الحاشية على المطول: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''الحاشية علی المطول شرح تلخيص مفتاح العلوم (في علوم البلاغة)'''، اثر ابوالحسن علی بن محمد بن علی، معروف به سید شریف جرجانی (740-816ق)، شرحی است بر کتاب | '''الحاشية علی المطول شرح تلخيص مفتاح العلوم (في علوم البلاغة)'''، اثر [[جرجانی، علی بن محمد|ابوالحسن علی بن محمد بن علی، معروف به سید شریف جرجانی]] (740-816ق)، شرحی است بر کتاب «[[المطول]]» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|سعدالدین مسعود بن عمر بن عبدالله تفتازانى]] (722-792ق). | ||
کتاب | کتاب «[[المطول|مطول]]»، خود شرحی است بر «تلخيص المفتاح» [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمان خطیب قزوینى]] (666-739ق) که آن نیز ویراسته بخش سوم کتاب «[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ابویعقوب یوسف بن محمد بن على سکاکى خوارزمى حنفى]] (554 یا ۵۵۵–۶۲۶ق) است؛ به‌عبارت‌دیگر، کتاب «مطول» نتیجه و ثمره نهالى است که سکاکى آن را غرس کرده و [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|خطیب قزوینى]] آن نهال را آبیارى کرده و سرانجام آن نهال، به دست تفتازانى میوه داده است. تفتازانی، در کتاب «مطول» تنها به شرح «تلخيص المفتاح» [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|خطیب قزوینی]] و کتاب «[[مفتاح العلوم|مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سکاکی]]، اکتفا نکرده، بلکه آراء پیشینیان و علمای علوم بلاغی و لغت‌دانان را نیز مورد بحث قرار داده و به آراء [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] مؤلف کتاب «[[الكامل في اللغة و الأدب|الكامل]]» و [[زجاج، ابراهیم بن سری|زجاج]] نویسنده کتاب «معاني القرآن و إعرابه» و [[جوهری، اسماعیل بن حماد|جوهری]] مؤلف «[[الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية|صحاح]]» و [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد|مرزوقی]] شارح دیوان حماسه نیز اشاره کرده و در ضمن تشریح مطالب به آراء [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]] و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام فخر رازی]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و ابن اثیر، هم توجه کرده است<ref>ر.ک: علوی مقدم، سید محمد، ص40-41</ref>. | ||
ارزش و اهمیت کتاب «مطول»، باعث شد تا حاشیه و شروح فراوانی بر این کتاب نوشته شود که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد. روش شرح حاضر، به‌صورت «قال:... أقول:...» می‌باشد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص247</ref>. | ارزش و اهمیت کتاب «مطول»، باعث شد تا حاشیه و شروح فراوانی بر این کتاب نوشته شود که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد. روش شرح حاضر، به‌صورت «قال:... أقول:...» می‌باشد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص247</ref>. | ||
جرجانی در این کتاب، تنها به تشریح و توضیح کلام تفتازانی، اکتفا ننموده و علاوه بر آن، به نقد برخی از آراء و نظریات وی نیز پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص14</ref> که البته به اعتقاد برخی، این انتقادات چندان ارزشی ندارد؛ زیرا جنبه حکمی او بر ذوق عربیتش رجحان دارد و سید شریف توانسته است در این حاشیه برخی از مفاهیم و مقاصد تفتازانی، همچون اقسام وضع و انواع دلالات و اقسام استعارات را به‌خوبی، بیان کند<ref>ر.ک: علوی مقدم، سید محمد، ص54-55</ref>. | [[جرجانی، علی بن محمد|جرجانی]] در این کتاب، تنها به تشریح و توضیح کلام [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانی]]، اکتفا ننموده و علاوه بر آن، به نقد برخی از آراء و نظریات وی نیز پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص14</ref> که البته به اعتقاد برخی، این انتقادات چندان ارزشی ندارد؛ زیرا جنبه حکمی او بر ذوق عربیتش رجحان دارد و سید شریف توانسته است در این حاشیه برخی از مفاهیم و مقاصد [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانی]]، همچون اقسام وضع و انواع دلالات و اقسام استعارات را به‌خوبی، بیان کند<ref>ر.ک: علوی مقدم، سید محمد، ص54-55</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۸ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۵۷
| الحاشية على المطول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جرجانی، علی بن محمد (نويسنده) اعرضی، رشید (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | شرح تلخيص مفتاح العلوم (في علوم البلاغة) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1428ق - 2007م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الحاشية علی المطول شرح تلخيص مفتاح العلوم (في علوم البلاغة)، اثر ابوالحسن علی بن محمد بن علی، معروف به سید شریف جرجانی (740-816ق)، شرحی است بر کتاب «المطول» سعدالدین مسعود بن عمر بن عبدالله تفتازانى (722-792ق).
کتاب «مطول»، خود شرحی است بر «تلخيص المفتاح» جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمان خطیب قزوینى (666-739ق) که آن نیز ویراسته بخش سوم کتاب «مفتاح العلوم» سراج‌الدین ابویعقوب یوسف بن محمد بن على سکاکى خوارزمى حنفى (554 یا ۵۵۵–۶۲۶ق) است؛ به‌عبارت‌دیگر، کتاب «مطول» نتیجه و ثمره نهالى است که سکاکى آن را غرس کرده و خطیب قزوینى آن نهال را آبیارى کرده و سرانجام آن نهال، به دست تفتازانى میوه داده است. تفتازانی، در کتاب «مطول» تنها به شرح «تلخيص المفتاح» خطیب قزوینی و کتاب «مفتاح العلوم» سکاکی، اکتفا نکرده، بلکه آراء پیشینیان و علمای علوم بلاغی و لغت‌دانان را نیز مورد بحث قرار داده و به آراء مبرد مؤلف کتاب «الكامل» و زجاج نویسنده کتاب «معاني القرآن و إعرابه» و جوهری مؤلف «صحاح» و مرزوقی شارح دیوان حماسه نیز اشاره کرده و در ضمن تشریح مطالب به آراء عبدالقاهر جرجانی و زمخشری و امام فخر رازی و ابن سینا و ابن اثیر، هم توجه کرده است[۱].
ارزش و اهمیت کتاب «مطول»، باعث شد تا حاشیه و شروح فراوانی بر این کتاب نوشته شود که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد. روش شرح حاضر، به‌صورت «قال:... أقول:...» می‌باشد[۲].
جرجانی در این کتاب، تنها به تشریح و توضیح کلام تفتازانی، اکتفا ننموده و علاوه بر آن، به نقد برخی از آراء و نظریات وی نیز پرداخته است[۳] که البته به اعتقاد برخی، این انتقادات چندان ارزشی ندارد؛ زیرا جنبه حکمی او بر ذوق عربیتش رجحان دارد و سید شریف توانسته است در این حاشیه برخی از مفاهیم و مقاصد تفتازانی، همچون اقسام وضع و انواع دلالات و اقسام استعارات را به‌خوبی، بیان کند[۴].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- علوى مقدم، سید محمد، «بحثى درباره کتاب مطول سعدالدین تفتازانى و تأثیر آن در کتب بلاغى»، پایگاه مجلات تخصصى نور، نشریه: علوم قرآن و حدیث «مشکوة»، تابستان 1363، شماره 5، به آدرس:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/58423/