الاربعون الودعانیة الموضوعة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الأربعون الودعانية الموضوعة'''، از آثار قاضی موصل در قرن پنجم هجری قمری، [[ابونصر محمد بن علی بن ودعان موصلی]]، مشهور به [[ابن وَدعان]] (٤٠١-٤٩٤ق)، است که چهل حدیث همراه با سند در موضوع سخنان و خطبه‌های پیامبر(ص) می‌آورد و هیچ توضیح دیگری را ارائه نمی‌کند. پژوهنده معاصر، [[علی حسن علی عبدالحمید]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی را بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابن ودعان]] را با اختصار معرفی و نقد کرده است.

* [[علی حسن علی عبدالحمید]] در نام کتاب، صفت «الموضوعة» (ساختگی) را مغرضانه افزوده است؛ درحالی‌که تراجم‌نگاران و فهرست‌نویسان چنین اسمی برای اثر حاضر ذکر نکرده‌اند و پدیدآورنده نیز سخنی درباره نام کتاب ندارد. از تعبیر آغازین: «أمّا بعد: فَهَذِهِ أَرْبَعُونَ حَدِيثًا فِي الْخُطَبِ النَّبَوِيةِ»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص25</ref>، نیز فقط همین مقدار فهمیده می‌شود که این چهل حدیث در زمینه خطبه‌های رسول اکرم(ص) است و بلکه [[ابن ودعان]] در ادامه، احادیث مذکور را تأیید کرده و به‌روشنی گفته است که اسانید این سماعات را استخراج کردم و این روایات، صحیح است<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>.

* از میان 3 دلیلی که [[علی حسن علی عبدالحمید]] برای گزینش این عنوان آورده تنها این سخن قابل ‌توجه است که ادعا کرده که [[ذهبی]] آن را این‌چنین نامیده است<ref>ر.ک: همان، ص21، پاورقی 1</ref>، ولی این گزارش صحیح نیست؛ زیرا معنای عبارت [[ذهبی]] («7983- محمد بن علي بن ودعان القاضي، أبونصر الموصلي، صاحب تلك الأربعين الودعانية الموضوعة ذمه أبوطاهر السلفي...»)<ref>ر.ک: الذهبي، ج3، ص657</ref>، نام‌گذاری نیست، بلکه نقد است؛ یعنی ابن ودعان نویسنده همان اربعین ودعانی است که گفتم موضوع است و ابوطاهر ذمّش کرده است.

* [[علی حسن علی عبدالحمید]]، غرض خودش را از تحقیق این کتاب، تحذیر و دور کردن مردم از آن دانسته است تا مشمول عذاب دروغگویی بر پیامبر(ص) نشوند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص6</ref>.

* پژوهشگر معاصر، [[سید محمدجواد حسینى جلالى]] نوشته است: سبب تشکیک در اربعین ودعانی به احتمال قویّ به این جهت است که [[ابن ودعان]] و عمویش از شیعیانی بودند که در برابر دستگاه حکومتی امویان و عباسیان مقاومت کردند و آنان را مورد انتقاد قرار دادند و روایات بسیاری را در فضائل اهل‌بیت(ع) و حقانیت آنها نقل کردند، پس مورد غضب واقع شدند. <ref>ر.ک: الحسيني الجلالي، السيد محمدجواد، ص190-191</ref>.