دیوان میلی مشهدی

دیوان میلی مشهدی
پدیدآوران	میلی هروی، میرزا قلی (نويسنده) قهرمان، محمد (مصحح)
عنوان‌های دیگر	از گویندگان مکتب وقوع ** دیوان
ناشر	اميرکبير
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1383ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	شعر فارسی - قرن 10ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1383 9د 6131 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دیوان میلی مشهدی، مجموعه‌ای است از اشعار میرزاقلی مشهدی، متخلص به میلی (متوفی 983 یا 984)، از گویندگان مکتب وقوع.

میلی را از شاعران مکتب وقوع دانسته‌اند. وی در دوران شکفتگی و اعتلای این مکتب، می‌زیسته است. این مکتب، در ربع اول قرن دهم، مکتب تازه‌ای در شعر بود که غزل را از صورت خشک و بی‌روح قرن نهم بیرون آورد و حیاتی تازه بدان بخشید و در نیمه دوم همان قرن، به اوج کمال رسید و تا ربع اول قرن یازدهم، ادامه داشت. این مکتب تازه را که برزخی است میان شعر دوره تیموری و سبک معروف به هندی، «زبان وقوع» می‌گفتند و غرض از آن، بیان کردن حالات عشق و عاشقی از روی واقع بود و به نظم آوردن آنچه که در میان طالب و مطلوب به وقوع می‌پیوندد؛ یعنی شعر ساده بی‌پیرایه و خالی از هرگونه صنایع لفظی و اغراقات شاعرانه. با بررسی اشعار میلی و دقت در آنها، می‌توان دریافت که وی، از گویندگان خوب وقوعی بشمار می‌آید.

مؤلف «منتخب التواريخ»، اشعار او را ستوده و درباره او نوشته است که: «اگر تا این زمان (سال 1004ق) زنده می‌ماند، اکثری از این خام‌کاران را دل از سودای شعر سرد می‌شد». مؤلف «خلاصة الأشعار» نیز غزل او را بر ثنایی و ولی و اغلب شعرای عراق، برتری داده است.

صاحب «خلاصة الأشعار» درباره دیوان حاضر، چنین گفته است: «... اگرچه در نظم غزل، بلکه در سایر نظم‌ها طرز خاص دارد، لیکن اشعار خوب و ابیات مرغوب در آن طرز بسیار دارد؛ چنان‌که این معنی بر فطن‌ذهن پوشیده نیست».

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق در اشاره به زندگی‌نامه شاعر و سبک شعری وی، آغاز شده است. در ابتدای دیوان، غزل‌ها و بعد رباعی‌ها، با در نظر گرفتن اعتبار نسخه‌ها، قرار گرفته است. بعد از آن، ابیات پراکنده در منابع مورد استفاده و یا به‌دست‌آمده از مآخذ دیگر - چون تقریبا همه به غزل‌ها مربوط می‌شده - آمده است. سپس قصاید و ترکیب و ترجیع‌ها قرار داده شده است. مآخذ نقل را در همه موارد - به اعتبار آنها - بر پیشانی اشعار می‌توان دید.

سلطان ابوالفتح ابراهیم‌میرزا، نورنگ‌خان، بهروزمحمد و خان‌احمد گیلانی، از جمله ممدوحان شاعر هستند.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.