المقتصد في شرح الايضاح: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''المقتصد في شرح | '''المقتصد في شرح الإيضاح'''، عنوان کتابی است در ادبیات عرب (علم صرف و نحو و بیان شواهد شعری عربی) از [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر بن عبدالرحمان جرجانی]] (متوفی 471 یا 474). این کتاب به زبان عربی نگاشته شده و با تصحیح و تحقیق [[مرجان، کاظم بحر| کاظم بحر مرجان]] در دو جلد به چاپ رسیده است. | ||
[[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانی]] کتابی را در شرح کتاب الایضاح [[فارسی، حسن بن احمد|حسن بن احمد فارسی]] با عنوان «المغنی» در 30 جلد نگاشت و سپس این اثر را در کتابی با نام «المقتصد» خلاصه کرد<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، | [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانی]]، کتابی را در شرح کتاب الایضاح [[فارسی، حسن بن احمد|حسن بن احمد فارسی]] با عنوان «المغنی» در 30 جلد نگاشت و سپس این اثر را در کتابی با نام «المقتصد» خلاصه کرد<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، ج1، ص1612</ref>، که کتاب حاضر همان کتاب است. | ||
برخی المقتصد را شرحی مستقل بر الایضاح دانسته و آن را تلخیص المغنی نمی‌شمارند. نام این کتاب را المُقْتَضَب نیز آورده‌اند. نظر برخی دیگر نیز بر این است که [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانی]]، سه شرح را به این ترتیب بر کتاب ابوعلی نوشته: الایجاز (موجز)، المغنی (مفصل)، المقتصد (متوسط)<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص22</ref>. | |||
درهرحال المقتصد، تلخیصی است که [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانی]] از کتاب پیشین خود، المغنی، انجام داد. [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانی]] در این کتاب از استاد خود، ابوالحسین فارسی، مطالب بسیاری نقل کرده است. | |||
محققِ کتاب، سال تألیف آن را 452 دانسته است. ابن قاضی شهبه نیز نام آن را الاقتصاد آورده است. | |||
برخی ویژگیهای این کتاب عبارت است از: استشهاد به آیات قرآن، استشهاد فراوان به اشعار عربی، استدلال به گفته‌های [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] در کتاب، توجه به اختلاف قرائتهای آیات قرآن و تأثیر آن در مسائل نحوی، آوردن مطالب تاریخی در ضمن مباحث کتاب، تحلیل نحوی احادیث، استفاده از مَثَلها، به‌‌کارگیری برخی اصطلاحات، مانند ضمیر «امر» به‌جای ضمیر «شأن» و «قِصه» و...<ref>ر.ک: قربانی، باقر، ج10، ص173</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه | # مقدمه محقق. | ||
#جمعی از نویسندگان، | # جمعی از نویسندگان، «معجم الشعراء العرب»، بی‌جا، بی‌تا، با استناد به نسخه کتابخانه دیجیتال کتابخانه مدرسه فقاهت، به آدرس: | ||
https://lib.eshia.ir/40449/1/1612 | |||
# | # قربانی، باقر، مقاله جرجانی عبدالقاهر، درج در «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، 1385. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۰: | ||
[[رده:مقالات مرداد 01 یقموری]] | [[رده:مقالات مرداد 01 یقموری]] | ||
[[رده:مقالات بارگذاری شده 01 قربانی]] | [[رده:مقالات بارگذاری شده 01 قربانی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده شهریور 01]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | ||
نسخهٔ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۲
| المقتصد في شرح الايضاح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان (نویسنده)
فارسی، حسن بن احمد (نویسنده) مرجان، کاظم بحر (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب المقتصد في شرح الايضاح الايضاح. شرح |
| ناشر | دار الرشيد للنشر |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1982م. |
| چاپ | چاپ یکم |
| موضوع | زبان عربی - صرف و نحو زبان عربی - شواهد شعری |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ج4م7 / 6101 PJ |
المقتصد في شرح الإيضاح، عنوان کتابی است در ادبیات عرب (علم صرف و نحو و بیان شواهد شعری عربی) از عبدالقاهر بن عبدالرحمان جرجانی (متوفی 471 یا 474). این کتاب به زبان عربی نگاشته شده و با تصحیح و تحقیق کاظم بحر مرجان در دو جلد به چاپ رسیده است.
جرجانی، کتابی را در شرح کتاب الایضاح حسن بن احمد فارسی با عنوان «المغنی» در 30 جلد نگاشت و سپس این اثر را در کتابی با نام «المقتصد» خلاصه کرد[۱]، که کتاب حاضر همان کتاب است.
برخی المقتصد را شرحی مستقل بر الایضاح دانسته و آن را تلخیص المغنی نمی‌شمارند. نام این کتاب را المُقْتَضَب نیز آورده‌اند. نظر برخی دیگر نیز بر این است که جرجانی، سه شرح را به این ترتیب بر کتاب ابوعلی نوشته: الایجاز (موجز)، المغنی (مفصل)، المقتصد (متوسط)[۲].
درهرحال المقتصد، تلخیصی است که جرجانی از کتاب پیشین خود، المغنی، انجام داد. جرجانی در این کتاب از استاد خود، ابوالحسین فارسی، مطالب بسیاری نقل کرده است. محققِ کتاب، سال تألیف آن را 452 دانسته است. ابن قاضی شهبه نیز نام آن را الاقتصاد آورده است. برخی ویژگیهای این کتاب عبارت است از: استشهاد به آیات قرآن، استشهاد فراوان به اشعار عربی، استدلال به گفته‌های سیبویه در کتاب، توجه به اختلاف قرائتهای آیات قرآن و تأثیر آن در مسائل نحوی، آوردن مطالب تاریخی در ضمن مباحث کتاب، تحلیل نحوی احادیث، استفاده از مَثَلها، به‌‌کارگیری برخی اصطلاحات، مانند ضمیر «امر» به‌جای ضمیر «شأن» و «قِصه» و...[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق.
- جمعی از نویسندگان، «معجم الشعراء العرب»، بی‌جا، بی‌تا، با استناد به نسخه کتابخانه دیجیتال کتابخانه مدرسه فقاهت، به آدرس:
https://lib.eshia.ir/40449/1/1612
- قربانی، باقر، مقاله جرجانی عبدالقاهر، درج در «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، 1385.