امالی (ابهام‌‌زدایی)

ألامالی: امالى، جمع املا است و در اصطلاح، كتابى را گويند كه استاد تقرير كند و شاگردان بنويسند. این لفظ ممکن است بر یکی از عناوین زیر اشاره داشته باشد:

• الأمالی(سید مرتضی) تأليف سيد‌ ‎مرتضى مشتمل بر ۸۰ مجلس و بخش تکمله

• امالی شيخ صدوق اثر ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابويه قمى، معروف به شيخ صدوق، از جمله كتبى است كه حاوى روايات و مباحثی در عرصه‌هاى مختلف اخلاقى، نقل فضايل اهل‌بيت(ع)، مسائل تاريخى، اجتماعى و... مى‌باشد.

• الأمالي (مفيد) نوشته شيخ مفيد شامل روايات اخلاقى، اعتقادى و تاريخ اسلام

• الأمالي (طوسی) تأليف شيخ الطائفه، ابوجعفر، محمد بن حسن طوسى (385 - 460ق) شامل رواياتى است كه شيخ الطائفه در نجف اشرف طى جلسات منظمى براى شاگردان خود املاء مى‌كرده است.

• الأمالی (یحیی بن حسین) نوشته یکی از علمای زیدی مذهب مشتمل بر احاديثى با مضمون اعتقادى و اخلاقى از ديدگاه زيدى

• أمالي ابن الشجري اثر هبةالله بن علی حسنی، معروف به ابن شجری (450-542ق)، یکى از آثار کم‌نظیر و ارزشمند است که صاحب آن بسیاری از آراء نحوی را با شواهد شعری مختلف برای شاگردانش املا کرده است. کتاب توسط محمود محمد طناحی مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.

• الأمالی(ابوعلى قالى) تأليف ابوعلى، اسماعيل بن قاسم بن عيذون قالى، (288-356ق)، مكنى به ابوعلى قالى، نویسنده، ادیب، از بزرگان علم لغت و شعر، صاحب «امالى»،

• أمالي الزّجّاجي تأليف عبدالرحمان بن اسحاق زجاجی در موضوعات مختلف روايى، تاريخى، شعر، قصه‌هاى عرب و... به زبان عربى، در قرن چهارم هجرى

• الأمالي المطلقة تأليف ابن‌حجر عسقلانى از دانشمندان معروف اهل‌سنت

• امالی (ترجمه سلطانی) اثر محمد بن على بن بابويه مشهور به شيخ صدوق، كتابى روايى است كه توسط محمدعلى سلطانى به فارسی سليس و روان ترجمه و در دو جلد منتشر شده است.

• أمالي المحاملي مجموعه املاءهاى حسين بن اسماعيل محاملى توسط دو تن از شاگردانش

• الأمالي الأثنينية اثر مرشد بالله یحیی بن حسین بن اسماعیل جرجانی شجری (412- 479ق)، کتابی است در بیان روایات زیدیه که با تحقیق عبدالله بن حمود عزی به چاپ رسیده است.

• الأمالي الصغری تألیف امام مؤیدبالله، احمد بن حسین هارونی (متوفی 411ق)، کتابی است حدیثی که توسط عبدالسلام عباس وجیه مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است. وی در پایان کتاب، بخشی را با عنوان «معجم الرواة في أمالي المؤيدبالله» آورده که حاوی ترجمه روات امالی می‌باشد.

• الأمالي (ابن بشران) اثر عبدالملک بن محمد بن عبدالله بن بشران (متوفی 430ق)، کتابی است دوجلدی به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی

• أمالي احمد بن عيسی یکی از مشهورترین کتب زیدیه و مجموعه روایات احمد بن عیسی (متوفی 247ق) به قلم امام زیدیه محمد بن منصور مرادی کوفی (متوفی 290ق) است. از این اثر با عنوان «العلوم» یا «بدائع الأنوار في محاسن الآثار» نیز یاد شده است. علی بن اسماعیل بن عبدالله مؤید صنعانی، این کتاب را تحقیق کرده و بر آن شرحی نوشته و نام «رَأب الصَدْع» را برای آن برگزیده است.

• أمالي الباغندي تألیف ابوبکر محمد بن سیلمان باغندی (متوفی 283ق)، کتابی است یک‌جلدی به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی اهل تسنن. این اثر به تحقیق اشرف صلاح علی رسیده است.

• الأمالي (عبدی) تألیف ابى‌بكر يموت بن المزَرَّع العبدى به زبان عربى، رساله‌اى است كه شاگردان مؤلف از مطالب درس او نوشته‌اند. اين رساله كشكول مانند، مطالبى از حديث، شعر و حكمت را در خود جاى داده است.

• الأمالي في آثار الصحابة اثر عبدالرزاق بن همام صنعانی (متوفی 220ق) کتابی است یک‌جلدی به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی. این اثر به تحقیق مجدی سید ابراهیم رسیده است. نویسنده در این اثر به ارائه روایات پرداخته است.

• ثلاثة مجالس من أمالی مجموعه‌‌ای از امالی ابوبکر احمد بن موسی ابن مردویه (323-410ق) می‌باشد که با تحقیق محمد ضیاءالرحمن اعظمی، به چاپ رسیده است.

• أمالي أحمد بن عيسی بن زيد بن علي بن حسين بن علي بن أبي‌طالب(ع) یکی از مشهورترین کتب زیدیه و مجموعه روایات احمد بن عیسی (متوفی 247ق) به قلم امام زیدیه محمد بن منصور مرادی کوفی (متوفی 290ق) است. از این اثر با عنوان «العلوم» یا «بدائع الأنوار في محاسن الآثار» نیز یاد شده است.