الفروق و منع الترادف: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR123592J1.jpg | عنوان = الفروق و منع الترادف | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده) جیوشی، محمد ابراهیم (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = 4ف8ح 289 BP | موضوع =اخلاق عرفانی -...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الفروق و منع الترادف'''، از آثار حافظ، محدّث، نویسنده و صوفی قرن سوم هجری قمری، [[ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن بن بشر تِرمِذى]]، مشهور به [[حکیم ترمذی]] (متوفای حدود 318ق)، است که تعداد 155 فرق بین مترادفات را توضیح می‌دهد و به وعظ اخلاقی و عرفانی توجه دارد و از آیات و روایات و گاهی حتی از احادیث ساختگی و نکته‌های ذوقی نیز استفاده می‌کند. [[محمد ابراهیم جیوشی]] این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نگارنده و کتابش را شناسانده است. | '''الفروق و منع الترادف'''، از آثار حافظ، محدّث، نویسنده و صوفی قرن سوم هجری قمری، [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن بن بشر تِرمِذى]]، مشهور به [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]] (متوفای حدود 318ق)، است که تعداد 155 فرق بین مترادفات را توضیح می‌دهد و به وعظ اخلاقی و عرفانی توجه دارد و از آیات و روایات و گاهی حتی از احادیث ساختگی و نکته‌های ذوقی نیز استفاده می‌کند. [[جیوشی، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم جیوشی]] این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نگارنده و کتابش را شناسانده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* نویسنده در پاسخ به پرسشگری که از او درباره سبب تفاوت بین افعال متشابه پرسیده، به اختلاف در سرچشمه پیدایش آن اعمال توجه کرده و «قلب سلیم» یا «نفس سقیم» را عامل دگرگونی دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص61</ref>. | * نویسنده در پاسخ به پرسشگری که از او درباره سبب تفاوت بین افعال متشابه پرسیده، به اختلاف در سرچشمه پیدایش آن اعمال توجه کرده و «قلب سلیم» یا «نفس سقیم» را عامل دگرگونی دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص61</ref>. | ||
* [[محمد ابراهیم جیوشی]] تأکید کرده است: | * [[جیوشی، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم جیوشی]] تأکید کرده است: | ||
* این اثر، کوششی نادر در موضوع خودش است و شاید کسی با توجه به نام کتاب چنین بپندارد که در آن به بررسی تفاوت‌های واژگان هم‌معنا پرداخته می‌شود و البته نگارنده خودش نیز چنین وعده‌ای داده که اختلاف لغات متقارب و نزدیک را بیان کند. محقق افزوده است: | * این اثر، کوششی نادر در موضوع خودش است و شاید کسی با توجه به نام کتاب چنین بپندارد که در آن به بررسی تفاوت‌های واژگان هم‌معنا پرداخته می‌شود و البته نگارنده خودش نیز چنین وعده‌ای داده که اختلاف لغات متقارب و نزدیک را بیان کند. محقق افزوده است: | ||
* ولیکن همه موارد چنین نیست و به‌عنوان مثال نویسنده در مورد شماره 20 به بیان تفاوت «سماحت» و «حرص» می‌پردازد؛ درصورتی‌که این دو مترادف نیستند و متباعد و دور هستند و... | * ولیکن همه موارد چنین نیست و به‌عنوان مثال نویسنده در مورد شماره 20 به بیان تفاوت «سماحت» و «حرص» می‌پردازد؛ درصورتی‌که این دو مترادف نیستند و متباعد و دور هستند و... | ||
* همچنین مؤلف گاه به بررسی ریشه کلمات می‌پردازد و... | * همچنین مؤلف گاه به بررسی ریشه کلمات می‌پردازد و... | ||
* خواننده این اثر گاهی احساس می‌کند که گویی [[حکیم ترمذی]] روان‌شناسی است که به تحلیل احساسات انسانی می‌پردازد و... گاه به نظرش می‌رسد که او جامعه‌شناسی است که پدیده‌های اجتماعی را بررسی می‌کند و...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص57-58</ref>. | * خواننده این اثر گاهی احساس می‌کند که گویی [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]] روان‌شناسی است که به تحلیل احساسات انسانی می‌پردازد و... گاه به نظرش می‌رسد که او جامعه‌شناسی است که پدیده‌های اجتماعی را بررسی می‌کند و...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص57-58</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
* [[حکیم ترمذی]] وعده داده که تعداد 164 فرق را بیان کند<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص64</ref>، ولی آنچه در این کتاب آمده، 156 مورد است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص365</ref> و یک موردش هم تکراری است، هرچند فرقی که بیان شده، مختلف است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص57 و مقدمه نویسنده، ص64، پاورقی 7</ref>. | * [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]] وعده داده که تعداد 164 فرق را بیان کند<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص64</ref>، ولی آنچه در این کتاب آمده، 156 مورد است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص365</ref> و یک موردش هم تکراری است، هرچند فرقی که بیان شده، مختلف است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص57 و مقدمه نویسنده، ص64، پاورقی 7</ref>. | ||
* نظم موضوعی یا الفبایی بین واژگان یا فرق‌ها مشاهده نمی‌شود. | * نظم موضوعی یا الفبایی بین واژگان یا فرق‌ها مشاهده نمی‌شود. | ||
نسخهٔ ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۱۱
| الفروق و منع الترادف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده) جیوشی، محمد ابراهیم (محقق) |
| ناشر | حسینیة صا‌حب الزما‌ن |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1419ق - 1998م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-5679-22-2 |
| موضوع | اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 - زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4ف8ح 289 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفروق و منع الترادف، از آثار حافظ، محدّث، نویسنده و صوفی قرن سوم هجری قمری، ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن بن بشر تِرمِذى، مشهور به حکیم ترمذی (متوفای حدود 318ق)، است که تعداد 155 فرق بین مترادفات را توضیح می‌دهد و به وعظ اخلاقی و عرفانی توجه دارد و از آیات و روایات و گاهی حتی از احادیث ساختگی و نکته‌های ذوقی نیز استفاده می‌کند. محمد ابراهیم جیوشی این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نگارنده و کتابش را شناسانده است.
هدف و روش
- نویسنده در پاسخ به پرسشگری که از او درباره سبب تفاوت بین افعال متشابه پرسیده، به اختلاف در سرچشمه پیدایش آن اعمال توجه کرده و «قلب سلیم» یا «نفس سقیم» را عامل دگرگونی دانسته است[۱].
- محمد ابراهیم جیوشی تأکید کرده است:
- این اثر، کوششی نادر در موضوع خودش است و شاید کسی با توجه به نام کتاب چنین بپندارد که در آن به بررسی تفاوت‌های واژگان هم‌معنا پرداخته می‌شود و البته نگارنده خودش نیز چنین وعده‌ای داده که اختلاف لغات متقارب و نزدیک را بیان کند. محقق افزوده است:
- ولیکن همه موارد چنین نیست و به‌عنوان مثال نویسنده در مورد شماره 20 به بیان تفاوت «سماحت» و «حرص» می‌پردازد؛ درصورتی‌که این دو مترادف نیستند و متباعد و دور هستند و...
- همچنین مؤلف گاه به بررسی ریشه کلمات می‌پردازد و...
- خواننده این اثر گاهی احساس می‌کند که گویی حکیم ترمذی روان‌شناسی است که به تحلیل احساسات انسانی می‌پردازد و... گاه به نظرش می‌رسد که او جامعه‌شناسی است که پدیده‌های اجتماعی را بررسی می‌کند و...[۲].
ساختار و محتوا
- حکیم ترمذی وعده داده که تعداد 164 فرق را بیان کند[۳]، ولی آنچه در این کتاب آمده، 156 مورد است[۴] و یک موردش هم تکراری است، هرچند فرقی که بیان شده، مختلف است[۵].
- نظم موضوعی یا الفبایی بین واژگان یا فرق‌ها مشاهده نمی‌شود.
نمونه مباحث
- فرق بین کمال و تمام: کمال در ظاهر است و تمام در باطن. پس اگر در باطن تمام شد، او را به‌سوی خدا حرکت می‌دهد...[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.