ما و جهان اساطیری: تفاوت میان نسخه‌ها

تفاوت اسطوره و حماسه كه گاه در افواه یكی گرفته می‌شوند، نقطه عزیمت بحث گلشیری و بهار است. اینكه خط فارق اساسی این دو مفهوم، ازلی‌بودن اسطوره است و مقدس بودن آن و برعكس حماسه در اعصار كهن اتفاق می‌افتد؛ اما ازلی نیست و تقدسی ندارد و به لحاظ تقدم و تأخر تاریخی هم، اساطیر آغازین‌ترند تا حماسه. كار اساطیر توجیه‌گری است، درست آنچه بهار بر آن می‌تازد و نقد خود را بر آن استوار می‌كند كه «ما تاریخ‌گرا نیستیم و اثرات شومش را در زندگی اجتماعی می‌بینیم... همین‌جور تكرار تاریخ می‌كنیم، چرا؟ چون تاریخ را به یاد نداریم. تجربه تاریخ را حفظ نمی‌كنیم». افیون این تكرار همین توجیه است و ازلی پنداشتن روایات و اسطوره‌ها. از نظر بهار عنصری كه بر فرهنگ ما فائق آمده، عدم توجه به تاریخ است. تاریخی كه توده مردم و تاریخ‌سازان واقعی در آن باشند و تاریخ وقایع روز را بنویسند نه آنكه گذشته را به شكل حماسه درآورند و تاریخ بنامند. هرچه هست به تعبیر [[گلشیری،هوشنگ|گلشیری]] حماسه و اساطیر و تاریخ، وسایل شناخت انسان‌اند، شناخت گذشته، ولی بخش عقل‌گریز فرهنگ بشری یا هستی ما هستند. گلشیری سرآخر فشرده كلام را چنین صورت‌بندی می كند كه كار مهرداد بر اسطوره و حماسه و تاریخ نقطه مشخصی را نشانه می‌رود: عقل‌گریزترین بخش فرهنگی ما. «ما احتیاج داریم به اندكی هم عقل!» و مهم‌تر از همه این باور كه عقل‌گریزی ذاتی من ایرانی نیست، سرنوشت من نیست.