک: همان، ص209</ref>: این فصل، به بررسی ریشه‌های عمیق و چندجانبه قیام عاشورا، از جمله ریشه‌های سیاسی (مانند سقیفه، خلافت عمر و عثمان و حکومت بنی‌امیه)، ریشه‌های اجتماعی (لغزش خواص) و ریشه‌های فرهنگی (مانند اجتهاد در برابر نص و منع کتابت حدیث) می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص210-242</ref>.
-این فصل، به بررسی تاریخچه نگارش مقتل و کتاب‌های مربوط به عاشورا از قرن دوم تا قرن چهاردهم <ref> ر.ک: ج 1همان، ص44-105</ref> و نیز به بررسی و نقد مهم‌ترین مقتل‌های قرن چهاردهم و سپس مقتل‌نگاری در قرن حاضر (پانزدهم) <ref> ر.ک: ج 1 ص148</ref> می‌پردازد همچنین به و مقایسه و نقد مهم‌ترین مقتل‌ها و نگاشته‌های تاریخ عاشورا (در دو مقطع قرن دوم تا هفتم و قرن هشتم تا چهاردهم، با یکدیگر، پرداخته و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها را بررسی می‌کند. تعریف مقتل در لغت و اصطلاح نیز ارائه شده است.<ref>ر.ک: همان، ص138-150</ref>.
-فصل دوم: سیری در ادوار زندگی و شخصیت امام حسین(ع):
+فصل ششم، فلسفه قیام امام حسین(ع)<ref>ر.ک: همان، ص247</ref>: این فصل، به مهم‌ترین دیدگاه‌ها و برداشت‌ها  درباره فلسفه قیام کربلا، از جمله دیدگاه دین‌گرایانه، عارفانه و صوفیانه، مسیحانه، قیام برای شهادت و نظریه تشکیل حکومت<ref>ر.ک: همان، ص249-275</ref> پرداخته و آن‌ها را بررسی و نقد می‌کند. همچنین به نقش دعوت کوفیان و مسئله علم امام به شهادت<ref>ر.ک: همان، ص303 و 309</ref> نیز پرداخته است.
-این فصل، به زندگی‌نامه و جایگاه امام حسین(ع) در دوران‌های مختلف، از زمان پیامبر اکرم <ref> ر.ک: ج 1 ص156</ref>، تا عصر پیشوایی امام حسن(ع) پرداخته استامامت خویش <ref> ر.ک: ج 1همان، ص161ص155-162</ref> و روابط ایشان با معاویه می‌پردازد.
+فصل هفتم، پیشگویی‌ها و هشدارهای معصومان درباره تسلط بنی‌امیه: این فصل، به پیشگویی‌های پیامبر اکرم (ص)، امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) درباره تسلط بنی‌امیه و حوادث آینده می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص325-333</ref>.
-همچنین به جایگاه و منزلت ایشان نزد پیامبر (ص) و مسلمانان <ref> ر.ک: ج 1 ص163</ref> و معاصران خویش <ref> ر.ک: ج 1 ص167</ref>، توجه شنموده است.<ref>ر.ک: همان، ص163-170</ref>.
+* بخش دوم (امام حسین و معاویه)<ref>ر.ک: همان، ص337</ref>:
+فصل اول، موانع قیام امام حسین(ع) برضد معاویه: این فصل، به بررسی شخصیت و شیوه حکومت‌داری معاویه و اقدامات او برای مخدوش کردن چهره اهل‌بیت، ترویج تفکر انحرافی، فشار اقتصادی و تحمیل صلح بر امام حسن(ع) می‌پردازد<ref>ر.ک: همان،  ص342-373</ref>، می‌پردازد.
-فصل سوم: شهادت امام حسین در گفتار پیامبران و امامان:
+فصل دوم، مواضع امام حسین در برابر حکومت معاویه و مبارزات سیاسی آن حضرت: این فصل، به مخالفت امام حسین با ولایتعهدی یزید، نامه‌نگاری‌ها، تبیین جایگاه اهل‌بیت و سخنرانی تاریخی ایشان در اجتماع حج و... می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص380-401</ref>.
-این فصل، به پیشگویی‌ها و اخبار غیبی <ref> ر.ک: ج 1 ص176</ref> ، درباره شهادت امام حسین (ع) از زبان پیامبران پیشین، جبرئیل <ref> ر.ک: ج 1 ص177</ref>، پیامبر اکرم <ref> ر.ک: ج 1 ص179</ref>، امیرالموؤمنین <ref> ر.ک: ج 1 ص181</ref>، امام حسن <ref> ر.ک: ج 1 ص184</ref>، و خود سیدالشهدا(ع) ء <ref> ر.ک: ج 1 ص185</ref> می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص176-185</ref>.
+فصل سوم، قضیه ولیعهدی یزید:  این فصل، به آغاز ماجرا و رایزنی‌های معاویه برای ولیعهدی یزید، سفرهای معاویه به مدینه و اقدامات او برای حمایت نمایشی از ولیعهدی یزید و سرکوب مخالفان و... اشاره دارد<ref> ر.ک: همان، ص409-441</ref>.
-فصل چهارم: فضیلت گریستن و عزاداری برای امام حسین و تحلیلی درباره آن:
+* بخش سوم (نهضت عاشورا، از آغاز تا ورود امام حسین به کربلا):
+فصل اول (امام حسین در مدینه): این فصل، به وضعیت امام حسین در مدینه پس از مرگ معاویه و نامه یزید به حاکم مدینه، ملاقات‌های امام با شخصیت‌های مختلف (مانند عمر بن ‌علی بن ابی‌‌طالب، محمد بن ‌حنفیه و ام‌سلمه)، حرکت کاروان امام به سمت مکه و... می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص451-474</ref>، می‌پردازد.
-این فصل، بر اهمیت و فضیلت گریه و عزاداری برای امام حسین (ع) تأکید دارد و به تحلیل پاداش آن می‌پردازد. همچنین فضیلت سرودن شعر در رثای امام را مورد بحث قرار می‌دهد <ref> ر.ک: همان، ج 1 ص198</ref> نیز مورد بحث قرار گرفته است.
+فصل دوم، امام حسین در مکه: این فصل، به فعالیت‌های امام حسین در ایام اقامت در مکه، نامه‌نگاری‌ها ، دیدارهای ایشان با شخصیت‌های مختلف (مانند عبدالله ‌بن ‌زبیر و عبدالله ‌بن ‌عباس) و... می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص479-498</ref>.
+همچنین از انتخاب مسلم برای اعزام به کوفه، ماجرای مسلم  در کوفه، موضع‌گیری نعمان بن بشیر، ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه و سخت‌گیری‌های او، قیام مسلم، شهادت او و سایر حوادث مربوط به کوفه سخن می‌گوید<ref>ر.ک: همان، ص502-568</ref>
-فصل پنجم: ریشه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قیام امام حسین(ع): <ref> ر.ک: همان، ص209</ref>: این فصل به بررسی ریشه‌های عمیق و چندجانبه قیام عاشورا، از جمله ریشه‌های سیاسی (مانند سقیفه، خلافت عمر و عثمان، و حکومت بنی‌امیه) <ref> ر.ک: ج 1 ص210</ref> ، ریشه‌های اجتماعی (لغزش خواص) <ref> ر.ک: ج 1 ص227</ref> و ریشه‌های فرهنگی (مانند اجتهاد در برابر نص و منع کتابت حدیث) می‌پردازد <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص228ص210-242</ref>. می‌پردازد
+فصل سوم، ساختار سیاسی - مذهبی کوفه (پس از شهادت امیرالمؤمنین تا خلافت یزید): این فصل، به تحلیل ساختار جامعه کوفه، علل نامه‌نگاری کوفیان، دلایل کوتاهی آن‌ها در دفاع از نهضت (شامل ویژگی‌های روحی و روانی، دنیاطلبی و نظام‌نا‌پذیری) و تحلیل شکست حضرت مسلم از منظر جامعه‌شناسی تاریخی می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص574-613</ref>،
-فصل ششم: فلسفه قیام امام حسین(ع):
+فصل چهارم، امام حسین(ع) در راه کوفه: این فصل، به خروج امام حسین از مکه، ماجرای حج ناتمام، خطبه امام، تلاش‌های عبدالله بن جعفر، منازل میان راه مکه تا کربلا (از جمله ذات عرق، حاجر، زرود، ثعلبیه، زباله و...) می‌پردازد. همچنین از خبر شهادت مسلم و هانی و رویدادهای مربوطه در طول مسیر، گفتگو می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص617-678</ref>.
-این فصل، به مهم‌ترین دیدگاه‌ها و برداشت‌ها <ref> ر.ک: ج 1 ص239</ref> درباره فلسفه قیام کربلا، از جمله دیدگاه دین‌گرایانه <ref> ر.ک: ج 1 ص239</ref>، عارفانه و صوفیانه <ref> ر.ک: ج 1 ص255</ref>، مسیحانه <ref> ر.ک: ج 1 ص262</ref>، قیام برای شهادت <ref> ر.ک: ج 1 ص268</ref>، و نظریه تشکیل حکومت <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص275ص249-275</ref> پرداخته و آن‌ها را بررسی و نقد می‌کند. همچنین به نقش دعوت کوفیان و مسئله علم امام به شهادت <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص303, و 309</ref> نیز پرداخته است.
+* بخش چهارم (امام حسین(ع) در کربلا):
+فصل اول، از ورود امام به کربلا تا روز عاشورا: این فصل، به ورود امام به نینوا و کربلا، نامه ابن‌ زیاد به امام و پاسخ آن، ورود عمر بن ‌سعد به کربلا، گسیل کردن کوفیان برای جنگ با حسین(ع)،  جلوگیری از رسیدن آب به اردوی حسینی، دیدار عمر سعد با امام حسین، رویدادهای شب عاشورا (شامل سخنان امام با یاران، بی‌تابی زینب و عبادت‌هاو...)، می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص683-733</ref>.
-فصل هفتم: پیشگویی‌ها و هشدارهای معصومان درباره تسلط بنی‌امیه <ref> ر.ک: ج 1 ص325</ref>:
+فصل دوم، رویدادهای روز عاشورا تا شهادت بنی‌هاشم: این فصل، از آرایش دو لشکر، آغاز نبرد، مبارزات یاران امام حسین، نماز ظهر عاشورا، شهادت یاران امام (از جمله حبیب بن مظاهر، حر بن یزید ریاحی، زهیر بن قین)، حمله نافرجام به خیمه‌گاه و سایر ماجراهای مربوطه بحث می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص739-813</ref>.
-این فصل، به پیشگویی‌های پیامبر اکرم (ص)، امیرالموؤمنین (ع)، و امام حسن (ع) درباره تسلط بنی‌امیه و حوادث آینده می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص325-333</ref>.
+فصل سوم، مبارزه و شهادت بنی‌هاشم: این فصل، به مبارزات و شهادت افراد خاندان بنی‌هاشم می‌پردازد؛ از جمله حضرت علی‌ اکبر، عبدالله بن مسلم بن عقیل، پسران ام‌البنین و حضرت عباس. جزئیات مربوط به هریک از این شهادت‌ها و نقش آن‌ها در نبرد عاشورا ارائه می‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص817-844</ref>.
-بخش دوم: (امام حسین و معاویه) <ref> ر.ک: ج 1همان، ص371ص337</ref>: فصل اول: مواضنع قیام امام حسین(ع) دبر برابرضد ضد معاویه <ref> ر.ک: ج 1 ص372</ref>: این فصل، به بررسی شخصیت و شیوه حکومت‌داری معاویه <ref> ر.ک: ج 1 ص372</ref> و اقدامات او برای مخدوش کردن چهره اهل ‌بیت <ref> ر.ک: ج 1 ص377</ref>، ترویج تفکر انحرافی <ref> ر.ک: ج 1 ص382</ref>، فشار اقتصادی <ref> ر.ک: ج 1 ص389</ref>، و تحمیل صلح بر امام حسن(ع) می‌پردازد <ref> ر.ک: همان، ج 1 ص399ص342-373</ref>، می‌پردازد.
+فصل چهارم، کیفیت نبرد و شهادت امام حسین(ع): این فصل، به وداع امام با اهل حرم، حضور امام در میدان نبرد، شهادت طفل شیرخوار امام، شجاعت و حماسه حسینی، واکنش دشمن، کوشش امام برای دستیابی به آب و لحظات پایانی شهادت امام حسین(ع)، روایات ائمه درباره شهادت ایشان و مناجات امام در واپسین لحظات زندگی می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص849-878</ref>.
+فصل پنجم، حوادث پس از شهادت امام(ع): در این فصل، موضوعاتی همچون: غارت لباس و سلاح امام، حمله به خیمه‌ها و آتش زدن آن‌ها، وضعیت اهل‌بیت در شب یازدهم، فرستادن سرهای شهدا به کوفه و... مطرح شده است<ref>ر.ک: همان، ص883-900</ref>.
-فصل دوم: مواضع امام حسین در برابر حکومت معاویه و مبارزات سیاسی آن حضرت: <ref> ر.ک: ج 1 ص380</ref>
+در پایان جلد اول، جدول تطبیقی ترتیب شهادت شهدای بنی‌هاشم بر اساس ترتیب تاریخی منابع، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص904</ref>.
-این فصل، به مخالفت امام حسین با ولایتعهدی یزید <ref> ر.ک: ج 1 ص380</ref>، ، نامه‌نگاری‌ها <ref> ر.ک: ج 1 ص382</ref>، تبیین جایگاه اهل ‌بیت <ref> ر.ک: ج 1 ص388</ref>، و سخنرانی تاریخی ایشان در اجتماع حج و... می‌پردازد <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص391ص380-401</ref> می‌پردازد.
+جلد دوم نیز شامل بخش‌ها و فصول متعددی است، به شرح زیر:
+* در بخش اول که شامل حوادث بعد از عاشورا می‌شود، در ضمن پنج فصل، حالات اهل‌بیت در کوفه و شام و مسیر بین آن دو و همچنین در مدینه بررسی شده است. همچنین سیره امام سجاد(ع) در تداوم نهضت عاشورا مورد ارزیابی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان،ج2، ص‌33-178</ref>.
-فصل سوم: قضیه ولیعهدی یزید <ref> ر.ک: ج 1 ص409</ref>:
+* در بخش دوم (پیامدهای قیام عاشورا)، در ضمن دو فصل، به پیامدهای تکوینی و سیاسی و اجتماعی قیام عاشورا، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص188-272</ref>.
-این فصل، به آغاز ماجرا و رایزنی‌های معاویه برای ولیعهدی یزید <ref> ر.ک: ج 1 ص409-411</ref>، سفرهای معاویه به مدینه <ref> ر.ک: ج 1 ص412</ref>، و اقدامات او برای حمایت نمایشی از ولیعهدی یزید <ref> ر.ک: ج 1 ص417</ref> و سرکوب مخالفان و... اشاره دارد <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص421ص409-441</ref> اشاره دارد.
-بخش سوم: (نهضت عاشورا، از آغاز تا ورود امام حسین به کربلا )<ref> ر.ک: ج 1 ص427</ref>:
+* در بخش سوم (مباحث پیرامونی نهضت عاشورا)، در ضمن پنج فصل، مباحثی مانند اربعین، فلسفه عزاداری برای امام حسین(ع)، سیر تاریخی عزاداری برای امام حسین(ع)، برخی آمار و ارقام مربوط به قیام عاشورا و پرسش‌ها و پاسخ‌های عاشورایی مطرح شده است<ref>ر.ک: همان، ص‌279-601</ref>.
-فصل اول: (امام حسین در مدینه) <ref> ر.ک: ج 1 ص427</ref>: این فصل به وضعیت امام حسین در مدینه پس از مرگ معاویه و دریافت نامه یزید به حاکم مدینه <ref> ر.ک: ج 1 ص451</ref>، ملاقات‌های ایشانمام با شخصیت‌های مختلف (مانند عمرو بن ‌علی ‌بن ابی‌‌طالب، محمد بن ‌حنفیه، و ام ‌سلمه) <ref> ر.ک: ج 1 ص462-466</ref>، و، حرکت کاروان امام به سمت مکه و... می‌پردازد <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص468ص451-474</ref>، می‌پردازد.
-فصل دوم: امام حسین در مکه:
-این فصل، به فعالیت‌های امام حسین در ایام اقامت در مکه <ref> ر.ک: ج 1 ص476</ref>، ، نامه‌نگاری‌ها <ref> ر.ک: ج 1 ص485</ref> و، دیدارهای ایشان با شخصیت‌های مختلف (مانند عبدالله ‌بن ‌زبیر و عبدالله ‌بن ‌عباس) و... می‌پردازد <ref> ر.ک: همان،ج 1 ص490-492479-498</ref> می‌پردازد.
-فصل سوم: مسلم در کوفه <ref> ر.ک: ج 1 ص495</ref>
-به ماجرای مسلم بن عقیل در کوفه، نامه‌نگاری کوفیان به امام <ref> ر.ک: ج 1 ص498</ref>، اعزام مسلم <ref> ر.ک: ج 1 ص502</ref>، فعالیت‌های او در کوفه <ref> ر.ک: ج 1 ص507</ref>، موضع‌گیری نعمان بن بشیر <ref> ر.ک: ج 1 ص511</ref>، ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه <ref> ر.ک: ج 1 ص516</ref> و سخت‌گیری‌های او <ref> ر.ک: ج 1 ص518</ref>، قیام مسلم <ref> ر.ک: ج 1 ص530</ref>، شهادت او <ref> ر.ک: ج 1 ص537</ref> و سایر حوادث مربوط به کوفه می‌پردازد سخن می‌گوید.
-فصل سوم،چهارم: ساختار سیاسی - مذهبی کوفه (پس از شهادت امیرالموؤمنین تا خلافت یزید) <ref> ر.ک: ج 1 ص573</ref>:
-این فصل، به تحلیل ساختار جامعه کوفه، علل نامه‌نگاری کوفیان <ref> ر.ک: ج 1 ص584</ref>، دلایل کوتاهی آن‌ها در دفاع از نهضت <ref> ر.ک: ج 1 ص592</ref> (شامل ویژگی‌های روحی و روانی، دنیاطلبی و نظام‌نا‌پذیری) <ref> ر.ک: ج 1 ص592-598</ref>، و تحلیل شکست حضرت مسلم از منظر جامعه‌شناختسی تاریخیشکست نهضت مسلم <ref> ر.ک: ج 1 ص607</ref> می‌پردازد.
-فصل چهارم،پنجم: امام حسین(ع) در راه کوفه: این فصل به خروج امام حسین از مکه <ref> ر.ک: ج 1 ص617</ref>، ماجرای حج ناتمام <ref> ر.ک: ج 1 ص619</ref>، خطبه امام <ref> ر.ک: ج 1 ص623</ref>، تلاش‌های عبدالله بن جعفر، <ref> ر.ک: ج 1 ص626</ref>، و مسیر و منازل میان راه مکه تا کربلا <ref> ر.ک: ج 1 ص629</ref> (از جمله ذات عرق، حاجر، زرود، تثعلبیه، زباله و...) می‌پردازد. همچنین بهاز اخبار شهادت مسلم و هانی <ref> ر.ک: ج 1 ص651</ref> و رویدادهای مربوطه در طول مسیر، اشاره داردگفتگو می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص617-678</ref>.
-* بخش چهارم: (امام حسین(ع) در کربلا):
-فصل اول: از ورود امام به کربلا تا روز عاشورا <ref> ر.ک: ج 1 ص687</ref>: این فصل به ورود امام به نینوا و کربلا <ref> ر.ک: ج 1 ص687, 689</ref>، ، دستوراتنامه ابن‌ زیاد به امام و پاسخ آن <ref> ر.ک: ج 1 ص690</ref>، ورود عمرو بن ‌سعد به کربلا <ref> ر.ک: ج 1 ص695</ref>، گسیل کردن کوفیان برای جنگ با حسین(ع) <ref> ر.ک: ج 1 ص699</ref>، تلاش برای جلوگیری از دسترسیرسیدن به آب به اردوی حسینی <ref> ر.ک: ج 1 ص703</ref>، دیدار عمر سعد با امام حسین <ref> ر.ک: ج 1 ص709</ref> و، رویدادهای شب عاشورا <ref> ر.ک: ج 1 ص721</ref> (شامل سخنان امام با یاران، بی‌تابی زینب و عبادت‌هاو...)، می‌پردازد.<ref>ر.ک: همان، ص683-733</ref>.
-دیگر فصول این جلد از کتاب شامل رویدادهای روز عاشورا تا شهادت بنی‌هاشم، مبارزه و شهادت بنی‌هاشم، کیفیت نبرد و شهادت امام حسین(ع)، حوادث پس از شهادت امام(ع) و خاتمه می‌شود.
-اما جلد دوم نیز شامل بخش ‌ها و فصول متعددی است، به شرح زیر.:
-* در بخش اول که شامل حوادث بعد از عاشورا می می‌شود، در ضمن پنج فصل، احوالات اهل ‌بیت در کوفه و شام و مسیر بین آن، دو و همچنین در مدینه بررسی شده است. همچنین سیره امام سجاد (ع) در تداوم نهضت عاشورا مورد ارزیابی قرار گرفته است.<ref> ر.ک: همان،ج 2 ص ، ص‌33-178</ref>.
-* در بخش دوم (پیامدهای قیام عاشورا)، در ضمن دو فصل، به پیامدهای تکوینی و سیاسی و اجتماعی قیام عاشورا، اشاره شده است.<ref> ر.ک: همان،ج 2 ص188- 272</ref>.
-* در بخش سوم (مباحث پیرامونی قیامنهضت عاشورا)، در ضمن پنج فصل، مانند مباحثی مانند اربعین، و فلسفه عزاداری برای امام حسین (ع)، سیر تاریخی عزاداری برای امام حسین(ع)، برخی آمار و ارقام مربوط به قیام عاشورا، و پرسش ‌ها و پاسخ‌های عاشورایی مطرح شده است <ref> ر.ک: همان،ج 2 ص ص‌279-601</ref>.
-* در بخش چهارم (شرح حال و زندگی‌نامه اصحاب امام حسین(ع))، در ضمن دو فصل، شرح حال اصحاب امام حسین (ع) از بنی ‌هاشم و غیر بنی ‌هاشم، آورده شده است.<ref> ر.ک: همان،ج 2 ص ص‌609- 719</ref>.
+* در بخش چهارم (شرح حال و زندگی‌نامه اصحاب امام حسین(ع))، در ضمن دو فصل، شرح حال اصحاب امام حسین(ع) از بنی‌هاشم و غیر بنی‌هاشم، آورده شده است<ref>ر.ک: همان، ص‌609-719</ref>.
 ==پانویس ==
@@ خط ۱۱۵: / خط ۱۰۱: @@
 ==منابع مقاله==
 مقدمه، پیشگفتار و متن کتاب.
 ==وابسته‌ها==