۴۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''قراضة الذهب في علمي النحو و الأدب'''، نوشتۀ [[عثمان زاده، احمد تائب بن عثمان|احمد تائب عثمان‌زاده]](1136ق) از سرآمدان دانشمندان ترک‌زبان، شاعر و مورخ عصر پایانی عثمانی است که با تحقیق و پاورقی‌های [[تونجی، محمد|محمد تونجی]] چاپ شده است. این کتاب شرحی بر معناهای برخی حروف، ادات و اصطلاحهای زبان عربی است که مؤلف آن‌ها را به ترتیب الفبا آورده است. البته، واژه اللهم را | '''قراضة الذهب في علمي النحو و الأدب'''، نوشتۀ [[عثمان زاده، احمد تائب بن عثمان|احمد تائب عثمان‌زاده]](1136ق) از سرآمدان دانشمندان ترک‌زبان، شاعر و مورخ عصر پایانی عثمانی است که با تحقیق و پاورقی‌های [[تونجی، محمد|محمد تونجی]] چاپ شده است. این کتاب شرحی بر معناهای برخی حروف، ادات و اصطلاحهای زبان عربی است که مؤلف آن‌ها را به ترتیب الفبا آورده است. البته، واژه اللهم را (تیمناً به ذکر الهی) پیش انداخته است. وی اداتی را که شهرت بیشتری دارند به تفصیل بحث کرده است. <ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص 11</ref> | ||
آنچه اطمینان خواننده را با خواندن این کتاب نسبت به وثاقت و اتقان مطالبش و توانایی مصنف در دانش نحو بالا می‌برد، این است که وی بسیار از منابع درجه یک بهره برده است؛ کتاب‌های مغنی اللبیب از ابن هشام، المفضل از زمخشری، رصف المبانی از مالقی، المصباح از مطرزی در کنار المکمل، الضوء، المفتاح، التلخیص و مانند این‌ها در شمار این متون‌اند. البته چهار کتاب اول به ترتیب، منابعی هستند که مصنف بسیار به آن‌ها تکیه کرده است. همچنین، نام دانشمندان بزرگ و اشاره به دیدگاه‌هایشان مانند [[اصمعی]]، [[سیبویه]]، [[ابن عصفور]]، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[ابن مالک، محمد بن محمد|ابن مالک]]، [[ابن خروف]]، [[سیرافی]]، ابن حاجب و دیگران در کتاب به چشم می‌آید. | آنچه اطمینان خواننده را با خواندن این کتاب نسبت به وثاقت و اتقان مطالبش و توانایی مصنف در دانش نحو بالا می‌برد، این است که وی بسیار از منابع درجه یک بهره برده است؛ کتاب‌های مغنی اللبیب از ابن هشام، المفضل از زمخشری، رصف المبانی از مالقی، المصباح از مطرزی در کنار المکمل، الضوء، المفتاح، التلخیص و مانند این‌ها در شمار این متون‌اند. البته چهار کتاب اول به ترتیب، منابعی هستند که مصنف بسیار به آن‌ها تکیه کرده است. همچنین، نام دانشمندان بزرگ و اشاره به دیدگاه‌هایشان مانند [[اصمعی]]، [[سیبویه]]، [[ابن عصفور]]، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[ابن مالک، محمد بن محمد|ابن مالک]]، [[ابن خروف]]، [[سیرافی]]، ابن حاجب و دیگران در کتاب به چشم می‌آید. | ||
روش | تازگی هایی نیز در این اثر دیده می‌شود؛ نویسنده برخی از اصطلاحهای لغویان و نحویان را (مانند تسامُح، ثمانی‌عشر، حسّ و لابسّ، خلافاً، ضمیرالشأن، لله درّه، هلم جرا و ...) شرح کرده است. مصنف -هرچند که مغنی ابن هشام را راهنمای کارش قرار داده است اما در تعداد شواهد شعری و اداتی که شرح می‌دهد، از ابن هشام پیروی نکرده است.<ref>همان، ص12</ref> | ||
عثمان‌زاده خود، صاحب نظر است و در آرایی که از بزرگان دانش نحو نقل می‌کند، مناقشه می‌ورزد؛ برخی را می‌پذیرد و برخی را با عباراتی مانند «مصنف خیال‌پردازی کرده است» کنار می‌نهد.<ref>همان، ص10</ref> او برخی از شواهد شعری را ترکیب کرده است و غالباً نام منبعی را که از آن نقل کرده، آورده است. البته، گاهی نیز چنین نکرده است. همچنین، گاهی مطلبی را کوتاه از یک منیع نقل کرده و ارجاع به آن منبع نداده است. این نکته‌سنجی‌ها، بر شخصیت فرهنگی، لغوی، نحوی و ادبی عثمان‌زاده گواهی داده و گسترۀ روش تألیفی و پژوهشی او را نشان می‌دهد<ref>همان،ص11</ref>و اسلوب مصنف را از سطح روش‌های مؤلفان عصر عثمانی ممتاز می‌کند؛ چیرگی او به دانش نحو و توجهش به کاربرد روش علمی در نگارش، قراضة الذهب را از سطح صنعت سست و ضعیف تألیفات آن عصر جدا کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص 10</ref> | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references group="همان، ص10" /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه کتاب | # مقدمه کتاب | ||