۱۴۴٬۸۸۲
ویرایش
دائرةالمعارف الحسینیة؛ الحسين عليهالسلام في السنة (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۱۷
، ۸ ژوئیهبدون خلاصۀ ویرایش
(+) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الحسين في السنة'''، یک جلد از مجموعه دائرةالمعارف الحسينية، تألیف [[محمد صادق محمد الکرباسی]] (متولد 1366ق، در کربلا) است که به بررسی جامع جایگاه امام حسین(ع) در احادیث و سنت نبوی میپردازد و پایههای علمی و روششناختی درک و استخراج احکام از سنت را تبیین میکند. | '''الحسين في السنة'''، یک جلد از مجموعه دائرةالمعارف الحسينية، تألیف [[کرباسی، محمد صادق|محمد صادق محمد الکرباسی]] (متولد 1366ق، در کربلا) است که به بررسی جامع جایگاه [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] در احادیث و سنت نبوی میپردازد و پایههای علمی و روششناختی درک و استخراج احکام از سنت را تبیین میکند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
# بخش اول (علم دارية الحديث): نویسنده در این بخش توضیح میدهد که علم درایة الحدیث، علمی است که به فهم عمیق، تحلیل دقیق و اعتبارسنجی احادیث میپردازد تا از صحت و اصالت آنها اطمینان حاصل شود و بهدرستی در زندگی دینی بهکار گرفته شوند. این علم به پژوهشگر کمک میکند تا از میان حجم انبوه روایات، موارد صحیح و معتبر را شناسایی کرده و از هرگونه تحریف یا سوء فهم جلوگیری کند. این بخش، شامل «قوت و سلامت متن حدیث»<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>، اقسام حدیث<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>، اصناف نقل<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>، طبقهبندی روایت<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>، راههای رسیدن به سنت<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>، تعادل و تراجیح<ref>ر.ک: همان، ص56</ref> و... میگردد. | # بخش اول (علم دارية الحديث): نویسنده در این بخش توضیح میدهد که علم درایة الحدیث، علمی است که به فهم عمیق، تحلیل دقیق و اعتبارسنجی احادیث میپردازد تا از صحت و اصالت آنها اطمینان حاصل شود و بهدرستی در زندگی دینی بهکار گرفته شوند. این علم به پژوهشگر کمک میکند تا از میان حجم انبوه روایات، موارد صحیح و معتبر را شناسایی کرده و از هرگونه تحریف یا سوء فهم جلوگیری کند. این بخش، شامل «قوت و سلامت متن حدیث»<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>، اقسام حدیث<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>، اصناف نقل<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>، طبقهبندی روایت<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>، راههای رسیدن به سنت<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>، تعادل و تراجیح<ref>ر.ک: همان، ص56</ref> و... میگردد. | ||
# بخش دوم (علم رجال الحديث): این بخش، بر بررسی و ارزیابی شخصیت و اعتبار راویان حدیث متمرکز است تا اطمینان حاصل شود که حدیث از طریق افراد موثق و قابل اعتماد به دست ما رسیده است و مبنای درستی برای فهم و عمل به سنت میباشد. اهلیت نقل، الفاظ تزکیه، الفاظ جرح، راههای رسیدن به جرح و تعدیل، تشخیص راوی و... از اجزای متنوع این بخش بشمار میرود<ref>ر.ک: همان، ص107-180</ref>. | # بخش دوم (علم رجال الحديث): این بخش، بر بررسی و ارزیابی شخصیت و اعتبار راویان حدیث متمرکز است تا اطمینان حاصل شود که حدیث از طریق افراد موثق و قابل اعتماد به دست ما رسیده است و مبنای درستی برای فهم و عمل به سنت میباشد. اهلیت نقل، الفاظ تزکیه، الفاظ جرح، راههای رسیدن به جرح و تعدیل، تشخیص راوی و... از اجزای متنوع این بخش بشمار میرود<ref>ر.ک: همان، ص107-180</ref>. | ||
# بخش سوم (علم تأصيل الحديث): این بخش، به بررسی اصول و مبانی علم حدیث میپردازد و به ریشههای پیدایش احادیث و نحوه تأثیر آنها بر استنباط احکام توجه دارد. مبحث «تعدد مسار روایت»<ref>ر.ک: همان ص193-195</ref> به این موضوع میپردازد که چگونه یک روایت واحد میتواند از طریق مسیرهای متعددی نقل شده باشد. یکی از مهمترین مباحث این بخش، «وضع در حدیث»<ref>ر.ک: همان، ص196-259</ref> است که به بررسی پدیده جعل و تحریف در احادیث میپردازد و راههای شناخت احادیث جعلی را بیان میکند. یکی دیگر از مباحث مهم این بخش مفهوم «سوء الفهم» است که با طرح مسئلهای ریاضی و نحوه حل آن توسط امام علی(ع) نشان میدهد که چگونه ایشان با افزودن موقت یک شتر به ۱۷ شتر موجود، توانستند مسئله تقسیم را برای سه شریک بهگونهای حل کنند که هریک سهم خود را بهصورت صحیح دریافت کرده و در نهایت شتر اضافهشده نیز بازگردانده شود؛ این مثال، بصیرت علمی و فقهی ایشان را نمایان میسازد<ref>ر.ک: همان، ص260-261</ref>. در این بخش «بدعت و اقسام آن»، «غلو و نصب»، «نوعية النقل» (کیفیت نقل)، «دواعي صدور الحديث» (دلایل صدور حدیث)، «توقيت الصدور و مكانه» (زمان و مکان صدور حدیث)، و... مطرح میشود<ref>ر.ک: همان، ص274-290</ref>. | # بخش سوم (علم تأصيل الحديث): این بخش، به بررسی اصول و مبانی علم حدیث میپردازد و به ریشههای پیدایش احادیث و نحوه تأثیر آنها بر استنباط احکام توجه دارد. مبحث «تعدد مسار روایت»<ref>ر.ک: همان ص193-195</ref> به این موضوع میپردازد که چگونه یک روایت واحد میتواند از طریق مسیرهای متعددی نقل شده باشد. یکی از مهمترین مباحث این بخش، «وضع در حدیث»<ref>ر.ک: همان، ص196-259</ref> است که به بررسی پدیده جعل و تحریف در احادیث میپردازد و راههای شناخت احادیث جعلی را بیان میکند. یکی دیگر از مباحث مهم این بخش مفهوم «سوء الفهم» است که با طرح مسئلهای ریاضی و نحوه حل آن توسط [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] نشان میدهد که چگونه ایشان با افزودن موقت یک شتر به ۱۷ شتر موجود، توانستند مسئله تقسیم را برای سه شریک بهگونهای حل کنند که هریک سهم خود را بهصورت صحیح دریافت کرده و در نهایت شتر اضافهشده نیز بازگردانده شود؛ این مثال، بصیرت علمی و فقهی ایشان را نمایان میسازد<ref>ر.ک: همان، ص260-261</ref>. در این بخش «بدعت و اقسام آن»، «غلو و نصب»، «نوعية النقل» (کیفیت نقل)، «دواعي صدور الحديث» (دلایل صدور حدیث)، «توقيت الصدور و مكانه» (زمان و مکان صدور حدیث)، و... مطرح میشود<ref>ر.ک: همان، ص274-290</ref>. | ||
# بخش چهارم (علم تصنيف الحديث): این بخش به چگونگی جمعآوری، طبقهبندی و اعتبارسنجی احادیث میپردازد و روشهای نوین در این حوزه را معرفی میکند. مباحثی چون «التصنيف» (طبقهبندی) که اصول و روشهای کلی طبقهبندی احادیث را تشریح میکند تا از اشتباهات جلوگیری شود، در این بخش مطرح میشود<ref>ر.ک: همان، ص301</ref>. در «في ظلال التصنيف» (در سایه طبقهبندی)، چالشهای عملی در تصنیف احادیث و لزوم دقت در تشخیص روایات صحیح از جعلی، مورد بررسی قرار میگیرد<ref>ر.ک: همان، ص304</ref>. بخش «مقارنه» (مقایسه)، به مقایسه دیدگاهها و روشهای مختلف علمای حدیث در تصنیف، مانند دیدگاههای کلینی و نجاشی، میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص316</ref>. «شروط توثيق الكتاب» (شرایط اعتبارسنجی کتاب) نیز معیارهای لازم برای پذیرش یک کتاب حدیثی بهعنوان منبع موثق را شامل امانتداری مؤلف و صحت سلسله سند بیان میکند<ref>ر.ک: همان، ص325</ref>. | # بخش چهارم (علم تصنيف الحديث): این بخش به چگونگی جمعآوری، طبقهبندی و اعتبارسنجی احادیث میپردازد و روشهای نوین در این حوزه را معرفی میکند. مباحثی چون «التصنيف» (طبقهبندی) که اصول و روشهای کلی طبقهبندی احادیث را تشریح میکند تا از اشتباهات جلوگیری شود، در این بخش مطرح میشود<ref>ر.ک: همان، ص301</ref>. در «في ظلال التصنيف» (در سایه طبقهبندی)، چالشهای عملی در تصنیف احادیث و لزوم دقت در تشخیص روایات صحیح از جعلی، مورد بررسی قرار میگیرد<ref>ر.ک: همان، ص304</ref>. بخش «مقارنه» (مقایسه)، به مقایسه دیدگاهها و روشهای مختلف علمای حدیث در تصنیف، مانند دیدگاههای [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینی]] و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]]، میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص316</ref>. «شروط توثيق الكتاب» (شرایط اعتبارسنجی کتاب) نیز معیارهای لازم برای پذیرش یک کتاب حدیثی بهعنوان منبع موثق را شامل امانتداری مؤلف و صحت سلسله سند بیان میکند<ref>ر.ک: همان، ص325</ref>. | ||
# بخش پنجم (علم تاريخ الحديث): این بخش، به سیر تاریخی تدوین و توسعه علوم حدیث از آغاز تا دوران معاصر میپردازد. مباحثی چون «التاريخ» (تاریخ)، به کلیات تاریخ حدیث اشاره دارد<ref>ر.ک: همان، ص337</ref>. «نشأة علوم الحديث و التأليف فيها» (پیدایش علوم حدیث و نگارش در آن)، چگونگی شکلگیری این علوم را تبیین میکند<ref>ر.ک: همان، ص338</ref>. «نشأة علم الدراية» (پیدایش علم درایه)، به بررسی مفاهیم و اصطلاحات حدیث از نظر متن و معنا میپردازد و چگونگی برخورد با احادیث متعارض یا مبهم را آموزش میدهد<ref>ر.ک: همان، ص339</ref>. «التأليف في علم الدراية» (نگارش در علم درایه)، آثار مهم و مؤلفین این علم را معرفی میکند<ref>ر.ک: همان، ص346</ref>. «نشأة علم الرجال» (پیدایش علم رجال)، به بررسی احوال راویان و طبقات آنها برای تشخیص افراد موثق و غیر موثق میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص349</ref> و... | # بخش پنجم (علم تاريخ الحديث): این بخش، به سیر تاریخی تدوین و توسعه علوم حدیث از آغاز تا دوران معاصر میپردازد. مباحثی چون «التاريخ» (تاریخ)، به کلیات تاریخ حدیث اشاره دارد<ref>ر.ک: همان، ص337</ref>. «نشأة علوم الحديث و التأليف فيها» (پیدایش علوم حدیث و نگارش در آن)، چگونگی شکلگیری این علوم را تبیین میکند<ref>ر.ک: همان، ص338</ref>. «نشأة علم الدراية» (پیدایش علم درایه)، به بررسی مفاهیم و اصطلاحات حدیث از نظر متن و معنا میپردازد و چگونگی برخورد با احادیث متعارض یا مبهم را آموزش میدهد<ref>ر.ک: همان، ص339</ref>. «التأليف في علم الدراية» (نگارش در علم درایه)، آثار مهم و مؤلفین این علم را معرفی میکند<ref>ر.ک: همان، ص346</ref>. «نشأة علم الرجال» (پیدایش علم رجال)، به بررسی احوال راویان و طبقات آنها برای تشخیص افراد موثق و غیر موثق میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص349</ref> و... | ||
# بخش ششم (علم الرواية): این بخش، به اصول و آداب نقل حدیث و شخصیتهای اصلی در سلسله روایت میپردازد. «آداب الرواية» (آداب روایتگری)، شامل شرایط اخلاقی و فنی راویان حدیث، از جمله دقت در نقل، حفظ امانت و پرهیز از خطا در انتقال الفاظ و معانی است<ref>ر.ک: همان، ص387</ref>. «استحباب الرواية» (استحباب روایتگری)، به اهمیت و فضیلت نقل حدیث و نقش آن در حفظ و نشر معارف اسلامی اشاره دارد. «المروي عنه» (کسی که از او روایت شده)، به معرفی منابع اصلی روایت، یعنی پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) و جایگاه بیبدیل آنان در نقل سنت میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص390-394</ref>. «المعصومون المروي عنهم» (معصومانی که از آنها روایت شده)، بهتفصیل ائمه معصومین(ع) را بهعنوان منابع اصلی و موثق روایت معرفی کرده و بر اهمیت روایات آنها به دلیل عصمتشان تأکید میکند<ref>ر.ک: همان، ص395</ref>. | # بخش ششم (علم الرواية): این بخش، به اصول و آداب نقل حدیث و شخصیتهای اصلی در سلسله روایت میپردازد. «آداب الرواية» (آداب روایتگری)، شامل شرایط اخلاقی و فنی راویان حدیث، از جمله دقت در نقل، حفظ امانت و پرهیز از خطا در انتقال الفاظ و معانی است<ref>ر.ک: همان، ص387</ref>. «استحباب الرواية» (استحباب روایتگری)، به اهمیت و فضیلت نقل حدیث و نقش آن در حفظ و نشر معارف اسلامی اشاره دارد. «المروي عنه» (کسی که از او روایت شده)، به معرفی منابع اصلی روایت، یعنی پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) و جایگاه بیبدیل آنان در نقل سنت میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص390-394</ref>. «المعصومون المروي عنهم» (معصومانی که از آنها روایت شده)، بهتفصیل ائمه معصومین(ع) را بهعنوان منابع اصلی و موثق روایت معرفی کرده و بر اهمیت روایات آنها به دلیل عصمتشان تأکید میکند<ref>ر.ک: همان، ص395</ref>. | ||
*نتیجه و «مناهج العمل»: در واقع، بخشهای ششگانه قبلی، همگی به منزله مقدمه برای تبیین منزلت [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] در سنت است <ref> [https://noorlib.ir/book/view/50335?pageNumber=399&viewType=html همان، ص399]</ref>. و در اینجا نمونههای عملی و کاربردی از سنت پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) ارائه میگردد. در زیرمجموعه «نماذج من السنة في الحسين» (نمونههایی از سنت در رابطه با حسین)، به ذکر روایات و آموزههای مرتبط با امام حسین(ع)، از جمله فضیلت زیارت ایشان و احادیثی که بر مقام و منزلت ایشان تأکید دارند، اشاره میشود. این بخش بهعنوان یک چارچوب عملی برای فهم و بهکارگیری سنت در زندگی روزمره عمل میکند<ref>ر.ک: همان، ص401-408</ref>. | *نتیجه و «مناهج العمل»: در واقع، بخشهای ششگانه قبلی، همگی به منزله مقدمه برای تبیین منزلت [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] در سنت است <ref> [https://noorlib.ir/book/view/50335?pageNumber=399&viewType=html همان، ص399]</ref>. و در اینجا نمونههای عملی و کاربردی از سنت پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) ارائه میگردد. در زیرمجموعه «نماذج من السنة في الحسين» (نمونههایی از سنت در رابطه با حسین)، به ذکر روایات و آموزههای مرتبط با [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]]، از جمله فضیلت زیارت ایشان و احادیثی که بر مقام و منزلت ایشان تأکید دارند، اشاره میشود. این بخش بهعنوان یک چارچوب عملی برای فهم و بهکارگیری سنت در زندگی روزمره عمل میکند<ref>ر.ک: همان، ص401-408</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||