فارسی، جلال‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۴۹

فارسی، جلا‌ل‌الدین

نام	فارسی، جلا‌ل‌الدین
نام‌های دیگر	اب‍وف‍ارس‌، ج‍لال‌ ف‌. ج‌.
نام پدر	محمدعلى
متولد	1312ش
محل تولد	مشهد
رحلت
اساتید	محمدتقی شریعتی
برخی آثار	پیامبری و جهاد الغدیر (ترجمه، ویرایش قدیم) ترجمه قرآن (فارسی) درس‌هایی درباره مارکسیسم
کد مؤلف	AUTHORCODE01476AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، فارسی (ابهام زدایی) را ببینید.

جلال‌الدین فارسى (متولد 1312ش)، نویسنده، سیاستمدار، نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی، نخستین نامزد حزب جمهوری اسلامی در اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران

ولادت

جلال‌الدین فارسى فرزند محمدعلى به سال 1312ش در پایین خیابان، کوچه عباسقلی خان، کوچه سرحوضو مشهد مقدس متولد شد. پدر وی در اواخر دورهٔ قاجاریه با بخشی از خانوادهٔ خود از هرات به مشهد مهاجرت کرده بود. پدر و برادرش حبیب‌الله به کار تجارت اشتغال داشتند.

تحصیلات

وی در زادگاه خود در یک مکتب‌خانه شخصی متعلق به یکی از خویشاوندانش به تحصیل پرداخت و پس از مدتی به مکتب «اسلام» رفت و در آن جا بود که با «علی شریعتی» که بعدها به نویسنده، جامعه‌شناس، تاریخ‌شناس و پژوهشگر دینی مشهوری در ایران بدل گشت به عنوان همکلاس و با استاد «محمدتقی شریعتی»، روشنفکر مذهبی و فعال سیاسی و مذهبی و پدر دکتر علی شریعتی به عنوان ناظم مدرسه آشنا شد.

او سپس به دبیرستان ابن یمین رفت و دیپلم گرفت. معلم زبان عربی و تعلیمات دینی آقای فارسی نیز استاد محمدتقی شریعتی بود. دورهٔ دوم دبیرستان او مصادف با اوج مبارزات نهضت ملی نفت ایران بود و فارسی همراه با دکتر شریعتی در تظاهرات مبارزات ملی شرکت می‌کرد. وی در سال‌هایی که هنوز به تحصیل مشغول بود، بیشتر اوقات خود را در کتابخانه آستان قدس به مطالعه و تحقیق می‌پرداخت. به تفسیر قرآن علاقهٔ ویژه داشت و علوم اسلامی، بویژه تفسیر را در محضر استادش مرحوم محمدتقی شریعتی آموخت. وی همچنین تمامی کتب و جزوات مارکسیستی و مائویستی را برای آشنایی با ایدئولوژی کمونیسم مطالعه کرد.

مبارزات

در حدود سالهاى 1332ش نخستین ترجمۀ (قرآن کریم) خود را به چاپ رسانید و با شرکت در حوزه‌هاى مخفى نهضت مقاومت ملى به بحث و تدریس دو اثر انقلابى خود به نامهاى نهضت‌هاى پیامبران و تکامل مبارزۀ ملى، پرداخت.

پس از کودتای ۲۸ مرداد/اسد ۱۳۳۲ در ایران و شکست نهضت ملی شدن نفت، فارسی به کار تئوریک پرداخت و در حالی که ۲۰ سال بیشتر نداشت، اندیشید که شکست نهضت ملی شدن نفت، حاصل یک غفلت بود: نداشتن یک ایدئولوژی انقلابی که بتواند مردم را بسیج کند.

وی همزمان کوشید با تألیف چند کتاب، این خلأ را پر کند. البته استاد فارسی در طی مراحل انقلاب، به مبارزهٔ مسلحانه نیز معتقد بود. وی در همین دوران زبان عربی را آموخت و شروع به نوشتن کتاب‌هایی با موضع جنگ فرهنگی میان بلوک شرق و غرب و نهضت انبیا پرداخت که حاکی از هوش و استعداد استثنایی او بود. خود او درجایی می‌گوید: «من پس از دیپلم، خودم را در سطحی فوق دانشگاه آن زمان دیدم». فارسی در سال ۱۳۲۴ به کانون نشر حقایق اسلامی پیوست که با همت کسانی همانند حبیب‌الله فارسی - برادر بزرگتر جلال‌الدین فارسی که به حبیب‌الله افغانی مشهور بود-، استاد محمدتقی شریعتی و طاهر احمدزاده، اولین والی خراسان پس از انقلاب اسلامی ایران که خود اصالتی هراتی داشت و پدر وی مدتی کنسول افغانستان در ایران بود، تشکیل شد. وی در همین دوران با آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، در جلسات تفسیر قرآن آشنا شد.

فارسی در نیمهٔ سال ۱۳۳۹ مخفیانه از مرز غربی ایران گذشت و به عراق رفت، به این منظور که با انقلابیون ۱۴ ژوئیه عراق و کودتای افسران مصری به رهبری جمال عبدالناصر از نزدیک آشنا شود و بتواند از تجربیات آن‌ها در انقلاب آیندهٔ ایران استفاده نماید. فعالیت او در عراق منجر به دستگیری وی شد. چند ماهی را در بازداشت گذراند و سپس به لبنان و سوریه رفت و آنگاه با کوله باری از تجربیات و مطالعات به عراق برگشت تا به تهران بیاید؛ ولی در بازگشت به ایران، دستگیر شد و یکسال و نیم در زندان قزل قلعه ماند. رژیم شاه مخلوع ایران نتوانست اسرار او را دریابد و به ناچار در مهرماه۱۳۴۱، آزاد شد. پس از آن به دعوت دکتر یدالله سحابی - وزیر مشاور دولت بازرگان در سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ و از مبارزان انقلابی ایران- در دانشسرای تعلیمات دینی در تهران به تدریس اصول عقاید پرداخت.

سالهاى 41-1340ش را در زندان قزل قلعه سپرى نمود و در قیام 15 خرداد سال 1342 نیز نقشى فعال داشت.

در سال ۱۳۴۲، جلال‌الدین فارسی و برخی از همکارانش با سران هیئت‌های مؤتلفه اسلامی وارد همکاری شدند و در سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸، با همکاری بسیاری از مبارزین مشهور ایرانی، از جمله شهید محمدجواد باهنر (نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۰) و شهید محمدعلی رجایی (رئیس جمهور ایران در سال ۱۳۶۰ش) در راه متشکل ساختن و رشد سیاسی ایدئولوژیک کادرهای معتقد به نهضت امام خمینی(ره) کوشش‌های پیگیری داشت.

فارسی در پانزدهم مرداد سال ۱۳۴۹ مخفیانه به لبنان رفت، اما با مشاهدهٔ نفوذ افکار مارکسیستی در بین فلسطینیان، با توجه با تسلط و مطالعات گسترده‌ای که در زمینهٔ مارکسیسم داشت به تدریس «درس‌هایی دربارهٔ مارکسیسم» پرداخت و در طول این مدت تماس مداوم خود را با امام خمینی(ره) حفظ کرد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به ایران آمد ولی از قبول مسؤولیت در کادرهای اجرایی خودداری نمود و پس از مدتی به عضویت شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی درآمد.

استاد جلال‌الدین فارسی در سال ۱۳۵۷ش، از طرف امام خمینی(ره) به تنظیم روابط سازمان آزادیبخش فلسطین با انقلاب اسلامی ایران همت گماشت و سال بعد به نمایندگی در مجلس خبرگان قانون اساسی ایران انتخاب گردید. مسؤولیت دیگر وی عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران بود و سپس به نمایندگی از سوی مردم تهران در دور دوم مجلس شورای اسلامی ایران انتخاب شد.

وی در اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران به عنوان نخستین نامزد حزب جمهوری اسلامی کاندید شد، اما طیف‌های لیبرال به رهبری بنی صدر به ضدیت با وی پرداختند و با پیش کشیدن مسئله افغانی‌الاصل بودن فارسی وی را مجبور به کناره گیری از انتخابات ریاست جمهوری نمودند.

استاد فارسی سپس از عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی کناره گرفت و به مطالعه و تحقیق و نگارش مشغول شد؛ کاری که هنوز هم ادامه دارد. از وی تا کنون بیش از ۳۰ اثر – تألیف و ترجمه – چاپ و منتشر شده است.