الأضداد (ق‍طرب): تفاوت میان نسخه‌ها

۴۲۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR73059J1.jpg | عنوان = الأضداد(ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر) | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر (نويسنده) حداد، حنا (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگر...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''الأضداد'''، از آثار نحوی، واژه‌شناس، قرآن‌پژوه و شاعر بصری معتزلی قرن دوم و سوم هجری قمری، [[ابوعلی محمد بن مستنیر]] مشهور به [[قُطرُب]] (درگذشته 206 یا 226ق)، به معرفی هر واژه‌ای می‌پردازد که در زبان عربی دو معنای مخالف و متقابل دارد. پژوهشگر معاصر و استاد دانشگاه یرموک، [[حَنّا حَدّاد]] این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزشمند و روشمند نوشته و نویسنده و کتابش را معرفی کرده است.
'''الأضداد'''، از آثار نحوی، واژه‌شناس، قرآن‌پژوه و شاعر بصری معتزلی قرن دوم و سوم هجری قمری، [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|ابوعلی محمد بن مستنیر]] مشهور به [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|قُطرُب]] (درگذشته 206 یا 226ق)، به معرفی هر واژه‌ای می‌پردازد که در زبان عربی دو معنای مخالف و متقابل دارد. پژوهشگر معاصر و استاد دانشگاه یرموک، [[حداد، حنا|حَنّا حَدّاد]] این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزشمند و روشمند نوشته و نویسنده و کتابش را معرفی کرده است.


==هدف و روش==
==هدف و روش==
* قطرب با تقسیم الفاظ عربی به 3 دسته، اکثریت آن را مواردی می‌داند که اختلاف الفاظ به جهت تفاوت معانی است و مترادفات را نیز در رده بعدی قرار می‌دهد و «الفاظ اضداد» را عبارت از کلماتی می‌داند که هرکدام، دارای دو یا چند معنای متغایر است و بعد، می‌افزاید: چون الفاظ اضداد، نادر و جالب است، به بحث درباره آن می‌پردازیم<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص69-70</ref>.
* قطرب با تقسیم الفاظ عربی به 3 دسته، اکثریت آن را مواردی می‌داند که اختلاف الفاظ به جهت تفاوت معانی است و مترادفات را نیز در رده بعدی قرار می‌دهد و «الفاظ اضداد» را عبارت از کلماتی می‌داند که هرکدام، دارای دو یا چند معنای متغایر است و بعد، می‌افزاید: چون الفاظ اضداد، نادر و جالب است، به بحث درباره آن می‌پردازیم<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص69-70</ref>.
* [[حَنّا حَدّاد]]، اهمیت کتاب حاضر را در آن می‌داند که اولین کتاب در زبان و ادبیات عربی است که به واکاوی پدیده واژه‌شناختی اضداد ‌پرداخته و تعداد قابل ‌توجهی از آن را گردآوری کرده است. البته نوشتار قطرب در باب اضداد، جامع‌ترین نیست، بلکه نخستین منبعی است که اندیشوران به آن اعتماد کرده‌اند.
* [[حداد، حنا|حَنّا حَدّاد]]، اهمیت کتاب حاضر را در آن می‌داند که اولین کتاب در زبان و ادبیات عربی است که به واکاوی پدیده واژه‌شناختی اضداد ‌پرداخته و تعداد قابل ‌توجهی از آن را گردآوری کرده است. البته نوشتار قطرب در باب اضداد، جامع‌ترین نیست، بلکه نخستین منبعی است که اندیشوران به آن اعتماد کرده‌اند.
* [[قطرب]] پشتوانه علمی کتاب خودش را آیات قرآن و اشعار عربی فصیح قرار داده و به 55 آیه استشهاد کرده و 197 شاهد شعری آورده و سخت کوشیده است که نام همه شاعران اشعار مورد استشهاد را ذکر کند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص59-60</ref>.
* [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|قطرب]] پشتوانه علمی کتاب خودش را آیات قرآن و اشعار عربی فصیح قرار داده و به 55 آیه استشهاد کرده و 197 شاهد شعری آورده و سخت کوشیده است که نام همه شاعران اشعار مورد استشهاد را ذکر کند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص59-60</ref>.


==تأثیر در اندیشوران بعدی==
==تأثیر در اندیشوران بعدی==
* نقش این کتاب در آثار دانشمندان بعد، مانند [[اصمعی]]، [[تَوَّزی]]، [[ابن سکیت]]، [[ابوحاتم سجستانی]]، [[ابن انباری]]، [[ابوالطیب لغوی]] و [[ابوالدهان]] مشاهده می‌شود و بسیاری از این واژه‌شناسان، امانت علمی مطلوب را مراعات کرده و نام او را به‌صورت کامل و یا با لقب مشهورش (قطرب)، آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>.
* نقش این کتاب در آثار دانشمندان بعد، مانند [[اصمعی]]، [[توزی، عبدالله|تَوَّزی]]، [[ابن سکیت]]، [[ابوحاتم سجستانی]]، [[ابن انباری (ابهام زدایی)|ابن انباری]]، [[ابوالطیب لغوی]] و [[ابوالدهان]] مشاهده می‌شود و بسیاری از این واژه‌شناسان، امانت علمی مطلوب را مراعات کرده و نام او را به‌صورت کامل و یا با لقب مشهورش (قطرب)، آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>.


==ساختار و محتوا==
==ساختار و محتوا==
هرچند [[حَنّا حَدّاد]]، نوشته است که نویسنده در این اثر، حدود 220 واژه از واژگان اضداد را جمع کرده است<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>، ولی [[قطرب]] به‌صورت دقیق در این کتاب فقط 207 کلمه را مورد بحث قرار داده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص150</ref> و در کلمات اضداد مطرح‌شده نیز هیچ نظمی (الفبایی یا موضوعی یا...) مشاهده نشد.
هرچند [[حداد، حنا|حَنّا حَدّاد]]، نوشته است که نویسنده در این اثر، حدود 220 واژه از واژگان اضداد را جمع کرده است<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>، ولی [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|قطرب]] به‌صورت دقیق در این کتاب فقط 207 کلمه را مورد بحث قرار داده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص150</ref> و در کلمات اضداد مطرح‌شده نیز هیچ نظمی (الفبایی یا موضوعی یا...) مشاهده نشد.


==نمونه مباحث==
==نمونه مباحث==