مجمع البحرين (داراش‍ک‍وه‌ ب‍اب‍ری)

مجمع البحرين(داراش‍ک‍وه‌ ب‍اب‍ری‌، ش‍اه‍زاده‌ ه‍ن‍د)
پدیدآوران	داراشکوه بابری، شاهزاده هند (نويسنده) جلالی نایینی، محمدرضا (محقق)
ناشر	نشر نقره
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1366ش
چاپ	1
موضوع	عرفان - تصوف - قادریه - عرفان هندی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	3م2د 281/6 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجمع البحرين، نوشته شاهزاده و شاعر ساده‌لوح حنفی و وابسته به سلسله قادریه و پژوهشگر و مترجم قرن یازدهم هجری قمری، محمد داراشکوه (1024-1069ق)، کوششی نافرجام با هدف یافتن مشترکات عرفانی در بین «دین وحیانی و توحیدی اسلام» و «آئین اساطیری و چندگانه‌پرستی هندوئیسم» است و نویسنده ادعا می‌کند دو دین مذکور در 22 مورد اشتراک دارند. نام «مجمع البحرين» به‌ معنای «نقطه تلاقی دو دریا» است و به مضمون مذکور اشاره دارد. این کتاب را پژوهشگر معاصر، سید محمدرضا جلالی نایینی تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای مفصل و سودمند فراهم کرده و نویسنده و اثرش را شناسانده است.

هدف و روش

• سخن نگارنده، اهداف و چگونگی نگارش اثر حاضر را به‌خوبی نمایان می‌سازد:
• می‌گوید فقیر بی‌اندوه‌، محمد داراشکوه‌، که‌ بعد از دریافت‌ حقیقةالحقایق‌ و تحقیق‌ رموز دقایق‌ مذهب‌ حق‌ صوفیه‌ و فایز گشتن‌ به‌ این‌ عطیه‌ عظمی، درصدد آن‌ شد که‌ درک‌ کنه‌ مشرب‌ موحّدان‌ هند و محققان‌ این‌ قوم‌ قدیم‌ نماید. با بعضی‌ از کاملان‌ ایشان‌ که‌ به‌ نهایت‌ ریاضت‌ و ادراک‌ و فهمیدگی‌ و غایت‌ تصوف‌ و خدایابی‌ و سنجیدگی‌ رسیده‌ بودند، مکرر صحبت‌ داشته‌ و گفتگو نمود و جز اختلاف‌ لفظی‌ دریافت‌ و شناخت‌ تفاوتی‌ ندید. از این‌ جهت‌، سخنان‌ فریقین‌ را تطبیق‌ داد و بعضی‌ از سخنان‌، که‌ طالب‌ حق‌ را دانستن‌ آن‌ ناگزیر و سودمند است‌، فراهم‌ آورده‌، رساله‌ای‌ ترتیب‌ داد و چون‌ مجمع‌ حقایق‌ و معارف‌ دو طایفه حق‌‌شناس‌ بود، مجمع‌ البحرين مرسوم‌ گردانیده‌… و این تحقیق را موافق کشف و ذوق خود و برای اهل ‌بیت خود نوشته‌ام و مرا با عوام هر دو قوم کاری نیست.
• سخن سید محمدرضا جلالی نایینی درباره اثر حاضر، شنیدنی است: منظور داراشکوه در مقایسه پاره‌ای از اصطلاحات موحّدان هند با اصطلاحات جماعت صوفیه، هرچه باشد، مذهب هندو با دین اسلام در اساس باهم وحدت نظر ندارند؛ زیرا اسلام دین توحیدی است، ولی به‌عکس هندویی یک مذهب اساطیری است....

ساختار و محتوا

• این اثر کوتاه، 22 فصل‌ دارد و به موضوعات بسیاری در فرهنگ هندی و اسلامی می‌پردازد؛ از جمله عناصر پنج‌گانه‌، حواس‌، شغل‌، صفات‌، روح، بادها، عوالم‌ اربعه‌، آواز، نور، رؤیت‌، اسماء، نبوت‌ و ولایت‌، آسمان‌، زمین‌، برزخ‌ و قیامت.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.