مسئله ربا و بانک

مسئله ربا و بانک
پدیدآوران	مطهری، مرتضی (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	مسئله بیمه
ناشر	صدرا
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1386ش - 1428ق
چاپ	15
شابک	‎964-5600-11-1
موضوع	بانک و بانک داری (اسلام) - بهره و ربا (فقه) - بیمه (فقه)
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	م6م5 190/6 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مسئله ربا و بانک، مجموعه سخنرانی‌های اسلام‌شناس معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم)، در انجمن اسلامى پزشکان (تهران) در سال 1354ش، با هدف بررسی عملیات بانکی از نظر انطباقش با موازین شرعى‏ و حکم فقهی انواع ربا در نظام بانکداری است. در پایان کتاب، مجموعه سخنرانی‌های ایشان در همان انجمن در سال 1352ش، درباره مسئله بیمه، ضمیمه شده است‏.

ساختار و محتوا

این کتاب، در 2 بخش ذیل سامان یافته است:

1. ربا و بانک: قرض ربوى از نظر طبیعت حقوقى، آیا سرمایه تولید سود مى‌‏‌کند؟، ربا در قرآن و حدیث، آثار مالکیت، تعریف قرض، سفته، رباى معاملى، سفته صورى، وام سرمایه‌گذارى و راه حل آن، بررسی چند نظریه درباره فلسفه حرمت ربا، مضاربه، قرض الحسنه، پیش‌فروش و جوایز بانکى، از مباحث مهمّ بخش اول است.
2. بیمه: بررسی ارتباط بیمه و قمار، آیا هر معامله صحیحى باید داخل در یکى از ابواب فقه باشد؟ شرایط و موانع عمومى معاملات، آیا بیمه عقد لازم است یا جایز؟ بیمه و ضمان، تفاوت ضمان در فقه شیعه و فقه اهل تسنن، ضمانت در مقابل پول، ضمان عهده و ضمان درک، آیا بیمه یک معامله مستقل است؟ آیا بیمه معامله معلومى است؟ زمان و اقسام بیمه، بیمه عمر و بیمه مسئولیت یا بیمه شخص ثالث، از مباحث مهمّ بخش پایانی است.

نمونه مباحث

مرتضی مطهری با طرح این پرسش: اصلًا چرا ربا ممنوع است؟ چند نظریه را درباره حکمت حرمت ربا، بیان و بررسی کرده است:

1. نظریه اول: سرمایه نمى‌‏تواند تولید سود کند.
2. نظریه دوم: ربا، قرض است و قرض نمى‌‏تواند سود داشته باشد.
3. نظریه سوم: پول چون ارزش قراردادى دارد نمى‌‏تواند سود داشته باشد‏.

چطور میان والد و ولد یا زوج و زوجه ربا جایز است و این ربا ظلم نیست؟... حرمت ربا به تعبیر امروز براى این است که فاصله طبقاتى ایجاد نشود، منشأ اجحاف به دیگرى نشود...، ولى با توجه به اینکه میان پدر و پسر یک روابط عاطفى بسیار قوى وجود دارد (مخصوصاً از طرف پدر نسبت به پسر) و خصوصاً اینکه معمولا پدر زودتر از پسر مى‌‏میرد و ثروت او میان فرزندان تقسیم مى‌‏شود، در واقع ربایى که پسر به پدر مى‌‏دهد مثل این است که از یک جیبش در مى‌‏آورد و به جیب دیگرش مى‌‏گذارد‏.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.