ناسخ الحديث و منسوخه

ناسخ الحديث و منسوخة
پدیدآوران	اثرم‌، احمد بن‌ محمد (نويسنده) منصور، عبدالله بن حمد (محقق)
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1420ق - 1999م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ناسخ الحديث و منسوخه، نوشته ابوبکر احمد بن محمد بن هانی اثرم (م بعد 260ق)، محدث و از شاگردان احمد بن حنبل در موضوع علوم حدیث است و توسط عبدالله بن حمد المنصور تحقیق شده است.

نویسنده در این اثر تنها به جمع‌آوری احادیث ناسخ یا منسوخ نپرداخته، بلکه تلاش کرده است تا متعرض برخی از مسائل فقهی که گفته شده نسخ در آنها اتفاق افتاده، شود. وی به بررسی مسائل یادشده و امکان جمع بین ناسخ یا منسوخ آنها پرداخته است و در مواری که راهی برای جمع نیافته، به نسخ در این‌گونه موارد اشاره نموده است که نسبت به آنچه در کتاب مطرح گردیده، موارد اندکی را شامل شده است. برخی به دلایلی، از این کتاب با نام «مختلف الحديث» یاد کرده‌اند.

نویسنده پس از ذکر احادیث مختلف در هر موضوع، ضمن بیان اختلاف ظاهری احادیث، در مواردی به ارزش‌گذاری آنها پرداخته و همچنین از ناسخ یا منسوخ بودن آنها سخن به میان آورده و علت آن را توضیح داده است.

کتاب در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول، مشتمل بر سی‌وهفت باب است و به مسائل فقهی پیرامون نماز، از جمله: فراموشی خواندن نماز، تأخیر در خواندن آن، مسائل مرتبط با نماز در روز جمعه و نماز جمعه و برخی مسائل دیگر مرتبط با قرائت در نماز و نماز شب و صبح و... اختصاص یافته است. نماز مسافر و جمع بین دو نماز در سفر، نماز استسقاء، روزه گرفتن در سفر، روزه برخی از ایام و برخی از احکام مرتبط با روزه و... از مطالب بخش دوم که در سی باب مطرح گردیده، است. بخش سوم کتاب، به مسائلی در خصوص رؤیت هلال، آشامیدن و احکام و آداب آن، به‌همراه مسائلی مرتبط با جنگ و جهاد و... اختصاص یافته است.

محقق اثر، علاوه بر تحقیق نسخه خطی این اثر، مستندسازی روایات و ارجاع آنها به مصادر روایی در پاورقی و در مواردی توضیحاتی ضروری پیرامون برخی مطالب کتاب را به انجام رسانده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.