ابن عربی: تحلیل‌های عقلی در فصوص الحکم: تفاوت میان نسخه‌ها

«[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» شامل یک خطبه و بیست‌وهفت فصل است که هر فص به یک نبی در ارتباط با آن حکمت اختصاص دارد. ابن‌عربی با بهره‌گیری از آیات قرآن و تفسیر یا تأویل آیات، درصدد بیان سرّ اختصاص هر نبی به همان فص است. این روند از مباحث مبهم در «فصوص الحکم» است. شارحانی همچون قیصری در آغاز شرح هر فص، در ابتدا به سرّ اختصاص هر حکمت به یک نبی می‌پردازند تا به نوعی ابهام‌زدایی کنند و سپس مطالب فص را شرح می‌دهند.

این کتاب درصدد شناسایی تحلیل‌های عقلی ـ فلسفی با پشتوانۀ اصطلاح‌های فلسفی به‌کاررفته در «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» است. از جمله اصطلاح‌های فلسفی که نویسندگان را بر آن داشت تا تحلیل‌های فلسفی را از این کتاب به دست آورند، حرکت، حدوث و قدم، وجود و عدم، ادراک و... است؛ برای مثال ابن‌عربی در حرکت، حیات را مستلزم حرکت از سنخ وجود و تحقق آن را عینی یا ذهنی تصور می‌کند. از سوی دیگر قائل به حرکت مجازی و حقیقی است؛ زیرا در سراسر هستی، عالم،»جاز و نمود حقیقتی در صقع ربوبی است که در ساحت‌های مختلف تا اعیان ثابته امتدداد دارد.

بر این اساس کتاب در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول اختصاص به زندگی‌نامه و آرای متناقض دربارۀ [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] و «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» اختصاص دارد و بر فلسفی‌بودن یا خوانش فلسفی از «فصوص الحکم» متمرکز است. همچنین کتاب‌شناسی «فصوص الحکم» و روش ابن‌عربی در تحریر و تألیف آن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و به‌اجمال نسبت عرفان و فلسفه بررسی شده است.

در آثار ابن‌عربی به‌ویژه «فصوص الحکم»، افزون بر اصطلاح‌های عرفانی، اصطلاح‌های فلسفی هم وجود دارد؛ اصطلاح‌هایی مانند وجود، موجود، عدم، قدیم، حادث، جوهر، عرض، حرکت و.... در فصل دوم اصطلاحات فلسفی موجود در «فصوص الحکم» به‌اجمال بررسی شده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] مطابق با منطق خود تحلیل‌های عقلی، استدلال تمثیلی، نقلی و عرفانی دارد؛ در بیشتر موارد روش او عقلی است که در فلسفه به کار برده می‌شود. در فصل سوم متناسب با عنوان کتاب، تحلیل‌های عقلی جستجو شده است؛ اگرچه این تحلیل منظم و پی‌درپی نیستند، اما متناسب با ایدۀ پژوهش چینش شده است. مقصود از تحلیل‌های فلسفی در این فصل از نوع تحلیل‌های فلسفی است که ابن‌عربی با استفاده از آن ادعاهای خود را اثبات کرده است. محتوای این فصل دربرگیرندۀ شش گفتار ناظر به عناوین فصل دوم است.<ref> [https://literaturelib.com/books/13219 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>